Zaturrika Gazvesi nasıl gercekleşti? Korku namazı ilk hangi savaşta kılındı? Korku namazı nasıl kılınır? Zaturrika Seferi ’nde meydana gelen mucizeler nelerdir? İşte kısaca Zaturrika Gazvesi...GatafÂn kabîlelerinden MuhÂriboğulları ve Sa ’lebeoğulları ’nın birleşerek Muslumanlara savaş acmaya hazırlanmaları uzerine, AllÂh Resûlu, dort yuz kişilik bir ordu ile onların uzerine yu­rudu.
Mu ’minleri karşılarında goren muşrikler, korkarak geri cekildiler. Bir muddet sonra mu ’minler, vakti girmiş olan oğle namazını ed ettiler. Uzaktan onları gozetleyen duş­man, bu duruma hayıflanarak namaz esnÂsında saldırmadıklarına pişmÂn oldular. İclerinden biri:
“–Uzulmeyin! Onların bir namazları vardır ki, onlar icin babalarından ve evlÂtlarından daha kıymetlidir. Bu namaz, ikindi namazıdır.” dedi. Beklemeye başladılar.
KORKU NAMAZININ KILINIŞI CenÂb-ı Hak, bu esnÂda CebrÂîl ’i (a.s.) gonderdi. Duşmanın plÂnını suya duşuren şu emr-i ilÂhî sÂdır oldu:
“(Ey Resûlum!) Sen de iclerinde bulunup onlara namaz kıldırdığın zaman, onlardan bir kısmı Sen ’inle berÂber namaza dursunlar, silÂhlarını (yanlarına) alsınlar, boylece (namazı kılıp) secde ettiklerinde (diğerleri) arkanızda olsunlar! Sonra henuz namazını kıl­mamış olan diğer grup gelip Sen ’inle berÂber namazlarını kılsınlar ve onlar da ihtiyat tedbir­lerini ve silÂhlarını alsınlar! O kÂfirler arzu ederler ki, siz silÂhlarınızdan ve eşyÂnızdan gÂfil olasınız da ustunuze ansızın baskın yapsalar...” (en-NisÂ, 102) (Tirmizî, Tefsîr, 4/3035)
SALAT-I HAVF NEDİR? Bu şekilde kılınan namaza “salÂt-ı havf” (korku namazı) denildi.[2] Nasıl kılınacağını CebrÂîl (a.s.) oğretti. O gun, ikindi namazı boyle ed edildi ve saldırmak icin fırsat kollayan duşmanın bekleyişi boşa cıktı. Sefer, on beş gun kadar surdukten sonra, duşmanın korkup geri donmesi ile ni­hÂyete erdi.[3]
Ebû Mûs el-Eş ’arî şoyle anlatır:
“ResûlullÂh ile birlikte sefere cıkmıştık. Altı kişi nobetleşe bir deveye biniyorduk. Yurumekten ayaklarımız delinmişti. Benim de ayaklarım delinmiş ve tırnaklarım duşmuştu. Ayaklarımıza bez parcaları sarıyorduk. Bu bez parcalarından dolayı o sefere ZÂtu ’r-Rik ismi verildi.”
Bu hadîsi nakleden Ebû Burde diyor ki:
“Ebû Mûs el-Eş ’arî bunları soyledi, fakat sonra da yaptığından hoşlanmadı ve: «Bunları soylemekle hic de iyi etmedim.» diye pişmanlığını dile getirdi. HerhÂlde o, AllÂh icin yaptığı bir yiğitliği ifşÃ‚ etmiş olduğundan dolayı uzuldu.” (BuhÂrî, MeğÂzî, 31)
Yokluk ve imkÂnsızlık, ashÂb-ı kirÂmı vazîfelerini îfÂdan ve AllÂh yolunda cihÂddan alıkoyamamıştır. Bununla birlikte onlar yaptıkları sÂlih amelleri gizli tutmak, AllÂh ’a itaat sadedinde cektikleri cileleri ifşÃ‚ etmemekte titizlik gosterirlerdi. Boyle şeyleri, ancak gerektiğinde ve bir maksadın tahakkuku icin, mesel ibret alınsın, uyulup amel edilsin veya muzdariplere tesellî olsun diye anlatırlardı.
