Allah, kader îcÂbı Peygamberimizi muşrik ve munÂfıklarla, onları da Peygamberimizle imtihan etmiştir. Bu vesîleyle kıyamete kadar gelecek mu ’minlere gayr-i muslimlerle hangi şartlar altında munasebetler geliştirileceği, onlarla kurulan gonullu ya da mecbûrî munasebetlerde hangi sınırlara riÂyet edileceği, en onemlisi bu esnada kalbimizde nasıl bir duygu bulunacağı, misallerle ortaya konulmuştur.Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- bizim icin en buyuk nîmet ve hayatımızın her merhalesine de mukemmel bir ornektir. Bu yuzden kıyamete kadar mu ’minlerin başına gelecek her hususa veya bir benzerine, O ’nun hayatından bir misal bulmak mumkundur.
Peygamber Efendimizin, ozellikle Medîne ’de yaşadığı zaman zarfında, icinde bulunduğu toplumda mu ’minler olduğu gibi, Yahudi, Hristiyan muşrik ve munÂfık her turlu din ve anlayıştan insan mevcuttu. Allah Resûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- bu insanlarla aynı şehirde yaşamış, alışveriş yapmış, komşuluk munasebetlerinde bulunmuş, ilmî hususlarda tartışmış, onları hak din olan İslÂm ’a dÂvet etmiş, iclerinden îman şerefine erenlerini taltif etmiş, insaflı olanlarla antlaşma yapmış, saldırgan ve hainlerle de savaşmaktan cekinmemiştir.
CenÂb-ı Hak, kader îcÂbı Peygamberimizi onlarla, onları da Peygamber Efendimizle imtihan etmiştir. Bu vesîleyle kıyamete kadar gelecek mu ’minlere gayr-i muslimlerle hangi şartlar altında munasebetler geliştirileceği, onlarla kurulan gonullu ya da mecbûrî munasebetlerde hangi sınırlara riÂyet edileceği, en onemlisi bu esnada kalbimizde nasıl bir duygu bulunacağı, misallerle ortaya konulmuştur. Onlara karşı duyulacak muhabbet ve nefretin şekli, miktarı, onlarla sıkı-fıkı bir dostluk ve samimiyet kurmanın tehlikeleri ve Âkıbeti pek cok tarihî misalle zihinlere ve gonullere nakşedilmiştir.
Olup bitenlerin hepsine geniş bir acıdan baktığımızda, İslÂm ’ın saf ve samimi dÂvetini, insanlar bazen nefsÂnî sebeplerle, bazen onyargılarla, bazen cevre baskılarıyla kabul etmekten kacınmışlar; muslumanların galebesine mÂnî olmak icin gozunu kan buruyen duşmanlıklara ve şeytanın aklına gelmeyecek sinsi tuzak ve ihanetlere başvurmuşlardır.
O hÂlde gerek asr-ı saÂdete, gerekse buyuk bir hak-bÂtıl laboratuvarı hukmunde olan tarihe akıl, ilim, insaf ve firasetle bakmak, bugunu ve yarını doğru esaslar uzere inşa etmek icin şarttır. Cunku tecrube edilen, bir kez daha tecrube edilmez. Mu ’min, aynı delikten iki kez sokulmaz.
Peygamber Efendimiz Medîne ’ye gelir gelmez MuhÂcir-Ensar arasında İslÂm kardeşliği antlaşması (MuÂhÂt) yaptığı gibi, Yahudilerden gelebilecek zararları engellemek ve onların da kalplerini İslÂm ’a ısındırmak icin Yahudilerle de “Vatandaşlık Antlaşması” (Medîne Sozleşmesi) yapmıştır.
Medîne Yahudileri, her ne kadar Resûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’le gorunuşte bir antlaşma yapmış olsalar da inanc, ahlÂk ve beşerî munasebetlerde daimî bir muhalefet hÂlindeydiler. Gerek Medîne icinde, gerekse şehir dışında butun muhalif gruplarla temas hÂlinde ve muslumanların inanc ve bağlılıklarını sarsmak icin de dÂimî bir pusu hÂlindeydiler. Bu hususta her fırsatı alabildiğine kullanıyorlar, bircok kez ortalığı karıştırmak, Muslumanlar arasında fitne-fesat cıkarmak icin de onculuk yapıyorlardı.
