Unutulan orfi ve ahlaki değerlerimiz nelerdir? Ahli değerlerimizin kaybolmasındaki sebepler nelerdir? Nasıl bir toplum iken nasıl bir toplum olmaya başladık?Unutmamalı ki;

Gozler, O ’nun muhasebe aynasında goruyor nice goze carpmayan gercekleri. Ozler, O ’nun muhasebe aynasında fark ediyor nice hakikatleri.

KezÂ;

Ancak O ’nun muhasebe aynasında neler neler temÂşÃ‚ ediyoruz. İşte bugun, O ’nun aynasından tefekkurumuze yansıyan mÂnidar gercekler:

ORF ve ÂDETLERİMİZDE UNUTULAN DEĞERLERİMİZGunumuzde demirin, madenlerin ve teknolojinin terakkîsi medeniyet zannedilmektedir. HÂlbuki medeniyet insÂnî değerlerde olur. Teknik ve teknolojik terakkîler ise, insÂnî meziyetleri geliştirmemiş, bilÂkis insan fıtratının aslî yapısını menfî yonde değiştirmiştir. Tıpkı hormonlu meyveler ve sebzelerde olduğu gibi.

Neticede;

İnsanları hodgÂmlaştırmış, bencilleştirmiştir. Sadece kendini duşunur hÂle getirmiştir.
Âhireti unutturmuştur.
HayÂ, iffet, guzel ahlÂk, mahremiyet gibi haslet ve husûsiyetleri zayıflatmıştır.
Devrimizde internet ve cep telefonlarının hayatın her Ânına girmesi ve televizyonlardan surekli batı hayat tarzının empoze edilmesinin, İslÂm ÂdÂbı ve ahlÂkından bircok değerin unutulmasına sebebiyet verdiği ÂşikÂrdır.

Bilhassa cep telefonları aşırı bir tiryakilik (bağımlılık) hÂline gelmiştir. Butun gun, gozler o ekranların esiri hÂline gelmektedir. Maddî ve mÂnevî kazalara sebebiyet vermekte, aile ve arkadaşlık munasebetlerini bozmaktadır.

Akıllı ve iradeli bir insan; bu cihazları ihtiyac seviyesinde kullanmalı, diğer ictimÂî hayatını aksatmamalıdır.


Paylaşmak mı başkalaşmak mı?

MeselÂ; bir musluman luks bir mekÂnda yemek yediği aile sofrasının resmini, internette nasıl neşredebilir?

Boyle davranışlarda; hem aile mahremiyeti ihlÂl edilmekte hem de cok cirkin bir enÂniyet ve tefÂhur manzarası zuhûr etmektedir. Diğer taraftan da mahrumların kem nazarları tahrik edilmektedir.

Niyetler ne olursa olsun; ortaya cıkan manzara, İslÂm terbiye ve edep gerceğine uymamaktadır.

Eğer;

«Ne var bunda?» denilebiliyorsa; maalesef bugun, gonul dunyalarımızda, iffet, hayÂ, gayret ve ırz hassÂsiyetlerinde cok derin yaralar acılmış demektir. Necip Fazıl, bu yaraları şoyle ifade etmişti:

Utanırdı burnunu gostermeye sutninem,

Kızımın gosterdiği, kefen bezine mahrem!

Bu ifadeler ne kadar hazindir:

Onceki annelerimiz bir iffet Âbidesiydi. LÂkin zaman icinde yani bugunlere gelindiğinde; o annelerdeki iffet ve edep, bazılarında Âdet dumûra uğradı. Bunun sebebi;

Kadınları deşifre ederek onlara yapılacak tacizlere zemin oluşturacak zararlı ve nisbetsiz bir eşitlik; viruslu bir hurriyet ve gunahlara ceken bir serbestlik yolunda yapılan turlu turlu aldatmacalardır.

Maalesef;

Gunumuzde; tesetture riÂyet eden insanlarda dahî, internet husûsunda bir gevşeklik meydana geldiği ifade edilmektedir.

HÂlbuki bunlar ailenin rûhÂniyetine zehir serper. SaÂdeti zedeler.

Kişi;

«Ben sadece mahremim olan birkac kişiye gonderiyorum.» zannetse dahî, kullanılan vasıtaların teknik altyapısının tamamen ecnebîlerin elinde olduğu hatırdan cıkarılmamalıdır. Bu, aile mahremiyetini zedelemektedir.

İnternet uzerinde kotu niyetli resimlerle montajlar ve şantajlar yapıldığı, yine kredi kartları vs. uzerinden soygunlar yapıldığı da bilinmektedir.

En doğrusu, internet gibi tehlikeli sahalarda ihtiyatlı davranmaktır.


TefÂhur / Ovunme

İşin tefÂhur, boburlenme ve caka satma tarafı da İslÂm ÂdÂbına uymaz. Yediği-ictiği pahalı mekÂnın, koltuğuna kurulduğu luks otomobilinin, gittiği tatil yerinin ve benzeri şeylerin fotoğraflarını paylaşarak ovunmek; AllÂh ’ın ve Peygamber Efendimiz ’in rÂzı olmayacağı pek cirkin davranışlardır.

Medeniyetimizde en muvaffak, en zirve insanlarımız bile en mukemmel eserlerinde; «Ben» diyemez, ancak; «Fakir, bendeniz, abd-i Âciz, el-fakîru ’l-hakîr…» diyerek kendilerinden bahsedebilirlerdi. Fatih Sultan Mehmed Han da kendi vakfiyesinde cektiği tuğrayı; «abd-i Âciz» olarak yazmıştır.