Bu sefer esnÂsında AllÂh Resûlu, abdest icin su istemişti. LÂkin hic kimsede su bulunamadı. Bunun uzerine Hazret-i Peygamber ’in, mubÂrek ellerini, dibinde cok az su bulunan bir kaba sokmasıyla parmaklarından mûcizevî musluklar aktı. Bu su ile butun ordu susuzluğunu giderdi. AllÂh Resûlu, ellerini cıkardıklarında canak hÂl su ile dopdolu idi.[4]
SEMURE NEDİR? ZÂtu ’r-Rik Gazvesi ’nden donerken, oğle vakti ağaclık bir vÂdiye geldiklerinde, ResûlullÂh mola vermiş, mucÂhitler de golgelenmek uzere cevreye dağılmışlardı. Efendimiz “Semure” denilen sık yapraklı bir ağac altında istirÂhate cekilmiş, kılıcını da ağaca asmıştı. AshÂb birazcık uyumuşlardı ki, ResûlullÂh ’ın kendilerini cağırdığını işittiler ve hemen yanına koştular. Orada bir bedevînin olduğunu gorduler. AllÂh Resûlu şoyle buyurdu:
“–Ben uyurken bu bedevî kılıcımı almış. Uyandığımda kılıc kınından sıyrılmış vaziyette elindeydi. Bana:
«–Sen ’i şimdi benim elimden kim kurtaracak?» dedi. Ben de uc defÂ:
«–AllÂh!» cevÂbını verdim.” (BuhÂrî, CihÂd, 84, 87; Muslim, FedÂil, 13)
Fahr-i KÂinÂt canına kasteden bu bedevîyi cezÂlandırma yoluna gitmedi, bilÂkis onu İslÂm ’a dÂvet etti. Bu ulvî davranış karşısında Âdeta eriyen bedevî, kavminin yanına donduğunde:
“Ben insanların en hayırlısının yanından geliyorum.” demekten kendini alamadı. (HÂkim, III, 31/4322)
Yine Medîne ’ye donerken bir konak mahallinde Peygamber Efendimiz:
“–Bu gece bizi kim bekleyecek?” diye sordu. MuhÂcirlerden AmmÂr bin YÂsir ve EnsÂr ’dan AbbÂd bin Bişr hemen:
“–Biz bekleriz y RasûlallÂh!” dediler. AbbÂd, AmmÂr ’a:
“–Sen gecenin hangi kısmında; başında mı yoksa sonunda mı nobet tutmak istersin?” diye sordu. AmmÂr:
“–Son kısmında beklemek isterim!” dedi ve yanı uzerine uzanıp uyuyuverdi. AbbÂd da namaz kılmaya başladı. O sırada bir muşrik geldi. Ayakta duran bir karaltı gorunce gozcu olduğunu anladı ve hemen bir ok attı. Ok AbbÂd ’a isÂbet etti. AbbÂd oku cıkardı ve namazına devÂm etti. Adam ikinci ve ucuncu kez ok atıp isÂbet ettirdi. Her defÂsında da AbbÂd ayakta sÂbit durarak okları cekip cıkarıyor ve namazına devÂm ediyordu. Derken rukû ve secdeye vardı. SelÂm verdikten sonra arkadaşını uyandırarak:
“–Kalk! Ben yaralandım!” dedi. AmmÂr sıcrayıp kalktı. Muşrik onları gorunce kendisini fark ettiklerini anladı ve kactı. AmmÂr, AbbÂd ’ın kanlar icinde olduğunu gorunce:
“–SubhÂnallÂh! İlk ok atıldığında beni uyandırsaydın ya!” dedi. AbbÂd namaza olan aşk ve şevkini gosteren şu muhteşem cevÂbı verdi:
“–Bir sûre okuyordum, onu bitirmeden namazı bozmak istemedim. Ama oklar peş peşe gelince, okumayı kesip rukûya vardım. AllÂh ’a yemin ederim ki, AllÂh Resûlu ’nun korunmasını emrettiği bu gediği kaybetme endişesi olmasaydı, sûreyi yarıda bırakıp namazı kesmektense olmeyi tercîh ederdim.” (Ebû DÂvûd, TahÂret, 78/198; Ahmed, III, 344; İbn-i HişÃ‚m, III, 219; VÂkıdî, I, 397)
Yolculuk esnÂsında CÂbir, devesi zayıf olduğu icin arkadaşlarından geri kalıyordu. ResûlullÂh onun yanına vardı ve:
“–Ey CÂbir! Sana ne oldu da geride kaldın?” diye sordu. Hazret-i CÂbir durumu anlatınca Efendimiz bir değnek alarak deveye birkac def hafifce dokundu. Deve, AllÂh Resûlu ’nun devesiyle yarışır hÂle geldi.
