Cennet ile ilgili hadisler nelerdir? Peygamber (s.a.v) Efendimizin cennete gotureceğini haber verdiği ameller ve cennet hakkındaki hadisleri.Peygamber (s.a.v) Efendimizin cennet ile ilgili hadis-i şerifleri.
CENNET İLE İLGİLİ HADİSLER “Allah ’a ortak koşmadan olen cennete girer; Allah ’a şirk koşarak olen de cehennemi boylar.” (Muslim, ÎmĂ‚n 151)
“Kim ilim oğrenmek icin yola cıkarsa, Allah TeĂ‚lĂ‚ ona cennet yolunu kolaylaştırır. Melekler, ilim oğrenenlerden hoşlandıkları icin onlara kanat gererler. Goklerde ve yerde bulunan varlıklar, hatta sudaki balıklar bile Ă‚limlerin bağışlanması icin Allah ’a yalvarırlar. Bir Ă‚limin sadece ibadetle uğraşan bir kimseye ustunluğu, on dorduncu gecesinde ayın diğer yıldızlara ustunluğu gibidir. Âlimler peygamberlerin mirascılarıdır. Peygamberler altın gumuş değil, sadece ilmi miras bırakmışlardır. İşte bu ilim mirasına konan kimse, cok buyuk bir kısmet kazanmış olur.” (Ebû DĂ‚vûd, İlim 1; Tirmizî, İlim 19)
“Şuphesiz ki sozde ve işle doğruluk hayra ve ustun iyiliğe yoneltir. İyilik de cennete iletir. Kişi doğru soyleye soyleye Allah katında sıddîk (doğrucu) diye kaydedilir. Yalancılık, yoldan cıkmaya (fucûr) surukler. Fucûr da cehenneme goturur. Kişi yalancılığı meslek edinince Allah katında cok yalancı (kezzĂ‚b) diye yazılır.” (BuhĂ‚ri, Edeb 69; Muslim, Birr 103-105)
“Allah ’tan korkunuz. Beş vakit namazınızı kılınız. Ramazan orucunuzu tutunuz. Mallarınızın zekĂ‚tını veriniz. Yoneticilerinize itaat ediniz! (Bu takdirde doğruca) Rabbinizin cennetine girersiniz.” (Tirmizî, Cum ’a, 80)
“(Gecmiş) ummetler bana gosterildi. Peygamber gordum, yanında uc-beş kişilik kucuk bir grup vardı. Peygamber gordum, yanında bir iki kişi bulunuyordu. Ve peygamber gordum, yanında kimsecikler yoktu. Bu arada onume buyuk bir kalabalık cıktı. Kendi ummetim sandım. Bana ‘Bunlar MûsĂ‚ ’nın ummetidir, sen ufka bak! ’ dediler. Baktım; (cok) buyuk bir karaltı. ‘İşte bunlar senin ummetindir. İclerinden hesapsız-azabsız cennete girecek yetmiş bin kişi vardır ’ dediler…
Onlar buyu yapmayan, yaptırmayan, uğursuzluğa inanmayan ve Rablerine guvenenlerdir.” (BuhĂ‚rî, Tıb 1, Rikak 50, LibĂ‚s 18; Muslim, ÎmĂ‚n 374)
“Cennete girecek bir kısım insanlar vardır ki, onların kalpleri kuş kalbi gibi (rakîk ve tevekkul uzere)dir.” (Muslim, Cennet 27)
“Kızma, sana cennet verilsin!” (TaberĂ‚nî, Evsat, III, 25)
SABRIN MUKAFATI CENNETTİR Sabrın mukĂ‚fĂ‚tının ancak cennet olduğunu gosteren şu hĂ‚dise ne kadar ibretlidir:
AbdullĂ‚h bin AbbĂ‚s -radıyallĂ‚hu anhumĂ‚- bir gun AtĂ‚ bin Ebî RebĂ‚h ’a:
“–Sana cennetlik bir kadın gostereyim mi?” dedi. O:
“–Evet, goster!” deyince İbn-i AbbĂ‚s şoyle dedi:
“–Şu siyah kadın var ya! İşte bu kadın, Fahr-i KĂ‚inĂ‚t Efendimiz ’e geldi ve:
«–Beni sara tutuyor ve ustum başım acılıyor. İyileşmem icin AllĂ‚h ’a duĂ‚ eder misiniz?» dedi. AllĂ‚h Rasûlu -sallĂ‚llĂ‚hu aleyhi ve sellem-:
«–Eğer sabredeyim dersen, sana cennet vardır. Ama yine de sen istersen, şifĂ‚ vermesi icin AllĂ‚h ’a duĂ‚ ederim.» buyurdu. Bunun uzerine kadın:
«–Hastalığıma sabrederim. Ancak sara tuttuğu zaman ustumun başımın acılmaması icin duĂ‚ buyurunuz.» dedi. RasûlullĂ‚h -sallĂ‚llĂ‚hu aleyhi ve sellem- de onun icin AllĂ‚h ’a niyazda bulundu.” (BuhĂ‚rî, MerdĂ‚, 6; Muslim, Birr, 54)
İşte başa gelen iptilĂ‚lara sabrın Hak katındaki yuksek kıymeti…
ALLAH HER SECDE KARŞILIĞINDA SENİ BİR DERECE YUKSELTİR Rebîa bin KĂ‚ ’b -radıyallĂ‚hu anh- şoyle anlatır:
“Rasûl-i Ekrem Efendimiz ’in kapısında geceler, ona abdest suyunu hazırlar, ihtiyĂ‚cı olan şeyleri getirirdim. Gece bir muddet: «SemiallĂ‚hu li-men hamideh», bir muddet de: «Elhamdu lillĂ‚hi Rabbi ’l-Ă‚lemîn» dediğini duyardım. (İbn-i Sa ’d, IV, 313)
Bir gun AllĂ‚h RĂ‚sûlu:
«–Benden dilediğini iste!» buyurdu. Ben:
«–Cennette Sen ’inle beraber olmayı isterim.» dedim. Efendimiz:
«–Başka bir şey istesen olmaz mı?» buyurdu. Ben:
«–Dileğim ancak budur!» dedim. Bunun uzerine AllĂ‚h Rasûlu:
«–Oyleyse cokca secde ederek kendin icin bana yardımcı ol!» buyurdu.” (Muslim, SalĂ‚t, 226)
SevbĂ‚n radıyallahu anh ’den “insanı cennete goturecek bir amel soylemesi” istenmiş ve bu istek uc defa tekrarlanmış, bunun uzerine Hz. SevbĂ‚n şu hadisi rivayet etmiştir:
“Cok secde etmeye bak! Zira senin Allah icin yaptığın her secde karşılığında Allah seni bir derece yukseltir ve bir hatĂ‚nı siler.” (Muslim, SalĂ‚t 225. Ayrıca bk. Ebû DĂ‚vûd, Tatavvu ’ 22; Tirmizî, SalĂ‚t 169; NesĂ‚î, Tatbîk 80, 89)
Secdeden maksat, umûmiyetle namazdır. O hĂ‚lde cennete girerek orada AllĂ‚h ’ın Habîbi ’ne komşu olmak isteyenler, bol bol namaz kılmalı, Hakk ’a yakınlık anları olan secdeleri artırmalıdırlar. ZîrĂ‚ Hazret-i Peygamber -sallĂ‚llĂ‚hu aleyhi ve sellem- ’in cennetteki mevkii, peygamberlerin de uzerinde olan, zirve bir makamdır. Hadîs-i şerîften anlaşıldığı vechile, Efendimiz ’e cennette yakın olabilmek icin, sunnet-i seniyyeyinin gerektirdiği vazîfeleri yerine getirmek ve bilhassa huşû icinde cokca namaz kılmak îcĂ‚b etmektedir.
Allah Rasûlu (s.a.v) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Kim sabah akşam camiye gider gelirse, her gidip gelişinde Allah TeĂ‚lĂ‚ o kimseye cennetteki ikramını hazırlar.” (BuhĂ‚rî, EzĂ‚n 37; Muslim, MesĂ‚cid 285)
“Musluman bir kimse, farzların dışında nĂ‚file olarak her gun Allah rızası icin on iki rekĂ‚t namaz kılarsa, Allah TeĂ‚lĂ‚ ona cennette bir koşk yapar” veya “Ona cennette bir koşk yapılır.” (Muslim, MusĂ‚firîn 103. Ayrıca bk. Ebû DĂ‚vûd, Tatavvu 1; Tirmizî, SalĂ‚t 189; NesĂ‚î, KıyĂ‚mu ’l-leyl 66, 67)
Bir kişi Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem ’e:
–Beni cennete goturecek bir amel soyle! dedi. Rasûl-i Ekrem de:
“–Allah ’a ibadet eder, O ’na hicbir şeyi ortak koşmazsın. Namazı kılar, zekĂ‚tı verir ve akrabanı gorup gozetirsin!” buyurdu. (BuhĂ‚rî, ZekĂ‚t 1, Edeb 10; Muslim, ÎmĂ‚n 12, 14. Ayrıca bk. NesĂ‚î, SalĂ‚t 10)
CENNETE GOTUREN BİR AMEL Bedevînin biri Nebî sallallahu aleyhi ve sellem ’e geldi ve:
–Ey Allah ’ın Resulu! İşlediğim takdirde cennete gireceğim bir amel soyle bana, dedi. Rasûl-i Ekrem:
“–Allah ’a, hicbir şeyi ortak koşmaksızın kulluk edersin. Farz olan namazları kılarsın. Yine farz olan zekĂ‚tı verirsin ve ramazan orucunu tutarsın” buyurdu. Bedevî:
–Canım kudret elinde olan Allah ’a yemin ederim ki, bu soylediklerine hicbir şey ilĂ‚ve etmem, dedi.
Adam donup gidince Peygamber aleyhisselÂm:
“–Cennetlik birini gormek kimi mutlu ediyorsa, şu kişiye bakıversin!” buyurdu. (BuhĂ‚rî, ZekĂ‚t 1; Muslim, ÎmĂ‚n 15, FezĂ‚ilu ’s-sahĂ‚be 150. Ayrıca bk. İbni MĂ‚ce, Ru ’yĂ‚ 10)
MEBRUR HACCIN KARŞILIĞI CENNETTİR Allah Rasûlu (s.a.v) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Umre ibadeti, daha sonraki bir umreye kadar işlenecek gunahlara kefĂ‚rettir. Mebrûr haccın karşılığı ise, ancak cennettir.” (BuhĂ‚rî, Umre 1; Muslim, Hac 437)
Allah Rasûlu (s.a.v) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Bir kimse «subhĂ‚nallahi ve bi-hamdihî: Ben Allah ’ı ulûhiyyet makamına yakışmayan sıfatlardan tenzih eder ve O ’na hamdederim» derse, cennette onun icin bir hurma ağacı dikilir.” (Tirmizî, DeavĂ‚t 60)
Ebû MûsĂ‚ radıyallahu anh şoyle dedi:
Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem bana hitĂ‚ben:
“–Cennet hazinelerinden bir hazineyi sana bildireyim mi?” buyurdu. Ben de:
–Evet, YĂ‚ Rasûlallah, bildir, dedim. Şoyle buyurdu:
“–LĂ‚ havle velĂ‚ kuvvete illĂ‚ billĂ‚h: Gunahtan kacacak guc, ibadet edecek kuvvet ancak Allah ’ın yardımıyla kazanılabilir.” (BuhĂ‚rî, MegĂ‚zî 38, DaavĂ‚t 50, Kader 7, Tevhîd 9; Muslim, Zikir 44-46)
BU 40 HAYIRDAN BİRİNİ İŞLERSEN CENNETLİK OLURSUN Allah Rasûlu (s.a.v) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Muslumanları rahatsız eden yol ustundeki bir ağacı kesen bir kişiyi cennet nimetleri icinde yuzer gordum.” (Muslim, Birr 129)
“Adamın biri, yol uzerinde bir ağac dalı gordu ve ‘Allah ’a yemin ederim ki, bunu Muslumanları rahatsız etmemesi icin buradan kaldıracağım ’ dedi (kaldırdı ve) bu yuzden cennete konuldu.” (Muslim, Birr 128)