“–Bu ev sizin mi?” diye soranlara;

“–EmÂnetciyiz.” diye cevap verirlerdi.

Cunku Peygamber Efendimiz de, kapıda dahî;

«–Kim o?» suÂline;

«–Ben!» diye cevap verilmesini doğru bulmamış, isim soylenmesini tavsiye etmişlerdi. Kendileri insanlığın zirvesi, peygamberlerin seyyidi oldukları hÂlde, bunları ifade mecburiyetinde kaldıklarında; “لَا فَخْرَ: Ovunmek icin soylemiyorum!” kaydıyla beyan buyurabilmişlerdi.


Duğunler

Duğunlerimiz, nikÂhın halka îlÂnıdır. Peygamberimiz ’in sunneti olan «velîme: İkram» vazifesinin edÂsıdır. Bu îlÂn ve ikram, o kadar mÂneviyat ve rûhÂniyet icinde gercekleştirilmelidir ki, kurulan evlilik icin huzur ve saÂdet nasîb olsun.

Fakat maalesef gunumuzde;

TefÂhur / ovunme, maddiyÂtıyla guc ve govde gosterisi yapmanın cirkin bir sahası da duğunler olmuştur.


Musluman duğunlerine yakışmayan hÂller:

➢Fakir-fukarÂnın uğramadığı sadece elit tabakanın davet edildiği luks mekÂnlar…

Hadîs-i şerifte buyurulur:

“Ne kotu bir duğundur ki oraya varlıklılar, imkÂnlılar cağırılır; garipler, yalnızlar, kimsesizler cağırılmaz.” (BuhÂrî, NikÂh, 72)

➢İsraf ve debdebe icinde yiyip-icme yarışı…

➢Mahremiyetlerin ciğnendiği, Âdet defileye dondurulen; ihtilÂtlar, karışıklıklar, nefsÂnî muzik ve eğlenceler…

Bunları icr edenlerin bir bahanesi de; «Efendim, protokol gelecek!» şeklindeki bir gaflettir. Allah rızÂsının muhim olduğu yerde bir başka ehemmiyet yer almaz.

“Protokol mu, AllÂh ’ın rızÂsı mı muhim?” Bunu iyi duşunmek gerekir.

Ayrıca tarihimizde cihan padişahlarının duzenledikleri en muazzam duğun merasimlerinde dahî, fukar ve garipler ihmal edilmemiştir. Bilhassa onların gonulleri alınmıştır.

HÂlbuki duğunler; bir aile yuvasının, ikramlarla, hayırlı duÂlarla, mÂnevî bir ortamda îlÂnıdır. Oraya;

Sınıf farkı olmaksızın; eş, dost, komşu ve akraba davet edilmelidir.
Bilhassa ağzı duÂlı garipler ihmal edilmemeli, bizzat davet edilmelidir.
Yenilip icilenler, israf ve debdebe icinde olmamalı, gonulden bir ikrÂm olmalıdır.
FÂsıkların uğrak yerleri; başka zamanlarda menhiyyÂtın işlendiği, luks ve şÃ‚şaalı yerler değil; mÂnevî ve rûhÂnî tedÂîlerin olduğu mekÂnlar tercih olunmalıdır.
İhtilÂttan kacınılmalı, şer‘î hudutlara dikkat edilmelidir.
Duğunlerde elbette sevinc ve neşe olacaktır. LÂkin «bize yaraşır» tarzda olmalıdır. Duğunler, bir «ziynet defilesi» icr edercesine gosteriş sahası hÂline de getirilmemelidir.
İslÂm, hayatın hicbir safhasında unutulmamalıdır.

Hele bir ailenin teşkili gibi, mÂnevî ve rûhÂnî bir besmelenin cok zarûrî olduğu bir noktada; nefsÂnî bir başlangıc yapmak, mÂnen ne kadar duşuncesizce bir gaflet sergilemek olur…


Yemek ÂdÂbı

Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-; yemek yerken huşûa dikkat ederek, AllÂh ’ın verdiği nimetleri tefekkur icerisinde yemek yemeyi tÂlim etmiştir. Peygamber Efendimiz, oturarak yemek yemiştir. Bir yere yaslanarak yemek yemeyi mekruh gormuştur. Oburluk, ashÂbın tanımadığı ve ondan uzak olduğu bir yemek tarzıdır.

Sofraya acıkmadan oturmamak, doymadan kalkmak tavsiye edilmiştir.

◆Gunumuzde sergilenen ayakta atıştırma şeklinde yemek veya yatarcasına keyif hÂlinde yemek de İslÂm ÂdÂbına ve sıhhate aykırıdır.

Peygamberimiz; yemek secmemiş sadece soğan-sarımsak gibi kokulu yemekleri, meleklerle goruştuğu icin yememiş, cemaate boyle kokulu vaziyette gelinmemesini emretmiştir.
◆Kokulu yiyecekleri, yatsı namazından sonraya tehir etmeli yahut kokuyu giderecek karanfil vb. tedbirler almalıdır. Zira İslÂm, zarÂfettir, nezÂkettir ve inceliktir.

Efendimiz; yemeğin toplu olarak yenilmesinin, bereketi artıracağını bildirmiştir. Yemek ikrÂmı dînimizde cok tavsiye edilen bir hayır ve hasenattır.
◆Gunumuzde, lezzetli yiyecekler; acıkta, fakirlerin, yetimlerin nazarlarının takılı kalacağı şekilde satılmakta ve yenilmektedir. Boyle nazarların takılı kaldığı yiyecekler, yiyenlerde mÂnevî sıkıntılara sebebiyet vermektedir. Bu da bizim fazîletler medeniyetimizde gorulmeyen bir hodgÂmlıktır.

Tarihimizde lokantalarda yiyecekler, dışarıdan gorulmeyecek şekilde bir ortu ile perdelenirdi. Fırınlara pişirilmek uzere goturulen borek tarzı gıdÂlardan;

«Kokusunu aldı, hak gecer.» diye, mutlaka pişirene ikrÂm edilirdi. Yine sokakta, ustu ortulu olarak goturulurdu.

Alışverişte file ve şeffaf poşetler o zaman yoktu. Mahrumların dikkatini cekmemesi arzusuyla, icini gostermeyen torbaların kullanılmasına dikkat edilirdi.

Peygamberimiz; yemekte, sağ elini kullanmış ve sol el ile yemek yemeyi uygun bulmamıştır.
➢Gunumuzde, bazı sofralarda; batıdan gelen servis duzeninin îcÂbı denilerek, catal, sol el hizasına konulmaktadır.

Peygamberimiz; yemeğe besmeleyle başlamayı, onunden yemeyi, israf etmemeyi, hamd, şukur ve du ile bitirmeyi ashÂbına ve terbiyesinde yetişen evlÂtlarına tÂlim buyurmuştur.
➢Gunumuzde bilhassa gıd maddelerinde isrÂfın had safhada olduğu, ehlince ifade edilmektedir. Her gun nice fakiri doyurabilecek ekmekler, maalesef cope atılmaktadır. Bu hÂl, acları hissetmemenin ve vicdanların dumûra uğramasının acı bir neticesidir.

Bir yanda Afrika, Suriye, Arakan vb. yerlerde aclıktan ızdırap ceken ve olen insanlar varken, bu israfa mutlaka mÂni olmak ve bol bol infÂk etmek îcÂb eder.

Bu yolda guzel gayret edenlere ne mutlu!

Şu misÂli isim vermeden zikretmek isterim:

Gaziantepli bir ahbabımız; her gun kapanış vakitlerinde lokantaları dolaşıp kalan yemekleri ve ekmekleri toplamakta, onları fakirlere ve gariplere dağıtmaktadır. Boylece hem israfa engel olmakta hem de muhtacları sevindirmektedir. Bugun boyle fazîletli gayretler, muslumanların uzerine duşen muhim bir vecîbe ve vicdÂnî bir zarûrettir.

Unutmamalı ki;

Hazret-i Omer -radıyallÂhu anh- ve ZeynelÂbidîn -rahmetullÂhi aleyh- Hazretleri gibi zÂtlar, gece karanlığında fakir-fukar evlerinin kapılarına un cuvalları bırakır ve sessizce ayrılırlardı.

Zira;

Âyet-i kerîmede de infÂk ederken, iffetlerinden dolayı insanlardan bir şey isteyemeyen fakirlerin tercih edilmesine işaret edilmiş, onlar istemese de, bizim onları arayıp bulmamıza işaret edilerek;

“Sen onları sîmÂlarından tanırsın!” buyurulmuştur. (Bkz. el-Bakara, 273)

İnsanların gariplerini gozetirken mahlûkātın garipleri de unutulmamalıdır. Cunku orman kenarlarında vesÂir metruk yerlerde, kedisinden kopeğine nice ac mahlûkat her zaman mevcuttur. Gelip gecenlerden hÂl lisÂnı ile merhamet dilenmektedir. Onlara da şefkat elini uzatmak ve hepsine HÂlık ’ın nazarıyla bakarak ikramlarda bulunmak, en guzel merhamet tezÂhurlerindendir.

Unutmamalı ki;

Bir kimsenin; fedÂkÂrlık edip de Âciz bir kopeğe su verdiği icin, cennete nÂil olduğunu bizzat Hazret-i Peygamber beyan buyurmuşlardır. Bu şahıs, susuz kopeği gorunce hic uşenmemiştir. Elinde su verecek kap olmadığı icin kuyuya ayakkabısıyla inmiş, ona su doldurmuş ve susuz kopeğe onunla su icirmiştir. (Bkz. Muslim, SelÂm, 151-153)

Bu hÂl, HÂlık ’ın nazarıyla mahlûkāta bakış tarzıdır ve Hak dostlarının da fÂrik vasıflarındandır.

Bunun icindir ki;

Buyuk Allah dostu BahÂeddin Nakşibend Hazretleri de; yıllarca kopeklere ve hastalıklı hayvanlara hizmet etmiş, mahlûkātın gececeği yolları temizlemiş, kimsesiz gariplerin dÂim yanı başında bulunmuştur. Bu hizmetleri dolayısıyla da nice feyizlere mazhar olduğunu ifade etmiştir.

O guzel kulların neşvesiyle yetişen merhum Hulusi BAYBAL da, arkadaşlarına şu tavsiyede bulunurmuş:

‒Bu kar-kış-kıyÂmette hayvancağızlar ac kalmasın. Arabaların bagajlarına buğday doldurun, onları uygun yerlere serpiştirin de zavallı kuşlar gıdÂlansınlar.

