İslam ’a gore hasta ziyaretinin onemi ve fazileti nedir? Hasta ziyareti hakkında hadisler.Toplumdaki kalbi kırık insanların bir kısmı da hasta ve dertli kimselerdir. Sağlık ve sıhhat, CenÂb-ı Hakk ’ın insana lutfettiği pek kıymetli bir nîmettir. Ne yazık ki insan, onun kıymetini ancak hastalanınca tam olarak anlayabilir. Hastalanan ve bir derde mubtel olan kimse, acziyetini idrÂk eder, kalbi kırık olur ve mÂnen Allah TeÂl ’ya yakınlaşır.
SÂdî-i ŞirÂzî, hastanın hÂlet-i rûhiyesini ifÂde icin şoyle der:
“Gecenin ne kadar uzun olduğunu ancak hastalar bilir.”
Bir şÃ‚ir de bu mÂnÂyı şoyle terennum eder:
Şeb-i yeldÂyı muneccimle muvakkit ne bilir,
MubtelÂ-yı gama sor kim geceler kac sÂat?!
“En uzun gecenin ne olduğunu yıldızlara bakarak hukum cıkaran muneccimle vakitleri ayarlayan muvakkit ne bilir! Gecelerin kac saat olduğunu sen, gam ve kederlere mubtel olan muzdariplere sor!”
Hayatta Âcizliği tattığı icin gonlu kırıklık icinde bulunan bir hasta, elbette dostlarının, akrabÂlarının ve komşularının kendisini arayıp sormasını, ziyÂret etmesini arzu eder. Boyle gonlu kırık bir hastayı ziyÂret edip hÂlini hatırını sormak ve tesellî etmek, AllÂh ’ın rızÂsına medÂr olan muhim bir hizmet ve ibÂdettir.
Hasta ziyÂreti “sunnet-i muekkede”dir. “VÂcip” olduğunu soyleyen Âlimler de vardır. Bir hastayı, muhîtinden kimse ziyÂret etmez ve ihtiyaclarını karşılamazsa, orada yaşayan butun muslumanlar bundan mes ’ûl olurlar.
MUSLUMANIN MUSLUMAN UZERİNDEKİ HAKKI BEŞTİR Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurmuştur:
“Muslumanın musluman uzerindeki hakkı beştir: SelÂmı almak, hastayı ziyÂret etmek, cenÂzeye iştirÂk etmek, dÂvete icÂbet etmek, aksırana «Yerhamukellah: Allah sana merhamet eylesin!» demek.” (BuhÂrî, CenÂiz, 2; Muslim, SelÂm, 4)
Hastaları ziyÂret etmek, fazîletli bir amel-i sÂlihtir. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, hasta ziyÂretinin fazîletini şu hadîs-i şerîfleriyle beyan buyurmuştur:
“Bir insan, bir hastanın hÂlini hatırını sormaya gider veya Allah icin sevdiği bir kişiyi ziyÂret ederse, ona bir melek şoyle seslenir:
«Sana ne mutlu! Guzel bir yolculuk yaptın. Kendine cennette barınak hazırladın!»” (Tirmizî, Birr, 64/2008; İbn-i MÂce, CenÂiz, 2)
“Hasta ziyÂretinde bulunan kimse, donunceye kadar cennet yolundadır.” (Muslim, Birr, 39)
“Bir musluman, hasta bir musluman kardeşini ziyÂrete gittiğinde, donunceye kadar cennet hurfesi icindedir.”
“–Ey AllÂh ’ın Rasûlu, cennet hurfesi nedir?” diye sorulunca da:
“–Cennet yemişidir.” buyurdular. (Muslim, Birr, 40-42)
Bu muhim vazîfeyi ihmÂl etmek ise, musluman icin buyuk bir kayıp ve ağır bir mes ’ûliyettir. Peygamber Efendimiz bunu şoyle haber verir:
“Allah TeÂlÂ, kıyÂmet gununde şoyle buyurur:
«–Ey Âdemoğlu! Hastalandım, Ben ’i ziyÂret etmedin!»
Âdemoğlu:
«–Sen Âlemlerin Rabbi iken ben Sen ’i nasıl ziyÂret edebilirdim?» der.
Allah TeÂlÂ:
«–Falan kulum hastalandı, ziyÂretine gitmedin. Onu ziyÂret etseydin, Ben ’i onun yanında bulurdun. Bunu bilmiyor musun?” buyurur...” (Muslim, Birr, 43)
Fahr-i KÂinÂt -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, hastanın yaptığı duÂnın meleklerin duÂsı gibi olduğunu bildirmiş[1] ve:
“Hastayı ziyÂret edin ve ondan size du edivermesini isteyin. Zîr hastanın duÂsı makbuldur. GunÂhı da affedilir.” buyurmuştur. (Suyûtî, el-CÂmiu ’s-Sağîr, II, 57)
Hastanın yanında umitvÂr olunmalı ve Efendimiz ’in şu tavsiyesine uyulmalıdır:
“Hasta veya olunun başında bulunduğunuz zaman guzel sozler soyleyiniz. Zîr melekler sizin duÂlarınıza Âmîn derler.” (Muslim, CenÂiz, 6; Ebû DÂvûd, CenÂiz, 15)
Şayet hasta olmek uzere ise, ona; “L ilÂhe illallah” diyerek telkinde bulunulmalıdır.[2] Fakat bu hususta hastayı zorlamak veya Kelime-i Tevhîd ’i soylemesi icin ısrarcı olmak da doğru değildir. Zîr sıkıntılı Ânında hastayı kızdırarak “L ilÂhe illallah” demeden olmesine sebep olunur ki, bu da en buyuk felÂketlerden biridir.
Ayrıca hasta ziyÂreti kısa tutulmalı, bir ihtiyacı varsa seve seve yerine getirilmelidir.
Fazîlet Tabloları
İslam ’da Hasta Ziyaretinin Onemi Âlemlerin SultÂnı Efendimiz, hasta ve dertlileri ziyÂret edip ihtiyaclarıyla meşgul olmaya husûsî bir îtin gostermiş, ashÂbını da bu istikÂmette teşvik ve terbiye etmiştir.
Selman -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:
“Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- EnsÂr ’dan bir hastayı ziyÂret etti. Elini alnına koydu ve:
«–Kendini nasıl hissediyorsun?» diye sordu. Hasta, Efendimiz ’e cevap vermedi.
«–YÂ Rasûlallah! O Siz ’i fark etmedi.» dediler. Rasûl-i Ekrem Efendimiz:
«–Oyleyse onunla beni başbaşa bırakın!» buyurdu. İnsanlar dışarı cıktı. Allah Rasûlu elini hastanın alnından kaldırdı. Hasta, elini tekrar koy, diye işÃ‚ret etti. Sonra Efendimiz:
«–Ey filÂn, kendini nasıl hissediyorsun?» buyurdu. Hasta:
«–İyi hissediyorum. Yanıma biri siyah diğeri beyaz iki kişi geldi.» cevÂbını verdi. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
«–Hangisi sana daha yakın?» buyurdu. Hasta:
«–Siyah olan daha yakın.» dedi. Fahr-i KÂinÂt Efendimiz:
«–Oyleyse iyilik az, kotuluk cok.» buyurdu. Hasta:
«–Y Rasûlallah! Du buyurun da istifÂde edeyim!» dedi. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-; «AllÂh ’ım! Coğunu bağışla, azını tamamla!» diye du etti. Sonra Nebiyy-i Ekrem Efendimiz:
«–Ne goruyorsun?» buyurdu. Hasta:
«–Anam-babam Sana fed olsun, hayır goruyorum. İyilikler coğalıyor, kotulukler de azalıyor. Siyah da benden uzaklaştı.» dedi. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
«–Hangi amelin sana daha cok sÂhip cıkıyor?» diye sordu. Hasta:
«–Ben hayattayken su dağıtırdım…» cevÂbını verdi.” (Heysemî, II, 322, 324)
Peygamber Efendimizin Hasta Ziyareti İbn-i Omer -radıyallÂhu anhumÂ- Peygamber Efendimiz ’in hasta ziyÂretiyle alÂkalı bir hÂtırasını şoyle nakleder:
“Biz, Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ile oturuyorduk. O sırada EnsÂr ’dan bir kişi gelip selÂm verdi. Efendimiz ona:
«–Ey EnsÂr ’dan olan kimse! Kardeşim Sa ’d bin UbÂde nasıl?» diye sordu. O da:
«–İyiye gidiyor.» cevÂbını verdi. Bunun uzerine Allah Rasûlu:
«–Kim benimle birlikte onu ziyÂrete gelecek?» buyurarak ayağa kalktı. Biz de on, on beş kişi kalktık. Ne ayağımızda ayakkabı veya mest ne başımızda bir ortu ne de ustumuzde bir gomlek vardı. Corak arÂzide yuruyorduk. NihÂyet Sa ’d ’ın yanına vardık. Yakınları, Efendimiz ve beraberindeki arkadaşlarının yaklaşması icin onun etrafından geri cekildiler.” (Muslim, CenÂiz, 13)
Diğer bir rivÂyette İbn-i Omer -radıyallÂhu anhumÂ- şoyle der:
“Sa ’d bin UbÂde -radıyallÂhu anh- hastalanmıştı. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, AbdurrahmÂn bin Avf, Sa ’d bin Ebî VakkÂs ve Abdullah bin Mes ’ûd ile birlikte Sa ’d ’ı ziyÂrete gitti. Yanına girdiğinde onu elem ve ıztırap icinde buldu. Âilesi etrafını kuşatmıştı. Peygamber Efendimiz:
«–Oldu mu?» buyurdu.
«–Hayır, ey AllÂh ’ın Rasûlu (olmedi).» dediler.
Peygamber Efendimiz (Sa ’d ’ın bu ağır durumuna uzulerek) ağladı. O ’nun ağladığını gorunce oradakiler de ağladılar. Bunun uzerine Rasûl-i Ekrem Efendimiz:
«–Bilmez misiniz, gercekten Allah, gozyaşı ve kalbin mahzûn oluşu sebebiyle insana azÂb etmez. Fakat -eliyle diline işÃ‚ret ederek- işte bunun yuzunden azÂb eder veya bağışlar.» buyurdu.” (BuhÂrî, CenÂiz 45, TalÂk 24; Muslim, CenÂiz 12)
Fahr-i KÂinÂt Efendimiz bu sozuyle, olunun ardından uygunsuz sozler soylemenin ve ust-baş yırtarak feryÂd etmenin uygun olmadığını bildirmektedir. Rız ve teslîmiyet hÂlinde AllÂh ’a sığınıp sabretmenin, hem olu hem de diriler icin rahmet vesîlesi olduğunu beyÂn etmektedir.
Peygamberimizin İlgilendiği Yaralı Sahabi Hazret-i Âişe -radıyallÂhu anhÂ- şoyle der:
“Sa ’d bin MuÂz, Hendek Gazvesi sırasında kol damarından yaralanmıştı. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- onun icin mescide bir cadır kurdurdu. Maksadı, onu daha sık ve yakından ziyÂret etmek, (onunla ilgilenmek)ti.” (BuhÂrî, MegÂzî, 30)
Hidayete Eren Yahudi Cocuk Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e hizmet eden Yahûdî bir cocuk vardı. Bir gun hastalandı. Efendimiz onu ziyÂrete gitti. Başucuna oturdu ve:
“–Musluman ol!” buyurdu.
Cocuk, yanında duran babasına baktı. Babası da yıllardır guzellik ve iyilikten başka bir şey gormediği Allah Rasûlu ’nu kastederek:
“–Oğlum! Ebu ’l-KÂsım ’a itaat et!” dedi. Bunun uzerine cocuk, Musluman oldu.