“Bir adam yolda yururken yol uzerinde bir diken dalı buldu ve onu yoldan uzaklaştırdı. Bu sebeple Allah ondan hoşnut oldu ve onu bağışladı.” (BuhĂ‚rî, EzĂ‚n 32, MezĂ‚lim 28; Muslim, Birr 127, İmĂ‚re 164)
“Kırk sevap vardır ki bunların en ustunu, birisine sağması icin odunc olarak sutlu bir keci vermektir. Kim, sevabını umarak ve hakkındaki vaadlere inanarak bu kırk hayırdan birini işlerse, Allah onu, bu sebeple cennete koyar.” (BuhĂ‚rî, Hibe 35. Ayrıca bk, Ebû DĂ‚vûd, ZekĂ‚t 42)
ALLAH ’A İTAAT EDEN CENNETE GİRER Rasûlullah Efendimiz (s.a.v):
“İstemeyenler dışında, ummetimin tamamı cennete girer” buyurdu. Bunun uzerine:
–Ey Allah ’ın elcisi, cennete girmeyi kim istemez ki? denildi. Peygamber Efendimiz:
“–Bana itaat edenler cennete girer, bana karşı gelenler cenneti istememiş demektir” buyurdu. (BuhĂ‚rî, İ ’tisĂ‚m 2)
DUNYADAKİ CENNETLİKLER Allah Rasûlu (s.a.v) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Size cennetlikleri bildireyim mi? Onlar hem zayıf oldukları hem de halk tarafından zayıf goruldukleri icin kimsenin onemsemediği ve fakat şoyle olacak diye yemin etseler, isteklerini Allah ’ın gercekleştireceği kimselerdir.
Size cehennemliklerin kimler olduğunu soyleyeyim mi? Katı kalbli, kaba, cimri ve kurularak yuruyen kibirli kimselerdir.” (BuhĂ‚rî, EymĂ‚n 9, Tefsîr, 68/1, Edeb 61; Muslim, Cennet 47)
CENNETE GOTUREN AMELLER Rasûlullah Efendimiz (s.a.v):
“Ben ve yetimi himĂ‚ye eden kimse cennette şoylece beraber bulunacağız” buyurdu ve işaret parmağıyla orta parmağını, aralarını biraz aralayarak, gosterdi. (BuhĂ‚rî, TalĂ‚k 25, Edeb 24)
“Bir kimse, muslumanların arasında bulunan bir yetimi alarak yedirip icirmek uzere evine gotururse, affedilmeyecek bir suc işlemediği takdirde, Allah TeĂ‚lĂ‚ onu mutlaka cennete koyar.” (Tirmizî, Birr 14)
“Her kim uc kız cocuğunu himĂ‚ye edip buyutur, guzelce terbiye eder, evlendirir ve onlara lutuf ve iyiliklerini devam ettirirse, o kimse cennetliktir.” (Ebû DĂ‚vûd, Edeb 121; Ahmed, III, 97)
Allah Rasûlu (s.a.v.) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Kocasını memnun ederek olen kadın cennetliktir.” (Tirmizî, RadĂ‚` 10)
“Anne ve baba, cennete en ortadaki kapıdan girmeye vesile olur.” (Tirmizî, Birr 3. Ayrıca bk. İbni MĂ‚ce, TalĂ‚k 36)
Rasûlullah (s.a.v.) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Bir insan, bir hastanın halini hatırını sormaya gider veya Allah icin sevdiği bir kişiyi ziyĂ‚ret ederse, ona bir melek şoyle seslenir:
Sana ne mutlu! Guzel bir yolculuk yaptın. Kendine cennette barınak hazırladın!” (Tirmizî, Birr 64. Ayrıca bk. İbni MĂ‚ce, CenĂ‚iz 2)
“Bir Musluman, hasta olan bir musluman kardeşini sabahleyin ziyarete giderse, yetmiş bin melek akşama kadar ona rahmet okur. Eğer akşamleyin ziyaret ederse, yetmiş bin melek onun icin sabaha kadar istiğfar eder. Ve o kişi icin cennette toplanmış meyveler de vardır.” (Tirmizî, CenĂ‚iz 2. Ayrıca bk. Ebû DĂ‚vûd, CenĂ‚iz 3; İbni MĂ‚ce, CenĂ‚iz 2)
Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“Bir musluman, hasta bir musluman kardeşini ziyarete gittiğinde, donunceye kadar cennet hurfesi icindedir.”
–Ey Allah ’ın elcisi, cennet hurfesi nedir? dediler. Rasûl-i Ekrem;
“–Cennet yemişidir,” buyurdu. (Muslim, Birr 40-42. Ayrıca bk. Tirmizî, CenĂ‚iz 2)
CENNETLİK BİR DAVRANIŞ Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Canım kudret elinde olan Allah ’a yemin ederim ki sizler iman etmedikce cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikce de iman etmiş olmazsınız. Yaptığınız takdirde birbirinizi seveceğiniz bir şey soyleyeyim mi? Aranızda selĂ‚mı yayınız!” (Muslim, ÎmĂ‚n 93-94)
“Bir kimse cehennemden kurtulup cennete girmeyi istiyorsa, Allah ’a ve Ă‚hiret gunune imĂ‚n etmiş olarak olmelidir. Kendine yapılmasını istediği şeyleri o da başkalarına yapmalıdır…” (Muslim, İmĂ‚re 46. Ayrıca bk. NesĂ‚î, Bey ’at 25; İbni MĂ‚ce, Fiten 9)
“Ey insanlar! SelĂ‚mı yayınız, yemek yediriniz, akrabalarınızla alĂ‚kanızı ve onlara yardımınızı devam ettiriniz. İnsanlar uyurken siz namaz kılınız. Bu sayede selĂ‚metle cennete girersiniz” (Tirmizî, KıyĂ‚met 42. Ayrıca bk. İbni MĂ‚ce, İkĂ‚met 174, Et ’ime 1)
SevbĂ‚n radıyallahu anh şoyle dedi:
Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“–Kim bana, insanlardan hicbir şey dilenmeyeceğine dair soz verirse, ben de ona cenneti garanti ederim” buyurdu. Bunun uzerine
–Ben soz veriyorum, dedim.
RĂ‚vi diyor ki, SevbĂ‚n hic kimseden hicbir şey istemiyordu. (Ebû Dûvûd, ZekĂ‚t 27. Ayrıca bk. Tirmizî, Zuhd 61)
BUNLARI TUTANA “CENNET SOZU” VAR! Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ’e:
–İnsanları cennete en fazla goturecek şey nedir? diye soruldu. Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“–Allah ’a saygı (takvĂ‚) ve guzel ahlĂ‚ktır” buyurdu.
–İnsanları cehenneme en fazla goturecek şey nedir? diye sorulunca da:
“–Ağız ve tenĂ‚sul uzvudur” buyurdu. (Tirmizî, Birr 62. Ayrıca bk. İbni MĂ‚ce, Zuhd 29)
Yine Rasûlullah (s.a.v.) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Kim bana iki cenesi arasındaki (dili) ile iki bacağı arasındaki (tenĂ‚zul) uzvunu koruma sozu verirse, ben de ona cennet sozu veririm.” (BuhĂ‚rî, Rikak 23. Ayrıca bk. Tirmizî, Zuhd 61)
Allah Rasûlu (s.a.v.) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Haklı bile olsa cekişip didişmeyen kimseye cennetin kenarında bir koşk verileceğine ben kefilim.
Şakadan bile olsa yalan soylemeyen kimseye cennetin ortasında bir koşk verileceğine kefilim.
İyi huylu kimseye de cennetin en yuksek yerinde bir koşk verileceğine kefilim.” (Ebû DĂ‚vûd, Edeb 7. Ayrıca bk. Tirmizî, Birr 58; İbni MĂ‚ce, Mukaddime 7)
CENNETLİKLER UC GRUPTUR Allah Rasûlu (s.a.v.) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Cennetlikler uc gruptur. Bunlar:
Âdil ve başarılı devlet başkanı,
Yakınlarına ve muslumanlara karşı merhametli ve yufka yurekli olan kişi,
Ailesi kalabalık olduğu halde haram kazanctan sakınıp kimseden bir şey istemeyen adamdır.” (Muslim, Cennet 63)
Bir adam:
–Ben şu “kul huvellahu ahad” sûresini seviyorum, dedi. Peygamberimiz:
“Şuphesiz ki onun sevgisi seni cennete koyar” buyurdular. (BuhĂ‚rî, EzĂ‚n 106. Ayrıca bk. Tirmizî, FezĂ‚ilu ’l-Kur ’Ă‚n 11)
Rasûlullah (s.a.v.) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Sizden biriniz guzelce abdest alır -onu tastamam yapar- sonra da: Eşhedu en lĂ‚ ilĂ‚he illallĂ‚hu vahdehû lĂ‚ şerîke leh. Ve eşhedu enne Muhammeden abduhû ve Rasûluh, derse, o kimseye cennetin sekiz kapısı acılır. O da dilediği kapıdan girer.” (Muslim, TahĂ‚ret 17)
KİM BU SALİH AMELLERİ BİR ARAYA GETİRİRSE CENNETE GİRER Bir gun Allah Rasûlu (s.a.v) sahabeden yanında bulunanlara:
“–İcinizde bugun kim orucludur?” diye sordu. Hz. Ebûbekir:
“–Ben orucluyum, ya Rasûlallah” dedi. Efendimiz (s.a.v):
“−Bugun kim bir cenaze namazına iştirak etti?” buyurdu. Hz. Ebûbekir:
“–Ben, yĂ‚ Rasûlallah” dedi. Peygamberimiz:
“–Bugun kim bir yoksul doyurdu?” diye sordu. Hz. Ebûbekir:
“–Ben, yĂ‚ Rasûlallah” dedi. Fahr-i KĂ‚inĂ‚t Efendimiz (s.a.v):
“–Bugun bir hasta ziyaretinde bulunanınız var mı?” diye sordu. Yine Ebûbekir (r.a):
“–Ben, ey Allah ’ın Rasûlu” dedi. Bunun uzerine Allah Rasûlu (s.a.v) şoyle buyurdu:
“–Kim bu sĂ‚lih amelleri bir araya getirirse o mutlaka cennete girer.” (Muslim, FedĂ‚ilu ’s-sahĂ‚be, 12)
Rasûlullah (s.a.v.) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Mu ’min, cennete girinceye kadar hicbir hayra/ilme doymaz.” (Tirmizî, İlim 19)
SON SOZU “LA İLAHE İLLALLAH” OLAN KİLİ CENNETE GİRER Rasûlullah (s.a.v.) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Kimin son sozu, “Allah ’tan başka ilah yoktur” (LĂ‚ ilĂ‚he illallah) cumlesi olursa, o kişi cennete girer.” (Ebû DĂ‚vûd, CenĂ‚iz 20; HĂ‚kim, el-Mustedrek, I, 351)
CenĂ‚b-ı Hak cumlemizi cehennemden Ă‚zĂ‚d edip Cennet-i AʻlĂ‚ ’sına nĂ‚il eylesin! Zira kulun her dĂ‚im Allah ’tan cenneti istemesi ve cehennemden de O ’na sığınması îcĂ‚b eder.
Nitekim Hazret-i Omer (r.a.);
“Kendilerine Kitap verdiğimiz mu ’minler, onu nasıl tilĂ‚vet etmek lĂ‚zımsa oyle tilĂ‚vet ediyorlar…” (el-Bakara, 121) Ă‚yet-i kerîmesini şoyle tefsir etmiştir:
“Cennetin zikredildiği Ă‚yetleri okuyunca Allah ’tan cenneti ister, cehennemden bahsedilen Ă‚yetler gelince de cehennemden AllĂ‚h ’a sığınırlar.” (İbn-i Ebî HĂ‚tim, Tefsîr, I, 218; Ali el-Muttakî, Kenz, II, 357/4230)
İslam ve İhsan
CENNETE İLK KİMLER GİDECEK?