VelhÂsıl;

Bir muslumanın gonlu dergÂh olmalıdır. Butun muhtac mahlûkat da bu dergÂhın icinde olacak ve o dergÂh Âdet bir şefkat mahşeri gibi lutuf ve ihsan ile kaynayacak. HÂsılı;

Ârif bir mu ’min; yeryuzu sofrasında boyle bir merhameti ve şefkati sergileyecek, elinde ne varsa onu paylaşarak dÂim bir infÂk icinde yaşayacak ve rahmet insanı olacak.

Cunku Peygamber Efendimiz, bir ac karşısında kendi aclığını unuturdu. Elindekini infÂk etmeden gozune uyku girmezdi. Ancak Allah icin verdikce huzur bulurdu.

Peygamber Efendimiz ’in ailesi bir koyun kesmişti. Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- onun etini fakir-fukarÂya dağıttırdı. Sonra Âişe Annemiz ’e sordu:

“–Ondan geriye ne kaldı?”

Hazret-i Âişe-radıyallÂhu anhÂ-;

“–Sadece bir kurek kemiği kaldı.” cevabını verdi.

Bunun uzerine Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-;

“–Desene bir kurek kemiği hÂric, hepsi duruyor! (Hepsi bizim oldu.)” buyurdu. (Tirmizî, KıyÂmet, 33)

Meşhur kıssadır:

DÂvûd-i TÃ‚î ’ye bir talebesi et yemeği ikrÂm eder. Hazret, yemeğe bakar;

“–FilÂn yetimlerden ne haber var?” diye suÂl eder.

Talebesi boynunu bukup;

“–Bildiğiniz gibi efendim.” der.

“–O hÂlde, ikrÂmı onlara goturuver.” deyince, murîdi;

“–Efendim, siz de ne zamandır et yemediniz…” diye ısrarcı olur.

Bunun uzerine DÂvûd-i TÂî -kuddise sirruhû- şoyle buyurur:

“–Bu eti biz yersek, bir muddet sonra dışarı cıkar. LÂkin yetimlere ikrÂm edersek, Arş-ı ÂlÂya cıkar!..”

Bugun Suriyeli, Arakanlı, Filistinli ve Afrikalı kardeşlerimize yaptığımız ikramlar bu mÂhiyettedir. Onlara ikramlarımız, Arş-ı ÂlÂya cıkacak bir ibÂdet makamındadır.

Rızıklandığımız nimetlerden nefsimize ayırdığımız kısım, kifÂyet miktarını aştığı takdirde; israf icindeyiz, husran icindeyiz. İkrÂm ettiğimiz muddetce, infÂk ettiğimiz muddetce; inşÃ‚allah kazanan bizler oluruz…

İsraf, AllÂh ’ın verdiği nimetlere karşı bir nevi nankorluktur. Zira israf, aşağılık duygusunu malla bastırma davranışıdır. Cimrilik ise kendine biriktirmektir. İsraf da cimrilik de hodgÂmlıktır, bencilce davranışlardır. İslÂm ise, hodgÂm değil diğergÂm olmayı telkin eder.

İşte bu edep cercevesinde;

Evlerimizdeki sofralarda îtinÂlı olup her ÂdÂba riÂyet etmeli, besmele ve duÂyı ihmal etmemeliyiz. HelÂlinden kazanılan ve ÂdÂbıyla yenilen gıdÂ, mÂneviyÂta kuvvet olur. Haram ve şupheli yerden gelen ve gafletle yenen lokmalar ise yiyen kişiyi haram ve yanlış işlere sevk eder.


Kılık kıyafet

İslÂmiyet, insanı cıplaklığın cirkinliğinden men eder ve şahsiyete uygun şekilde giyinmesini emreder.

Buna gore muslumanın kıyafeti, kendi inanc ve medeniyetiyle mutenÂsip olmalıdır.

Yabancı ozentisi kıyafetler olmamalıdır.
Erkek, kadın ve cocuk herkesin kıyafetleri bol olmalıdır. Dar ve vucut hatlarını belli edecek şekilde olmamalıdır. Dar giysiler hem sıhhat bakımından hem de edep bakımından uygun değildir. Zira vucudu deşifre etmektedir.
Bilhassa cocuklar;
«Nasıl olsa yaşları kucuk…», «Hevesini alsın!» gibi yanlış telkinlerle uygun olmayan kıyafetlere ozendirilmemelidir. Cunku zamanla onun bu hÂli, sigara gibi bir tiryakilik ve kotu alışkanlık meydana getirir.

Kadınlar erkeklerin, erkekler de kadınların kıyafetlerini giymemelidir. Kadın ve erkek kendi şahsiyetine yakışır şekilde giyinmelidir. Şahsiyet ve karakterler, herc u merc olmamalıdır. Cunku erkek ve kadının vucut hatları birbirinden farklıdır. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz; «kadına benzemeye calışan erkeğin ve erkeğe benzemeye calışan kadının, AllÂh ’ın rahmetinden uzak olduğunu» bildirmiştir. (BuhÂrî, LibÂs, 61)
Erkeklere ipek giymek ve altın takı takmak haramdır. Zira bunlar hanımlara mahsus ziynetlerdir.
Hanımlar; tesetture uygun kıyafetin uzerine, sokakta ayrıca cilbab, manto yahut ferÂce tarzı bir dış kıyafet de giymelidirler. Bu dış kıyafetin, dikkat cekici tarzda olmaması îcÂb eder. Gunumuzde maalesef bu hususta gevşeklik zuhûr etmektedir.



NÂmahrem kadın-erkek munasebetleri

Dînimiz ferdin ve toplumun huzuru icin, ailelerin saÂdeti icin belirli nizamlar getirmiştir.

Aslolan; hanımların, aile ve nesil hizmetlerinde yani evlerinin huzur ve rûhÂniyet dunyasında bulunmalarıdır. LÂkin feminizm, maddî ihtiyacların kabartılması vb. telkinlerle kadınlar da erkekler gibi dış dunyada calışmaya sevk edilmektedir. Bu durumda; hanımların evlerinde deruhte etmeleri gereken aile, evlÂt ve nesil hizmetleri de ictimÂî birer problem hÂline gelmektedir.

Bir hanım calışacak ise, ancak hanımlara mahsus şartların tanzim edildiği mekÂnlarda calışabilir. Hanımlara mahsus mektepler, terziler, doğumhÂneler vb. yerlerde hizmet etmeleri daha uygundur.

İhtilÂt hÂlindeki bir muessesede bir hanımın da bir erkeğin de calışması doğru değildir. Esasında gerekli tedbirleri almak zor değildir. LÂkin nefsÂniyete hoş geldiği icin, bu tur tedbirleri teklif edenlere dahî itiraz edilmektedir.

Maalesef devrimizde bu tedbirler, mutedeyyin insanlar tarafından yurutulen bazı muesseselerde dahî bir tarafa atılmış vaziyettedir. Sanki dînimizin boyle bir emri yokmuş gibi davranılmaktadır.

Ancak fert, aile ve toplumda bu ihmallerin acı neticeleri yaşanmaktadır. Boşanmalar coğalmakta, kadına şiddet hÂdiseleri tırmanmakta ve kadınlara bir hanımefendi gibi değil, bir erkek gibi davranılmaktadır.


Mahalleyi kaybettik

Bu değerlerin unutulmasının arkasında, bu fazîletlerin yaşandığı zeminin kaybedilmesi vardır. Bizim ictimÂî bunyemizin esası mahalle idi.

Mahallede merhamet vardı. Herkes birbirinin teminatı idi. Bilhassa dul ve yetimlere butun mahalle sahip cıkardı. Bu sahip cıkma, gidip yetime bir gofret vermekten ibaret değildi. Erkek ise, o yetimin İslÂm şahsiyetiyle yetiştirilmesi, durust bir meslek sahibi kılınması; kız ise, ceyizinin hazırlanması, munasip bir namzet ile evlendirilmesine varıncaya kadar sahip cıkılırdı. Cunku sahip cıkılmadığında; toplumun maddî bakımdan zayıf halkaları, mÂnevî bakımdan da zayıf hÂle gelir ve -Allah korusun- şeytanın oyuncağı olur, kotu yollara duşerler. Kaldırım kenarlarındaki cılız cicekler gibi ayaklar altında ezilmeye mahkûm olurlar.

Mahallede tevÂzu vardı. Şimdiki sitelerde olduğu gibi sınıf farkı olmazdı. Zengin ve fakir; komşuluk munasebetleri hÂlinde yaşar, camide de aynı hizada namaza dururdu. Gunumuzde ise maalesef bir kast sistemi meydana geldi.

Mahallede «ibÂdullÂh»ı istihkar yoktu, AllÂh ’ın kullarına muhabbet ve hurmet vardı. Akıl ve sinirden rahatsız kimselere dahî, cirkin ve kırıcı sıfatlar kullanılmaz, «muhterem Âcizler» denirdi.

SÂmi Efendi Hazretleri ihvÂnından ve kendisinin goruştuğu, Fatih ’te oturan SÂime Hanım Teyze vardı. AllÂh ’ın velîye kullarından idi. Muhterem vÂlidem de, onu ziyaret ederdi. Ben de cocukken gormuştum. Annemden dinlemiştim; anneme şoyle demiş:

“–Kızım Feride! Herkesin hor gorduğu, alay ettiği, şuurdan muhtel kimseler vardır. Sen onlara boyle davranma, onlara alÂka goster, iltifat et!..”

Zira gunahların ve haramların buyuklerinden biri de «ibÂdullÂh»ı istihkar etmektir. Âyet-i kerîmede buyurulur:

“(«İbÂdullÂh»ı istihkar ederek arkalarından) kotu soz ile cekiştiren, kaş-goz hareketleriyle alay eden herkese yazıklar olsun! / Onların vay hÂline!..” (el-Humeze, 1)

Diğer taraftan AllÂh ’ın her kulunda ayrı bir sır olduğu unutulmamalıdır. Nitekim boyle kişilerden bazen nice hikmetli sozler de sÂdır olur.

Mahallede comertlik vardı, paylaşmak vardı. SÂilleri reddetmek;

«Allah versin!» diye geri cevirmek yoktu. İstismÂr ettiği duşunulebilecek kişiler dahî incitilmez, az da olsa ikrÂm edilerek gonulleri alınırdı.

Mahallede kanaat ve iktisat vardı. Zengin ve fakir, Âmir ve memur insanların hayat standartları arasında cok cuz‘î fark olurdu. Mesel ikisinde de aynı sedir olurdu da, fark olursa ancak kumaşın kalitesinde olurdu. Yeme, icme, kılık-kıyafet hicbir sahada; luks, israf ve mubalÂğa gorulmezdi. İmkÂnı olanlar da yapmazdı. Cunku hem imkÂnı olmayanları duşunurlerdi hem de boyle tavırları hafiflik addederlerdi. Şahsiyet zaafı olarak gorurlerdi.