ResûlullÂh yolda Hazret-i CÂbir ’le sohbet ediyordu. Onun yeni evlendiğini, bu sebeple pek cok borcu olduğunu oğrenen AllÂh Resûlu, CÂbir ’e elinde mal olarak ne bulunduğunu sordu. O da yalnız bir devesinin olduğunu soyledi. Bunun uzerine Âlemlerin Efendisi, onu borctan kurtarmak icin devesini kendisine satmasını istedi. Hazret-i CÂbir, Medîne ’ye varıncaya kadar binmek şartıyla sattı. Medîne ’ye ulaşınca deveyi teslîm etmek icin ResûlullÂh ’ın yanına geldi. O sırada kendisini cok sevindiren ve diğer insanları da şaşırtan ulvî bir davranışla karşılaştı. ResûlullÂh, devenin ucretini odediği gibi deveyi de ona hediye etti. (BuhÂrî, CihÂd, 49; Buyû ’ 34; Muslim, MusÂkÂt, 109)
Hazret-i CÂbir şoyle anlatır:
“AllÂh Resûlu, devemin ucretini verip deveyi de bana hediye ettiği zaman, tanıdık bir Yahûdîye rastladım. Bu hÂdiseyi ona anlattım. Yahûdî hayretler icinde: «−Demek devenin parasını verdi, sonra da onu sana hibe etti ha?!» sozunu tekrar etti durdu. Ben de her seferinde: «−Evet!» dedim.” (Ahmed, III, 303)
AllÂh Resûlu ’nun bu kÂbına varılmaz yucelikteki incelik, comertlik ve zarÂfeti, Muslumanları o derece duygulandırmıştı ki, hÂdisenin vukû bulduğu gece, artık “Leyletu ’l-Baîr” yÂni “Deve Gecesi” diye yÂd edilir olmuştu.
[1] Bu gazvenin Hendek ’ten veya Hayber ’den sonra olduğu da rivÂyet edilmektedir. Ancak biz siyer Âlimlerinin ekseriyetinin kabûlune tÂbî olarak burada zikrettik.
[2] Korku Namazı, duşman saldırısı gibi ciddî bir tehlike Ânında cemaatin iki gruba ayrılarak, imÂmın arkasında farz bir namazı nobetleşe kılmalarıdır. İki rekÂtlı bir namazın ilk rekÂtını, dort rekÂtlı bir namazın ise ilk iki rekÂtını imamla birlikte kılan birinci grup, ikinci secdeden veya ilk oturuştan sonra cemaatten ayrılıp gorev başına gider. İkinci grup gelerek imamla birlikte kalan rekÂtları tamamlar ve goreve doner. İmam kendi başına selÂm verir. Daha sonra da birinci grup “lÂhik” hukmunde olduğu icin kıraatsiz, ikinci grup ise “mesbûk” durumunda bulunduğundan kıraatli olarak nobetleşe namazlarını tamamlar. Boylece hem cemaatle namaz îf edilmiş hem de gorev aksatılmamış olur. (Komisyon, DiyÂnet İlmihÂli, I, 334; Hamdi Donduren, Delilleriyle İslÂm İlmihÂli, s. 377-378)
[3] İbn-i HişÃ‚m, III, 214-221; İbn-i Sa ’d, II, 61.
[4] BuhÂrî, Vudû, 32; MenÂkıb, 25; Muslim, FedÂil, 5.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Hz. Muhammed Mustafa 2, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan