Koleyi azat ettiren soz neydi? Kolenin azat olmasına vesilen olan konuşma, ibretlik bir kıssa...Şu kıssa ne kadar ibretlidir:
Adamın biri, bir kole satın almıştı. Kole, takv sahibi, sÂlih bir mu ’min idi. Efendisi onu alıp evine goturunce, aralarında şoyle bir konuşma gecti:
Efendi:
“–Benim evimde neler yemek istersin?”
Kole:
“–Ne verirsen onu.”
“–Nasıl elbiseler giymek istersin?”
“–Ne giydirirsen onu.”
“–Evimin hangi odasında kalmak istersin?”
“–Hangi odada kalmamı istersen orada.”
“–Evimin hangi işlerini yapmak istersin?”
“–Hangi işleri yapmamı istersen onları.”
Bu son cevÂbın ardından, efendi bir muddet tefekkure daldı ve gozlerinden suzulen yaşları silerken şoyle dedi:
“–Keşke ben de Rabbime boyle teslîm olabilseydim. O zaman ne kadar mesʼud bir kul olurdum!..”
Bu arada kole dedi ki:
“–Ey benim efendim! Efendisinin yanında, bir kolenin irÂde ve ihtiyÂrı olur mu hic?..”
Bunun uzerine efendi:
“–Haydi seni ÂzÂd ediyorum. Allah icin hursun. Fakat benim yanımda kalmanı da arzu ederim. TÂ ki canım ve malımla ben sana hizmet edeyim…” dedi.[5]
İşte CenÂb-ı Hakkʼa tam bir teslîmiyetle rÂm olan Hak dostları da hayatın acı-tatlı surprizleri karşısında dÂim hamd ve rız hÂlinde yaşamışlardır. Başlarına gelen bel ve musîbetleri; gunahlarının affına, nefislerinin tezkiyesine, kalplerinin tasfiyesine, mÂnevî derecelerinin terfiine, gonullerinde mustesn ufuklar acılmasına vesîle bilmişlerdir.
Muhammed Es ’ad Erbilî Hazretleriʼnin şu ifadeleri, bu hÂlet-i rûhiyenin ne guzel bir tercumÂnıdır:
“Aşk gulistanının yolunda dikenden korkulmaz. Ben her dikenin ustunden yuzlerce gonca toplarım.
Dervişlik bostanında ıztıraptan zevk alırım. Yastığımı dikenden yaparsam ruyamda Gul ’u gorurum.”
Her hususta olduğu gibi bu gonul kıvÂmında da zirve numunemiz, hic şuphesiz ki, nubuvvet gulzÂrının en mustesn goncası, AllÂhʼın Habîbi, Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimizʼdir. Hakîkaten, Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, hayatı boyunca sayısız cile cemberinden gecti.
“…Allah yolunda hic kimsenin gormediği eziyetlere mÂruz kaldım.” buyurdu. (Tirmizî, KıyÂmet, 34/2472)
İslÂmʼı tebliğ icin nice ez ve cefÂya katlandı. TÂif ’te hakarete uğrayıp taşlandı. Melekler, Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in yanına vardılar:
“–YÂ RasûlÂllah! Emir buyur, bu kavmi helÂk edelim!” dediler.
O rahmet peygamberi, uğradığı bu fecî muÂmele karşısında bile beddu etmeyip ellerini dergÂh-ı ilÂhîye acarak:
“…Ey merhametlilerin en merhametlisi! Eğer bana karşı gazaplı değilsen, cektiğim mihnet ve belÂlara aldırmam!
İlÂhî! Sen kavmime hidÂyet ver; onlar bilmiyorlar.
İlÂhî! Sen rÂzı oluncaya kadar, işte affını diliyorum…” diye niyazda bulundu. (İbn-i HişÃ‚m, II, 29-30; Heysemî, VI, 35; BuhÂrî, Bed ’u ’l-Halk, 7)
Bilhassa ilk muslumanların mÂruz kaldığı zulum, işkence, ambargo ve ıztıraplar, bir annenin evlÂdına duşkunluğunden daha cok ummetine şefkat ve merhamet duyan Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-ʼin rakik kalbini mahzun etti.
Uhud ’da sevgili amcası Hazret-i Hamza ile Hazret-i Mus ’ab başta olmak uzere, guzîde sahÂbîleri şehîd oldu.
Buyuk bir emek vererek yetiştirdiği cok kıymetli Kur ’Ân muallimleri, Bi ’r-i Maûne ve Recî Vak ’alarında tuzağa duşurulup şehîd edildi.
Kendisine sihir yapıldı, yemeğine zehir katıldı, secdede uzerine işkembe atıldı, yollarına dikenler dokuldu.
Yedi evlÂdından altısının vefÂtına şÃ‚hid olarak acıların en buyuklerinden olan evlÂt acısını defalarca yaşadı.
Oğlu İbrahim kucuk yaşta vefat ettiğinde Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- cok mahzun oldu. MubÂrek gozlerinden sessiz merhamet damlaları suzuldu. Sonra şoyle buyurdu:
“Goz ağlar, kalp de mahzun olur, ancak biz Rabbimizʼin rÂzı olacağı sozden başkasını soylemeyiz!..” (BuhÂrî, CenÂiz, 44; İbn-i Sa ’d, I, 138)
VelhÂsıl, cektiği cilelerin hicbiri, Allah Rasûlu ’nun metÂnetini, kalbî muvÂzenesini bozmadı; Rabbine olan tevekkul ve teslîmiyetini, rız ve muhabbetini sarsmadı.
O, butun bunları buyuk bir îman huzuruyla karşıladı. Gonlu nice acılarla dağlanmasına rağmen, gul yuzunden tebessum hic eksik olmadı. O ’nu hic kimse, hicbir zaman, asık bir yuzle, catık kaşla ve abus bir cehreyle gormedi. O, Hak TeÂl ile beraberliğin gonul huzuru icinde, her hÂlukÂrda İslÂm ’ın guler yuzunu aksettirdi.
Bir mu ’min de; bir yakınının vefÂtı, hastalık veya maddî imkÂnlarıyla ilgili herhangi bir musîbetle karşılaştığında;
“YÂ Rabbi, bu imtihan Sen ’dendir, ben Sen ’in takdîrinden rÂzıyım!” hÂlet-i rûhiyesi icinde sabır ve tevekkule sarılırsa, sonbaharda yapraklarını doken ağaclar misÂli, bircok gunahlarından temizlenir; baharda cicek ve meyvelerle bezenen ağaclar misÂli, nice sevaplara nÂil olur.
Hazret-i Ebû Bekir -radıyallÂhu anh-ʼın torunu KÂsım bin Muhammed g şoyle anlatır:
“Hanımım vefÂt etmişti. Muhammed bin KÂ ’b el-Kurazî tÂziyeye geldi. Bana şu kıssayı anlattı:
Bir zamanlar İsrÂiloğulları ’ndan Âlim ve Âbid bir adamın cok sevdiği hanımı vefÂt etmişti. O Âlim, buna cok uzuldu ve evine kapanıp insanlarla alÂkasını kesti. İsrÂiloğulları ’ndan sÂliha bir kadın bunu duyunca yanına gitti ve:
«–Sana soracak bir meselem var, fetv istiyorum.» dedi. Âlim;
«–Mesele nedir?» deyince, kadın şoyle bir suÂl sordu:
«–Ben, komşum olan bir hanımdan odunc olarak bir bilezik aldım. Onu bir muddet takındım. Şimdi bana haber gonderdiler, onu istiyorlar. Ne dersin, onlara bileziklerini iÂde etmem gerekir mi?»
Âlim:
«–Evet, vallÂhi vermen lÂzım.» dedi.
Kadın:
«–Ama o bilezik bende bir muddet kaldı, (onu cok sevdim).» deyince Âlim:
«–Olsun, sen onu emÂnet olarak aldığın icin onların bunu geri istemeye hakları vardır.» cevÂbını verdi. Bunun uzerine kadın:
«–Allah sana merhamet eylesin ey Âlim! Allah, sana emanet olarak verdiği şeyi geri istediğinde, sen neden uzuluyorsun!? Uzulmeye hakkın var mı? Sana hanımını emÂneten vermişti, sonra da geri aldı. AllÂh ’ın, onu yanında bulundurmaya senden daha cok hakkı vardır.» diyerek onu tesellî etti.
Âlim bu sozlerden ibret aldı, hakîkati gordu ve kendine geldi…” (Muvatta, CenÂiz, 43)
Bu hÂdiseden de anlaşılacağı uzere, bu fÂnî imtihan Âleminde sahip olduğumuzu zannettiğimiz ana-baba, evlÂt, mal-mulk, hatt kendi canımız bile, vakti geldiğinde gercek sahibinin geri alacağı birer emanettir. O hÂlde hakîkatte sahibi olmadığımız bir varlık bizden geri alındığında, kendimizi helÂk edercesine uzulmenin ve Âdeta hayata kusmenin hicbir faydası da luzumu da yoktur. Zira onları bize gonderen kudret geri cağırmıştır. Veren de Oʼdur, alan da; Oʼndan geldik, yine Oʼna doneceğiz.
ŞÃ‚ir Fuzûlîʼnin dediği gibi:
CÂnı cÂnÂn dilemiş, vermemek olmaz ey dil,
Ne niz eyleyelim, ol ne senindir ne benim!
Oyleyse bir musîbetle karşılaştığımızda dovunup yakınmak yerine, CenÂb-ı Hakkʼa sığınıp Oʼna hamd, şukur ve rız kıvamında bir gonulle iltic etmekten başka care yoktur. HÂşÃ‚; “Bu iptilÂlar bula bula beni mi buldu? Benim ne gunahım vardı ki bunlar bana rev goruldu?..” gibi, ilÂhî takdîre isyan mÂhiyetinde tavırlar sergilemek, -Allah korusun- cekilen sıkıntıya ilÂveten bir de kulu bu isyÂnın mÂnevî zararına dûcÂr eder.
Şunu da duşunmek îcÂb eder ki, kullî irÂdeye teslim olmamak, zÂten hicbir şeyi değiştirmez, gideni geri getirmez. Fakat CenÂb-ı Hak, kulunun kalbini her hÂlukÂrda rız makÂmında gordukce, o kulundan daha cok rÂzı olur ve;
“Ey itmiʼnÂna ermiş (huzura kavuşmuş) insan! Sen Oʼndan rÂzı, O da senden rÂzı olarak Rabbine don! (Seckin) kullarım arasına katıl ve Cennetʼime gir!” (el-Fecr, 27-30) buyurur.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Altınoluk Dergisi, 2022 – Ocak, Sayı: 431
İslam ve İhsan
Teslimiyet Yalnızca Allah ’adır!
Teslîmiyet AllÂh ’ı RÂzı Eder