Bugun ise mahalleyi ve onun fazîlet olculerini kaybettik. Onların yerini yabandan, ecnebî Âlemlerden gelen modalar almakta!..


Modalar

Modalar, insanlara yapamayacakları cirkin şeyleri yaptırmanın yolu olmuştur. Kur ’Ân ’ın ifadesiyle; «Kotu ve cirkin işler, moda yoluyla suslu gosterilmekte»dir.

Bir insanın pantolonu yırtılsa; derhÂl evine donup, bir care bulup onu değiştirir. LÂkin; moda diye bugun birtakım gafil insanlarımız, yırtık pantolonu satın almakta onunla sokağa cıkabilmektedir.

Bu cirkin vaziyet, insanın şahsiyetinin ayaklar altına alınmasıdır. Robotlaşmasıdır. Millî ve mÂnevî hasımları tarafından uzaktan idare edilmesidir.

«Herkes yapıyor.» sozu de aslında doğru değildir. Başta kimse yapmazken; kotu bir cığır acan bir kişi tarafından o iş başlatılmış, onun ardından giden herkes o yanlışı yapmaya başlamıştır. Fakat yapmayanlar, uzak duranlar her zaman vardır. Bizim olcumuz «herkes» değildir. Bizim olcumuz; Peygamber Efendimiz ’dir, ashÂb-ı kiramdır, istikamet uzere olan ecdÂdımızdır, istikamet uzere olan insanlardır.

Guclu bir şahsiyet, kalp ve ruh dunyasında kendi değerleriyle hareket eder ve uzaktan kumanda edilmez. Kalabalıklara kapılıp gitmez. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz buyurur:

“İnsanlar iyilik yaparsa biz de (onlarla beraber) iyilik yaparız, şayet zulmederlerse biz de (onlarla beraber) zulmederiz; diyerek her hususta başkalarını taklit eden şahsiyetsiz, iradesiz, kararsız kişiler olmayın!

LÂkin kendinizi, insanlar iyilik yaparsa iyilik yapmaya, kotuluk yaparlarsa zulmetmemeye (kotuluklerinden uzak durmaya) alıştırın!” (Tirmizî, Birr, 63/2007; TaberÂnî, Kebîr, IX, 166, 167; BuhÂrî, et-TÂrîhu ’l-Kebîr, IV, 367)

Unutulmamalıdır ki;

Modalara uymak ve enÂniyet ifade eden, boburlenici davranışlara kapılmak; şahsiyetteki kusur ve gedikleri boyle boş ve mÂnÂsız fantezilerle telÂfi etmeye calışmaktır. Bir mu ’min, kendi şahsiyetini; İslÂm ahlÂkıyla, ilim ve irfÂn ile, takv ve ihlÂs ile inşÃ‚ etmelidir. Bu inşÃ‚ ve ihy gayretinde, ornek alacağı kişi de usve-i hasene olan Efendimiz ve ashÂb-ı kirÂm olmalıdır.

Değerlerimiz ve hassÂsiyetlerimiz unutuldukca, yerlerini; batıdan, ehl-i kufurden gelen bÂtıllar doldurmaktadır.

Peygamber Efendimiz; cÂhiliyye orfunun yanlışlarını, hurÂfelerini, nÂdanlıklarını birer birer temizlemişti. Onların yerine sunnet-i seniyyelerini ikāme etmişti.

Bugun de mu ’minlerin yapması gereken budur.

Orf, Âdet ve alışkanlıklar; İslÂm ahkÂmı ve ÂdÂbının suzgecinden gecirilir. İslÂm ’ın has­sÂsiyetlerine uymayanlar dışarıda kalır. Bizim gonul gumruklerimizden iceri giremez!..

Bugun modern cÂhiliyye; kendi kulturunu, internet ve televizyon imkÂnlarıyla butun dunyaya yaymaya calışmaktadır. Mesel «doğum gunu» Âdeti, bizim kulturumuzde yoktu. Zaten bizim medeniyetimiz takvim olarak dahî guneş takvimi kullanmaz. Fakat bunu dunyanın her yerine yayıyorlar.

Bu propagandalar neticesinde, insanlar;

«Sevdiğimiz insanlara değer veriyorsak, onun doğum gununu kutlamalıyız…» diye duşunuyor. Bunun icin dışarıda bir mekÂna goturuyor, herkesin nazarları altında yemek / pasta ısmarlıyor yiyor, sonra resmini cekip internette paylaşıyor. Boylece her şeyiyle bize yabancı, her şeyiyle bizim değerlerimize ters bir tatbikat, bizim orfumuze zorla sokulmuş oluyor.

Sevdiğine değer vermek bu mudur? Herkese teşhir etmek midir? ReklÂm etmek midir?

Bunu yapmak istemeyen bir kişi de suclanıyor, baskı altında kalıyor. Belki evlÂt ve yakınları;

«Sen bizi sevmiyor musun?» diyor.

Bunlara alternatif olarak; bayramlarımız, kandillerimiz, cuma gunu gibi mubÂrek zamanlarımız değerlendirilmelidir. Ayrıca hediyeleşmek icin belirli bir zaman beklenmesine gerek yoktur. «Hediyeleşmek» guzel bir sunnettir. Aileye ikram sevaptır.