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- hastanın yanından cıkarken:
“Onu ateşten kurtaran AllÂh ’a hamdolsun.” diyerek duyduğu nihÂyetsiz sevinci izhÂr ediyordu. (BuhÂrî, CenÂiz, 80)
Peygamberimizin Hastalar İcin Tavsiye Ettiği Dua Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- hasta olan ashÂbına bÂzı duÂlar oğretmiştir. Nitekim Osman bin Ebi ’l-Âs, vucûdunda hissettiği bir ağrıdan dolayı RasûlullÂh ’a şikÂyette bulunduğunda, Allah Rasûlu ona şu tavsiyede bulunmuştur:
“–Vucûdunun ağrıyan yerine elini koy ve uc kere «BismillÂh» de. Yedi kere de:
«Bendeki bu hastalığın ve sakındığım şeylerin şerrinden AllÂh ’ın izzet ve kudretine sığınırım.» de!” (Muslim, SelÂm, 67)
Fahr-i KÂinÂt Efendimiz ’in bu tavsiyesini aynen tatbik eden Osman bin Ebi ’l-Âs -radıyallÂhu anh- daha sonra şoyle der:
“Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in oğrettiği gibi yaptım, Allah hastalığıma şif ihsÂn eyledi. Bundan sonra bu duÂyı devamlı olarak Âileme ve diğer insanlara tavsiye ettim.” (Ebû DÂvûd, Tıb, 19)
LÂkin duÂların, samîmiyet ve amel-i sÂlihlerle takviye edilmesi şarttır. Boyle ihlÂsla îf edilen duÂlar, Rabbimizin lutuf ve keremiyle kabul edilir.
Peygamberimizin Ziyaret Ettiği Hasta Sahabiler Abdullah bin AbbÂs -radıyallÂhu anhumÂ- der ki:
“Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, bir hastayı ziyÂret etti ve:
«–Canın ne cekiyor?» diye sordu. Hasta:
«–Buğday ekmeği!» dedi. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- cevresindekilere:
«–Kimin yanında buğday ekmeği varsa kardeşine gondersin!» buyurdu. Sonra da:
«–Şayet hastanız bir şey arzu ederse, ondan yedirin!» buyurdu.” (İbn-i MÂce, CenÂiz, 1)
***
Enes -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:
“Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- son derece zayıflamış bir hastayı ziyÂret etti ve:
«–AllÂh ’a bir şey icin du ediyor muydun vey O ’ndan bir şey istiyor muydun?» diye sordu. Hasta:
«–Evet, AllÂh ’ım, bana Âhirette vereceğin cezÂyı bu dunyada hemen peşin olarak ver, diye du ederdim.» dedi. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurdu:
«–SubhÂnallah! Senin buna gucun yetmez. Şoyle du etseydin olmaz mıydı:
“...Rabbimiz! Bize dunyÂda da iyilik ver, Âhirette de iyilik ver ve bizi cehennem azÂbından koru!” (el-Bakara, 201)»
Bunun uzerine o zÂt bu duÂyı yaptı ve şif buldu.” (Muslim, Zikir, 23; Tirmizî, DeavÂt, 71/3487)
***
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, hasta bir bedevîyi ziyÂret etmişti. Her hastayı ziyÂret ettiğinde yaptığı gibi onu da:
“Gecmiş olsun, hastalığın gunahlarına keffÂret olur inşÃ‚allah!” buyurarak tesellî etti. (BuhÂrî, Tevhîd, 31)
***
Selman -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:
“Ben hasta iken Allah Rasûlu -aleyhissalÂtu vesselÂm- ziyÂretime gelmişti. Cıkarken:
«Ey Selman! Allah sıkıntılarını gidersin, gunahını affetsin. Olunceye kadar dînine kuvvet, bedenine sıhhat versin!» buyurdu.” (Heysemî, II, 299)
***
Sa ’d bin Ebî VakkÂs -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:
“Ved Haccı yılında (Mekke ’de) yakalandığım şiddetli bir hastalık sebebiyle Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ziyÂretime geldi. O ’na:
«–YÂ Rasûlallah! Gorduğun gibi cok rahatsızım. Ben zengin bir adamım. Bir kızımdan başka mirascım da yok. Malımın ucte ikisini sadaka olarak dağıtayım mı?» diye sordum. Hazret-i Peygamber:
«–Hayır!» buyurdu.
«–Yarısını dağıtayım mı?» dedim. Yine:
«–Hayır!» buyurdu.
«–Ya ucte birine ne buyurursun, y Rasûlallah?» diye sordum.
«–Ucte birini dağıt! Hatt o bile cok. Mirascılarını zengin bırakman, onları muhtac bırakıp da halka avuc actırmaktan hayırlıdır. Allah rızÂsını duşunerek yaptığın harcamalara, hatt yemek yerken eşinin ağzına verdiğin lokmalara varıncaya kadar hepsinin mukÂfÂtını alacaksın.» buyurdu.
«–YÂ Rasûlallah! Arkadaşlarım gidip de ben kalacak mıyım? (Burada olecek miyim?)» diye sordum.
«–Hayır, sen burada kalmayacaksın. Allah rızÂsı icin guzel işler yaparak yukseleceksin. Allah ’tan oyle umuyorum ki, daha nice yıllar yaşayarak kimi insanlar (mu ’minler) senden fayda, kimileri de (kÂfirler) zarar gorecektir…» buyurdu.” (BuhÂrî, CenÂiz 36, VesÂy 2, NafakÂt 1, Merd 16, DeavÂt 43, FerÂiz 6; Muslim, Vasıyyet 5)
Diğer bir rivÂyette Hazret-i Sa ’d şoyle demiştir:
Hastalığımda Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- beni ziyÂrete geldi ve uc defÂ:
“Rabbim, Sa ’d ’ı iyileştir!” diye du buyurdu. (Muslim, VasÂyÂ, 8)
Fahr-i KÂinÂt -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, Hazret-i Sa ’d ’ın bu hastalık sebebiyle olmeyeceğini, daha nice hizmetler yapacağını ifÂde buyurarak bir mûcize daha gostermiştir. Cunku hakîkaten Sa ’d -radıyallÂhu anh- bundan sonra 45 sene daha yaşamış, İslÂm ’a ve muslumanlara pek cok hizmetler etmiş ve savaşlara katılmıştır.
Peygamberimizin Şifa Duası Âişe -radıyallÂhu anhÂ- ’dan rivÂyet edildiğine gore Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, Âile efrÂdından biri hastalanınca, sağ eliyle hastayı sıvazlar ve şoyle du buyururdu:
“Ey butun insanların Rabbi olan AllÂh ’ım! Bunun ıztırÂbını giderip şif ver. ŞifÂyı veren ancak Sen ’sin. Sen ’in şifÂndan başka şif yoktur. Buna, hicbir hastalık izi bırakmayacak şekilde şif ihsÂn eyle!” (BuhÂrî, Merd 20, 38, 40; Muslim, SelÂm 46-49)
Cebrail Aleyhisselam ’ın Şifa Duası Peygamber Efendimiz ’in hasta olduğu bir zaman CebrÂîl -aleyhisselÂm- gelerek:
“–Ey Muhammed, hasta mı oldun?” diye sordu. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- de:
“–Evet!” buyurdu. CebrÂîl -aleyhisselÂm-:
“–AllÂh ’ın ismiyle Sen ’i rahatsız eden her şeyden Sana okurum. Her nefsin veya hasetci her gozun şerrinden Allah Sana şif versin. AllÂh ’ın adıyla Sana okurum.” diye du etti. (Muslim, SelÂm, 40)
Hasta ve Dertlilerle Meşgul Olmanın Fazîleti Hazret-i Ebûbekir ’in şu hÂli, hasta ve dertlilerle meşgul olmanın fazîletine ne guzel bir misÂldir:
Bir gun Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ashÂbından yanında bulunanlara:
“–İcinizde bugun kim orucludur?” diye sordu. Hazret-i Ebûbekir:
“–Ben orucluyum, y Rasûlallah!” dedi. Efendimiz:
“–Bugun kim bir cenÂze namazına iştirÂk etti?” buyurdu. Ebûbekir -radıyallÂhu anh-:
“–Ben, y Rasûlallah!” dedi. Peygamber Efendimiz:
“–Bugun kim bir yoksul doyurdu?” diye sordu. Hazret-i Ebûbekir:
“–Ben, y Rasûlallah!” dedi. Fahr-i KÂinÂt -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz:
“–Bugun bir hasta ziyÂretinde bulunanınız var mı?” diye sordu. Yine Ebûbekir -radıyallÂhu anh-:
“–Ben, ey AllÂh ’ın Rasûlu!” dedi. Bunun uzerine Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurdu:
“–Kim bu sÂlih amelleri bir araya getirirse o mutlaka cennete girer.” (Muslim, FedÂilu ’s-SahÂbe, 12)
Hem namaz ve oruc gibi ferdî, hem de cenÂze namazı, yoksulu doyurmak ve hasta ziyÂreti gibi ictimÂî ibÂdetleri bir araya getirmek, ne guzel bir ahlÂktır. CenÂb-ı Hak, kullarının boyle olmasını arzu etmektedir.
Musluman Her Şeyden Sevap Kazanır Kays bin Ebî HÂzim şoyle der:
HabbÂb bin Eret hastalanmıştı; ziyÂretine gittik. Vucudunu yedi yerden dağlamıştı. Bize dedi ki:
“–Eski dostlarımız, dunyaya kapılmadan gocup gittiler. Biz ise o kadar cok mala sÂhip olduk ki, koyacak yer bulamayıp toprağa gomduk. Şayet Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- olmek icin du etmeyi yasaklamasaydı, Allah ’tan canımı almasını isterdim.”
Bir başka zaman HabbÂb ’ın yanına gittiğimizde duvar oruyordu. Bize şunları soyledi:
“–Musluman, AllÂh icin harcadığı her şeyden sevap kazanır. Yalnız şu camura verdiklerinden eline bir şey gecmez (zarûrî olanlar hÂric).” (BuhÂrî, Merd 19, DeavÂt 30, RikÂk 7, Temennî 6; Muslim, Zikir 12; Tirmizî, KıyÂmet 40; NesÂî, CenÂiz 2)
70 Bin Meleğin Akşama Kadar Rahmet Okuduğu Kimse Saîd bin IlÂka diyor ki:
Hazret-i Ali elimi tuttu ve:
“–Haydi seninle Hasan ’ın yanına gidip hasta ziyÂretinde bulunalım!” dedi. Yanına vardığımızda Ebû Mûs ’yı orada bulduk. Hazret-i Ali ona:
“–Ey Ebû MûsÂ! Hastayı ziyÂret niyetiyle mi, yoksa şoyle bir uğrayıvermiş olmak icin mi geldin?” diye sordu. Ebû MûsÂ:
“–Hastayı ziyÂret icin geldim.” dedi. Bunun uzerine Ali -radıyallÂhu anh- şoyle dedi:
“–Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in şoyle buyurduğunu işitmiştim:
«Bir musluman, hasta olan bir musluman kardeşini sabahleyin ziyÂrete giderse, yetmiş bin melek akşama kadar ona rahmet okur. Eğer akşamleyin ziyÂret ederse, yetmiş bin melek onun icin sabaha kadar istiğfÂr eder. Ve o kişi icin cennette toplanmış meyveler de vardır.»” (Tirmizî, CenÂiz, 2/969; Ebû DÂvûd, CenÂiz, 3; İbn-i MÂce, CenÂiz, 2)
Hastaya Dua Rebî bin Abdullah şoyle anlatır:
Hazret-i Hasan ile birlikte hasta olan KatÂde ’yi ziyÂrete gittik. Hasan -radıyallÂhu anh- hastanın başucuna oturdu ve ona hÂlini hatırını sordu. Sonra da ona şoyle du etti:
“AllÂh ’ım, kalbine şif ver, hastalığına da şif ver!” (BuhÂrî, el-Edebu ’l-Mufred, no: 537)
Hak Dostuna Misafir Olan Hasta Yaşlı ve muzdarip bir hasta, MÂruf-i Kerhî Hazretleri ’ne misÂfir olmuştu. Adamcağız bîcÂreydi; sacı dokulmuş, yuzunun rengi ucmuştu; canı, vucûdunu bir cengel gibi pÂrelemekteydi. MÂruf-i Kerhî Hazretleri, bir yatak serdi ve hastanın istirahatini temin etti.
Hasta, ıztırÂbının şiddetiyle inim inim inliyor ve feryÂd u figÂn ediyordu. Gece sabaha kadar kendisi bir nefes uyumadığı gibi feryatlarıyla hÂne halkından da hic kimseyi uyutmuyordu. Ustelik gittikce huysuzlaştı ve ev halkına sitemler yağdırıp onları rahatsız etmeye başladı. NihÂyet onun bu sert tabiatına ve kotu davranışına tahammul edemeyen evdekiler, birer-ikişer başka yerlere kactılar. Evde, hasta ile MÂruf-i Kerhî ve hanımından başka kimse kalmadı.
MÂruf-i Kerhî, geceleri de uyumuyor; bu huysuz hastanın ihtiyaclarını gormek, ona hizmet edebilmek icin cırpınıp duruyordu. Ancak birgun uykusuzluğu had safhaya ulaşınca gayr-i ihtiyÂrî uykuya daldı. Onun uyuduğunu goren gÂfil hasta da, kendisine şefkat ve merhametle kucak acan bu sÂlih zÂta teşekkur edeceği yerde sitem ediyor ve kendi kendine:
“–Bu nasıl derviş boyle!.. Zaten bu gibilerin zÂhirde adları-sanları var; hakîkatte ise riyÂcıdırlar. Her işleri gosteriştir. Bunların dışları temiz ama, icleri kirlidir. Başkalarına takvÂyı emrederler, kendileri yapmazlar. İşte şu adam da benim hÂlimi duşunmeden uyuyor. Kendi karnını doyurup uykuya dalan biri, sabaha kadar gozlerini yummayan bicÂre hastanın hÂlinden ne anlar!..” diye soyleniyordu.
MÂruf-i Kerhî, işittiği bu acı sozlere karşı da sabır ve kerem gosterdi. Duymazdan geldi. LÂkin sabrı taşan hanımı daha fazla dayanamadı ve MÂruf-i Kerhî ’ye sessizce şunları soyledi:
“–Şu huysuzun neler soylediğini duydunuz. Artık onu bu evde barındıramayız. Bize daha fazla ağırlık vermesine ve size cef etmesine musÂade etmeyelim. Soyleyin buradan gitsin de başka bir yerde başının cÂresine baksın. İyilik, kıymet bilene yapılır. Nankorlere iyilik yapmak, kotuluktur. Onları daha da azdırır. Alcak kimsenin başı altına yastık konulmaz. Boyle zÂlim kimselerin başları taş ustunde gerektir!”
Hanımının bu sozlerini sukûnetle dinleyen MÂruf-i Kerhî Hazretleri, mutebessim bir cehreyle şoyle buyurdu:
“–Ey hanım! Onun soylediği sozler seni niye incitir ki?.. Bağırmış ise bana bağırmış; terbiyesizlik yapmış ise bana yapmıştır. Onun nÂhoş gorunen sozleri, bana hep hoş gelir. Goruyorsun ki, o dÂimî bir ıztırap icindedir. Baksana; zavallı bir nefes bile uyuyamıyor!.. Hem bilesin ki asıl huner, asıl şefkat ve merhamet, boyle kimselerin cefÂsına katlanabilmektir...”
Ubeydullah Ahrar Hazretleri ’nin Hastalara Hizmeti Ubeydullah Ahrar Hazretleri, CenÂb-ı Hakk ’ın lutfuyla buyuk bir servete sÂhip olmuştu. Oyle ki, ciftliklerinde binlerce işci calışıyordu. Fakat o mubÂrek zÂt, buna rağmen hizmetten geri kalmıyordu. MÂnevî kemÂlÂt yolunda, tanıdık-tanımadık herkese buyuk bir şefkatle hizmet ediyordu. Kendisi bu hizmetlerinden birini şoyle anlatır:
“Semerkant ’ta MevlÂn Kutbuddîn Medresesi ’ndeki dort hastanın hizmetini uzerime almıştım. Hastalıkları arttığından, yataklarını kirletirlerdi. Ben onları elimle yıkayıp, camaşırlarını giydirirdim. Devamlı hizmetlerinde bulunduğum icin hastalıkları bana da sirÂyet etti ve yatağa duştum. Fakat o hÂlimle bile, testilerle su getirip hastaların altlarını temizlemeye, elbiselerini yıkamaya devÂm ettim.”
Hak dostu Mahmud SÂmî Ramazanoğlu Hazretleri de, aynı şekilde yatalak bir hasta olan Cide Muftusu Huseyin Efendi ’ye bir sene kadar bizzat hizmet etmiştir.
İşte Allah dostlarını buyuk yapan, bu guzel hasletleridir. Onlar dÂim yalnızların, sÂhipsizlerin ve mÂtemlerin civÂrında bulunur ve kimsenin uğramadığı dukkanlardan alışveriş ederler.
Hastalara Hizmet Hak dostu Mûs Efendi -kuddise sirruh- Âdeta mÂye-i merhametle yoğrulmuş bir fıtrat-ı selîmeye sÂhipti. Fakir-fukarÂnın hasta olanları icin acılmasına vesîle olduğu HudÂyî Kliniği ’nde tÂkati yerinde olup da fiilen hizmet edemediğine teessuf eder, buyuk bir iştiyakla:
“–Gucum yerinde olsa, gider hastalara bi ’l-fiil hizmet ederdim.” derdi.
Aynı merhamet sÂikıyla:
“–Kimsesizleri barındırmamız ve onlara hizmet etmemiz îcÂb eder. Aksi hÂlde Hak katında mes ’ûluz.” diyerek yakınlarıyla beraber kurduğu HudÂyî Huzur Evi de, onun engin şefkatinin bir tezÂhuru idi.
Hasta Bir Gencin Babasına Mektubu Batılı seyyah Hunke ’nin, musluman hastahÂnesinde yatmakta olan bir gencin babasına yazdığı mektubundan aldığı şu bolumler, muslumanların hasta ve dertlilerle meşgul olmadaki hassÂsiyetine ne guzel bir misÂldir:
“Babacığım! Benim paraya ihtiyacım olup olmadığını soruyorsun. Taburcu edilirsem, hastahÂneden bana bir kat yeni elbise ve hemen calışmaya başlamak zorunda kalmayayım diye beş altın verecekler. Onun icin davar satmana gerek yok…
Canım buradan cıkmak istemiyor. Yataklar yumuşak, carşaflar bembeyaz, battaniyeler kadife gibi. Her odada ceşme var. Soğuk gecelerde butun odalar ısıtılıyor. Bizleri tedÂvî edenler, cok şefkatli ve merhametli kimseler. Hemen her gun midesi hazmedenlere kumes hayvanları ve koyun kızartmaları veriliyor. Komşum, leziz pilic goğuslerinden birkac gun daha tadabilmek icin, tam bir hafta boyunca sanki iyileşmemiş gibi tavır takınmıştı. LÂkin başhekim şuphelendi ve sıhhatinin delili olarak bir butun ekmekle tavuğu yemesine musÂade ettikten sonra, onu evine gonderdi. İşte benim de son kızartılmış tavuğum onume konmadan once hemen gel!..”
ALLAH ’IN KULLARINA YAPILAN İHLASLI HİZMETLER VelhÂsıl, AllÂh ’ın kullarına yapılan ihlÂslı hizmetler, AllÂh ’ın rızÂsını celbederek buyuk ecirlere vesîle olmaktadır. Bu bakımdan bilhassa toplumdaki kalbi kırık ve gonlu mahzun dertlileri ziyÂret edip onların ihtiyaclarıyla meşgul olmak cok muhim bir vazife ve mes ’ûliyettir.
Unutmamalıdır ki muzdarip ve muhtac insanların yerinde biz de olabilirdik. Bu sebeple hasta, muzdarip, garip, kimsesiz, muhtac ve ac kimselerle meşgul olmak, Rabbimize karşı şukur borcumuzdur. Elimizdeki imkÂnları muhtaclarla paylaşalım ki, memnun ve mesrur ettiğimiz gonuller, dunyada rûhÂniyetimiz, Âhirette imdÂdımız, cennette saÂdetimiz olsun.
Dipnotlar:
[1] Bkz. İbn-i MÂce, CenÂiz, 1. [2] Bkz. Muslim, CenÂiz, 1-2.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Faziletler Medeniyeti 2, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
HASTA ZİYARETİNDE OKUNACAK DUA