Bu uğurda kendi kitaplarından muslumanların aleyhine olacak malzeme toplamak uzere Âlimlerine muracaat ediyorlar, onların verdikleri taktiklerle ve onların onculuğunde Âdeta her sabah yeni bir ihanet plÂnıyla gozlerini acıyorlardı. Kur ’Ân-ı Kerîm ’de onların bu tuzak ve teşebbuslerini anlatan pek cok Âyet-i kerîme bulunmaktadır. Bu ilÂhî ikazlar, Peygamber Efendimizi ve mu ’minleri, hem Ehl-i Kitap adı verilen gurûh hakkında hem de kendilerinden gorunen munafıklarla ilgili uyarmaktaydı.
KAFİRLERİ SIRDAŞ EDİNMEYİN Aşağıdaki ikazlar, onlarca Âyet-i kerîmeden sadece birkacıdır:
“Ey îman edenler! Kendi dışınızdakileri sırdaş edinmeyin! Cunku onlar, size fenÂlık etmekten asl geri durmazlar, hep sıkıntıya duşmenizi isterler. Gercekten, kin ve duşmanlıkları ağızlarından (dokulen sozlerden) belli olmaktadır. Kalplerinde sakladıkları (duşmanlıkları) ise daha buyuktur. Eğer duşunup anlarsanız, Âyetlerimizi size acıklamış bulunuyoruz.
İşte siz oyle kimselersiniz ki, onlar sizi sevmedikleri hÂlde siz onları seversiniz (yani onların musluman olmasını istersiniz). Siz, butun kitaplara inanırsınız; onlar ise sizinle karşılaştıklarında, «İnandık!» derler; kendi başlarına kaldıklarında da size olan kinlerinden dolayı parmaklarının uclarını ısırırlar. De ki: «Kininizden (kahrolup) geberin!» Şuphesiz Allah, kalplerin icindekini hakkıyla bilmektedir.
Size bir iyilik dokunursa, bu onları tasalandırır; başınıza bir musibet gelse, buna da sevinirler. Eğer sabreder ve takv sahibi olursanız, onların hîlesi size hicbir zarar veremez. Şuphesiz Allah, onların yaptıklarını cepecevre kuşatmıştır.” (Âl-i İmrÂn, 118-120)
Bilindiği uzere, bir husus Âyet-i kerîmelerde zikredildiyse, hukmu kıyamete kadar devam eder. Yukarıdaki Âyet-i kerîmeler de bizlere kÂfirlerin ve mu ’minlerin kıyamete kadar hicbir zaman değişmeyecek karakterini ifade etmektedir.
Âyet-i kerîmenin başında zikredilen, “Ey îman edenler! Kendi dışınızdakileri sırdaş edinmeyin!” emr-i ilÂhîsi, İslÂm ’a karşı duşmanca duygular besleyen kimselerle munasebetlerimizi duzenlemekte ve onlarla derin bir gonul bağı kurmamızı, onları samimi bir dost, yakın bir arkadaş veya sırdaş olarak gormemizi yasaklamaktadır.
Bu gonul bağı, bazen acık, bazen de gizli olabilir. Hatt gonulde kufre ve kÂfirlere karşı duyulan bu sevgi, bazen o kadar gizli, sinsi ve derinlerde olabilir ki, o kalbin sahibi bile bu muhabbetin farkında olamaz.
Bu gizli muhabbetin nasıl oluşabileceğine de yine Peygamber Efendimizin hayatından bir hÂtıra ile ornek verelim. Mekke fethine hazırlık yapıldığı zamanlardı. Peygamber Efendimiz, bu fethin gizli tutulmasını istiyor ve bu hususta cok sıkı tedbirler alıyordu. Mekke ’ye ansızın baskın yapıp onların teslim olmasını, boylece o mubarek topraklarda kan dokulmeden fethin gercekleşmesini arzu ediyordu. Eğer kan dokulmezse, kin olmayacak ve bu fetih ile gonullerin fethi de gercekleşerek oradaki muşriklerin îman etmeleri kolaylaşacaktı.
Resûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- diğer iktidar sahiplerinden farklı olarak, guc ve kuvveti elde ettikten sonra bu imkÂnı insanları oldurup ulkelerini işgal etmek ve her şeylerini somurmek icin değil, bilakis insanların gonullerini AllÂh ’a acmak, onları gercek saÂdete, yani hidayete kavuşturmak icin kullanmıştır. Zira O, Âlemlere hidÂyet ve rahmet olarak gonderilmiş bir peygamberdi.
Bu yuzden Peygamber Efendimizin bu hassasiyetini bilen butun ashÂb-ı kirÂm, bu gizliliğe riÂyet ettiği hÂlde, muhÂcirlerden HÂtıb bin Ebî Beltea, Allah Resûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in bu seferini ihbar eden bir mektubu, gizlice Mekke ’ye goturmesi icin bir kadına vermişti. Peygamber Efendimiz, bu durumdan vahiyle haberdar edildi. Hemen yol uzerindeki kadın bulundu ve mektup ortaya cıktı.
Mektupta şunlar yazılıydı:
“Ey Kureyş! AllÂh ’ın Resûlu, sizin uzerinize oyle muazzam bir kuvvetle geliyor ki, gece karanlığı gibi korkunc olan bu ordu, sel gibi akacaktır. AllÂh ’a yemin ederim ki, Resûlullah uzerinize tek başına da gelse Allah, O ’nu size gÂlip kılacak, vaadini yerine getirecektir. Şimdiden başınızın caresine bakın!” (İbn-i Kesîr, el-BidÂye, IV, 278)
Aslında bu ifÂdeler, ne gerceğe aykırıydı, ne de ihÂnetle doluydu. Fakat gizli kalması gereken bir gercek, duşmana bildiriliyordu. Bu yuzden Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, bu işi yapan HÂtıb ’ı derhÂl yanına cağırtıp sordu:
“-Ey HÂtıb! Bunu niye yaptın?”
Bedir gÂzîlerinden olan HÂtıb, buyuk bir pişmanlık icinde:
“-Y RasûlÂllah! Yanınızda bulunan muhÂcirlerin Mekke ’de Âile ve mallarını koruyacak kimseleri var. Benim ise kimsem yok. Ben de bu mektupla onlar arasında minnettarlık kazanarak, Âilemi, coluk-cocuğumu korumak istedim. Yoksa ben onların cÂsusu değilim. Ben bu işi dînimden donmek gibi bir fenÂlıkla da işlemedim. Musluman olduktan sonra ben, asl kufre rÂzı olmam. VallÂhi benim Allah ve Resûlu ’ne olan îmÂnım sonsuzdur. Asl dînimi değiştirmiş değilim...” dedi.
Bunun uzerine merhamet ummÂnı olan Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“-HÂtıb kendisini doğru mudÂfaa etti.” buyurdu ve onu affetti.
Bununla birlikte Allah Resûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, o sırada nÂzil olan şu Âyet-i kerîmelerle, AllÂh ’ın duşmanlarıyla dostluk yapılmaması gerektiği husûsunu, başta HÂtıb olmak uzere, butun ashÂb-ı kirÂma tebliğ etti:
“Ey îman edenler! Eğer Ben ’im yolumda savaşmak ve rızÂmı kazanmak icin cıkmışsanız, Ben ’im de duşmanım, sizin de duşmanınız olanlara sevgi gostererek, gizlice muhabbet besleyerek onları dost edinmeyin! Oysa onlar, size gelen gerceği inkÂr etmişlerdir. (Onlar) Rabbiniz AllÂh ’a inandığınızdan dolayı Peygamber ’i de sizi de yurdunuzdan cıkardı.
Ben, sizin saklı tuttuğunuzu da acığa vurduğunuzu da en iyi bilenim. Sizden kim bunu yaparsa (onları dost edinirse), doğru yoldan sapmış olur. (Biliniz ki) şÃ‚yet onlar sizi ele gecirirlerse, size duşman kesilecekler. Size ellerini ve dillerini kotulukle uzatacaklardır. ZÂten (onlar, hic şuphesiz sizin îmandan vazgecip de) inkÂr etmenizi istemektedirler. (Yine biliniz ki) kıyÂmet gunu yakınlarınız ve cocuklarınız size fayda vermez. Cunku Allah, aranızı ayırır. Allah yaptıklarınızı gorendir.” (el-Mumtehine, 1-3)
Bu Âyet-i kerîmelerle, Muslumanların coluk-cocuk, mal-mulk gibi sebeplerle kÂfirlerle dostluk kurmaları yasaklanmıştır.
HÂtıb bin Ebî Beltea, eğer bu mektubu onlara ulaştırabilseydi, onlara yardım etmiş olacaktı. Buna mukabil onlar da onun Âilesine zarar vermeyerek onun Âilesine yardım edeceklerdi. Boylece aralarındaki bu menfaat birliği sebebiyle iki taraf arasında gÂye bu olmasa da zaman icinde bir vef hissi doğacak ve kalpte onlara karşı gizli bir muhabbet başlayacaktı.
Âyet-i kerîmede ifade edilen “sevgi gostermek”, acıktan oluşan bir sevgidir ki, bunu kişi kendisi, bilerek isteyerek yapar ve farkındadır. Ama Âyetin devamındaki “gizlice muhabbet besleyerek onları dost edinmeyin” ifadesinden, insanın farkında olmadan kÂfirlere veya munÂfık tabiatlı kimselere karşı bir hayranlık, muhabbet ve vef oluşması riskinden bahsedilebilir. Bu, o kadar buyuk bir tehlikedir ki, ashÂb-ı kirÂm icinde, cennetle mujdelenmiş Bedir gÂzileri arasında bile yeşerme imkÂnı bulabilmiştir.
KİM BİR KAVME BENZERSE O DA ONLARDANDIR İşte gunumuzde kÂfirlerin modalarına olan ilgi ve hayranlık o raddeye gelmiştir ki, insanlar farkında olmadan gayr-i muslimler gibi giyinmeye, onlar gibi yemeye, onlar gibi eğlenmeye, hatt onlar gibi duşunmeye ve inanmaya başlamıştır. İşte bu kalpte doğan gizli muhabbettin ortaya cıkmış en bÂriz hÂlidir. HÂlbuki Peygamber Efendimiz:
“Kim bir kavme benzerse o da onlardandır.”[1] buyurarak asırlar evvelinden bizi uyarmıştır.
Kendisi ibadette dahî onlara benzememek icin Aşûre gununun başına-sonuna oruc eklemiş, gunluk hayatta mesel gayr-i muslimler sacını uzatsa kendisi onlara benzememek icin kısaltmış ya da tersini yapmıştır.
Bazı musluman kardeşlerimizi bu hususta uyardığımızda:
“-Ne olacak onlar gibi kutlamalar yapsak veya onlar gibi yesek!.. Biz onlara benzemek niyetiyle veya onlara yardım etmek icin yapmıyoruz ki!..” diyorlar.
Yukarıdaki misalde de gorulduğu uzere, Bedir gÂzilerinden HÂtıb bin Ebî Beltea da onlara yardım etmek icin yapmadı, ama CenÂb-ı Hak, niyet ne olursa olsun, bunun kalpte gizli bir muhabbete sebep olacağını ve neticede Âhiret gunu buyuk bir husrana sebep olacağını Âyet-i kerîmelerle bildirmiş oldu.
Rabbim cumlemize firÂset nasîb eylesin! Kalplerimizi nefsimizden, şeytandan ve her turlu din duşmanından gelecek maddî-mÂnevî zararlardan muhafaza buyursun! Âmin…
Dipnot:
[1] Ebû DÂvûd, LibÂs, 4/4031.
Kaynak: Halime Demireşik, Şebnem Dergisi, Sayı: 181


İslam ve İhsan