Yine batıdan gelen modalar hÂlinde;

«Anneler Gunu», «Babalar Gunu» îcat ediliyor ki; tuketim ve israf ekonomisi, senede bir gun onu bahane ederek mal satsın. HÂlbuki İslÂm ’da her gun annelerimize hurmet, muhabbet ve hizmet gunudur. Her gun babalarımıza ihtiram, ihsan ve itaat gunudur. Bir vesile aranıyorsa da, yine bizim medeniyetimizdeki bayramlar, kandiller, cumalar değerlendirilmelidir.

«Sevgililer Gunu» îcat ettiler. FuhşiyÂtı, nikÂhsız beraberlikleri; flortu, yani zinÂyı, «sevgi» adı altında tervic etmeye calışıyorlar. Cocuklara dahî;

«O gun bir sevgilin olması lÂzım!» diye ahlÂksız munasebetler aşılanmaya calışılıyor.

HÂlbuki şehevî duyguların sevgi ile alÂkası yoktur. Hazret-i MevlÂn bir rubÂîsinde der ki:

“İnsÂf et; aşk guzel (bir Âb-ı hayat)tır. Onu zedeleyen (onu zehirleyen) ise senin (nefsÂnî ve) kotu huylarındır. Sen, şehvete aşk adını koymuşsun. Âh bir bilsen, şehvetle aşk arasında ne uzun bir mesafe var!”

Evli olanlara da, bu bahaneyle tuketim ve israf ekonomisine guc ve kuvvet verebilmek icin;

«Sevdiğine şu tarihte hediye alman lÂzım; onu luks, şÃ‚şaalı mekÂnlara goturmen lÂzım!» propagandası yapılmakta.

HÂlbuki muhabbet, Vedûd olan Allah TeÂl ’nın bir sıfatıdır. Butun sevgiler, «muhabbetullÂh»a basamak ve merhale hÂline getirilebilirse kıymetli olur. Aksi hÂlde, suflî, fÂnî ve mÂnÂsız olur. Hazret-i DÂvûd ’un duÂsı ne kadar mÂnidardır:

اَللّٰهُمَّ اِنّ۪ى أَسْأَلُكَ حُبَّكَ وَحُبَّ مَنْ يُحِبُّكَ وَالْعَمَلَ الَّذِى يُبَلِّغُن۪ى حُبَّكَ،

اَللّٰهُمَّ اجْعَلْ حُبَّكَ اَحَبَّ اِلَىَّ مِنْ نَفْس۪ى وَاَهْل۪ى وَمِنَ الْمَاءِ الْبَارِدِ

“AllÂh ’ım! Sen ’den Sen ’in muhabbetini, Sen ’i sevenlerin muhabbetini ve beni Sen ’in muhabbetine ulaştıracak (sÂlih) amel(ler)i niyÂz ederim.

AllÂh ’ım! Sen ’in muhabbetini; bana kendimden, ailemden ve soğuk sudan daha sevimli eyle!” (Tirmizî, DeavÂt, 72)

Modalar; zararsız, ehemmiyetsiz şeylermiş gibi gorunur. Fakat adım adım yabancılaşmaya goturur. Yılbaşı, şu yıldonumu, bu sene-i devriyesi… bunlar bizim hakikî medeniyetimizde yoktur. Cunku FÂtiha Sûresi ’nde gazaba uğramışlar ve dalÂlettekiler diye ifade edilen İslÂm dışı kimselere ve onların yaşayışlarına ozenmek ve kapılmak, -Allah muhafaza- onlarla aynı Âkıbete surukler. Hadîs-i şerifte de buyurulur:

“Bir kavme benzeyen, onlardan olur.” (Ebû DÂvûd, LibÂs, 4/4031)

Bir vucudun sıhhati, yabancı maddeleri dışarı atma kuvvetiyle muhafaza edilir.

Tefekkur edelim!

Bugunku doğu dinlerine bakalım. İcinde cok garip hurÂfeler, akıl almaz, vicdan kabul etmez tatbikatlar vardır.

Belki de bu dinler, zamanında bir peygamber tarafından tesis edilmiş idi. LÂkin nefsÂniyet, enÂniyet ve yabancıları taklit gibi hastalıklarla bu hÂle geldi. Bozula bozula inhiraflarla bÂtıl bir yol oldular.

Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- zamanındaki cÂhiliyye de boyleydi. Hazret-i İbrahim ve İsmail ’in kurduğu nizam, icten ve dıştan tahrip edilmişti. Tevhid binasına putlar doldurulmuştu. Ferdî ve ictimÂî hayata; turlu turlu cirkinlikler, hurÂfeler, bÂtıl inanclar ve zulumler, orf ve Âdet adı altında sızmış ve yerleşmişti.

Resme tÂzim olmaz!..

MeselÂ; yukarıda bahsettiğimiz teknolojik gelişmeler sebebiyle, goruyoruz ki bazıları, Hak dostlarının resimlerini, fotoğraflarını duvarlara asıyor, telefonunda vs. tÂzim duygusuyla yanında taşıyor.

Bizim yolumuzda; duvarlara, telefon ekranlarına vesÂir yerlere murşidin fotoğrafını koymak yoktur. Bunlar sonradan cıkarılmış kotu bid‘atlerdir.

Pederim Musa Efendi -rahmetullÂhi aleyh- bir yere gittiğimizde SÂmi Efendi Hazretleri ’nin yahut kendisinin resimlerinin duvara asıldığını gorunce şoyle îkāz ederlerdi:

“Aman evlÂdım, bu resimleri kaldırın! Bunlar bid‘attir. AshÂb-ı kiramda boyle şeyler yoktu. Onlar birbirlerini guzel ahlÂkları ile hatırlarlardı. Bizim yolumuzda rÂbıta gonuller arasındadır, fotoğraflarda değil.”

Peygamberimiz resim ve heykel yaptırmadı. SahÂbenin hicbiri resim yaptırmadı. O zaman da ressamlar, heykeltıraşlar vardı. İsteseler yaptırabilirlerdi fakat husûsen uzak durdular, hatt men ettiler.

Bid‘at denilen şey işte budur…

Cunku tarihte okuyoruz ki;

İdris -aleyhisselÂm- zamanında, vefat etmiş birtakım sÂlih kimselerin kabirleri ziyaret edilirdi. Sonra şeytanın iğvÂsıyla guya onları hatırlamak icin onların resimleri ve heykelleri yapıldı, o kabirlere kondu. Sonra onlar putlar hÂline geldi. O şahsiyetler ve onların guzel hasletleri unutuldu fakat sûretlerine tapılmaya başlandı.

Kur ’Ân-ı Kerim ’de zikredilen «Vedd», «Yağûs» gibi putların bidÂyette boyle sÂlih insanlar icin yapılmış heykeller olduğunu Âlimler bildirmektedir. Yani bu hususta iyi niyetli olmak fayda vermez.

SÂlih insanları resim ile hatırlamak bizim dînimizde yoktur. RÂbıta, kalbî muhabbetteki beraberlikle olur. Kalbî beraberlik; takvÂ, ibÂdet, guzel ahlÂk gibi vasıflarda beraberliktir.

Kalbî beraberliğin zirvesi, Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ile Hazret-i Ebûbekir arasındaki muhabbet ve rÂbıtadır. Aynı fizikteki birleşik kaplar gibi. Zira muhabbet, iki kalp arasında bir cereyan hattıdır.

RÂbıtada sınırı aşmak, rÂbıta edilene bir kudsiyet izÂfe etmek, -Allah korusun- şirke ve kufre kapı aralar.

Bilmeli ki;

Bizim medeniyetimiz, işin sûret ve zÂhirine değil, ozune ve bÂtınına eğilir.

Bugun hıristiyanlar her yere; Hazret-i İsa ’nın, Hazret-i Meryem ’in resim ve heykellerini dikiyorlar. LÂkin o mubÂrek zÂtların; sahih îman, AllÂh ’a kulluk, ihlÂs, iffet, tevekkul vb. hakikatlerinden tamamen habersizler. Resim ve heykel hicbir işe yaramıyor!.. Hatt hıristiyanlar;

«Hazret-i İsa ’yı temsil ediyor.» dedikleri hacı bayraklaştırıp, asırlarca Hazret-i İsa ’ya da gercekten îmÂn eden yuz binlerce musluman katlettiler. İşte şeytanın hilesi…

Bu sebeple;

İslÂmiyet ’in, ozunu muhafaza etmek icin aldığı tedbirler vardır:

TEDBİRLER
Dînimizde bid‘atlere karşı, sunnet hassÂsiyeti vardır. Unutulan sunnetleri ihy edenlere, şehid sevabı vardır.
Haramlara karşı dikkatten daha geniş, şupheli şeylerden kacınma tavrı vardır.
Kotuluğe giden yolları kapama prensibi vardır.
Kotuluğu gidermeyi, menfaat elde etmekten onde tutma dusturu vardır. («Def‘-i mefÂsid, celb-i menÂfî»den evlÂdır.)
Bilhassa; kÂfire, ehl-i kitÂba benzememe ve munkirlerin Âdetlerine muhalefet etme esastır.
Orf-Âdetleri, Kitap ve Sunnet ’e gore yeniden değerlendirme hakikati vardır.
Dînimiz; hayatın her safhasını, prensiplerle kuşatmıştır. Boşluk bırakmamıştır. Mubah olan şeylerde de belirli prensipler vardır.
Sunnet-i seniyyeyi ihy etmeli; hayatımıza batıdan, bÂtıldan gelen modaların girmesine musaade etmemeliyiz.

İmÂm-ı GazÂlî ’nin buyurduğu gibi;

KÂfir, fÂsık ve gafil insanlarla zÂhirî ve şeklî beraberlik zamanla zihnî beraberliğe, zihnî beraberlik de bir muddet sonra kalbî beraberliğe donuşur. Bu ise, insanın mÂnevî bakımdan adım adım helÂke suruklenmesi demektir.

İmam ŞÃ‚fiî -rahmetullÂhi aleyh- ne guzel soyler:

“Kendini hak ile meşgul etmezsen, bÂtıl seni işgal eder.”

YÂ Rabbî!..

Hayatımızın her safhasını, amel defterimizin her sayfasını, rızÂna muvÂfık, KitÂbın ve Rasûlu ’nun sunnetine mutÂbık amellerle tezyin eylememize yardım eyle!..

Bizleri bÂtıldan, mefsedetten, sevmediğin huylardan ve amellerden muhafaza buyur!..

Âmîn!..

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Yuzakı Dergisi, Yıl: 2018 Ay: Nisan Sayı: 158
İslam ve İhsan