Gunumuzde, ceşitli sebeplerle herkes icin inandığı dinin dışındaki diğer dinleri oğrenmek, kacınılmaz bir vazife haline gelmiştir. Cunku onun genel kulturu icinde, diğer dinleri (oncelikle de bir musluman icin Yahudilik ve Hıristiyanlığı) bilmeye de ihtiyacı vardır.Gunumuzde insanlar ve toplumlar; bir yandan birbiriyle yakın ticarî, iktisadî, siyasî, kulturel, askerî, dinî munasebetler icindedirler. Ote yandan basın-yayın, seyahat, sportif faaliyetler vb. vasıtalarla insanların birbirleri hakkında bilgi edin­me imkanları artmıştır. Bu munasebetlerin sağlıklı bir şekilde yurumesi, dinî inancların bilinmesi ve ona gore davranılmasına bağlıdır.
Butun bunlar sonucunda diğer inanclar ve hatta gecmişteki insanların inancları da merak konusu olmaktadır. Bunun yanında dinler arası rekabet, misyonerlik faaliyetleri, insanları hem kendi dinlerini, hem de diğer dinleri daha iyi oğrenmeye teşvik etmiştir. Şurası bir gercektir ki, bir dini savunmak, diğer dinleri iyi bilmeye bağlıdır. Aksi tak­dirde doğru bir din tasavvuruna ulaşmak mumkun değildir.
Hindistanlı muasır alimlerden Ebu ’l-Hasan en-Nedvî, karşılaştırmalı dinler tarihinin onemini şoyle belirtmektedir: "Mu­kayeseli calışmaya olan ihtiyac buyuktur. Cunku musluman, mukayese yapmadıkca, İslÂm'ın ve bu ebedî ve kamil din kanalıyla Allah'ın kendisine verdiği nimetin değerini bilemez. Musluman, İslÂm'ın ibadet ve inanc esaslarını diğer dindekilerle mukayese etmedikce, İslÂm'a olan şukur ve ovguyu hakkıyla takdir edemez."
Nedvî, ayrıca Hz. Omer'in "İslÂm'ın icinde buyuyup de Cahiliye Donemi'ni bilmeyen bir kimse, İslÂm'ı merhale merhale bozabilir." dediğini de haber verir.
Osmanlı padişahlarından Kanunî Sultan Suleyman ’ın, Suleymaniye Camiî Vakfiyesi'nde, Suleymaniye Camii imamında aranacak vasıflar arasına, "İslÂm'ın yuce gerceğini or­taya koyabilmesi icin mukayeseli bir şekilde dinler tarihini bilecektir." şartını da koyduğu belirtilmektedir. Bu durum, dort asır once bile diğer dinleri tanımanın onemini gosteren bir delildir. Bunun icin dinleri mukayeseli olarak bilmek, buyuk bir ehemmiyet arzetmektedir.
Nitekim bunun onemini kavramış olan gecmiş ulema, dinleri tanıma konusunda gayret gostermişlerdir. Cunku onlar bu konuda Kur'an-ı Kerim'i ornek almışlardır. Kur'an-ı Kerim'de diğer dinler ve ozellikle de ehl-i kitap hakkında bilgi verilmektedir.[1]
[1] Gunay Tumer-Abdurrahman Kucuk, Dinler Tarihi, Ankara 1993, s. 15-17.
Kaynak: Dr. Erdoğan Baş, Salih İnciAna Hatlarıyla Yahudilik Hıristiyanlık ve İslÂm, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan