Allah dilerse helallik almadığımız kul haklarını affeder mi? Helallik istemek / almak sunnet midir? Dr. Ahmet Hamdi Yıldırım acıklıyor.
KUL HAKKI YEMENİN HUKMU NEDİR? KUL HAKKI NASIL ODENİR? Hz. Peygamber (s.a.s.), uzerinde kul hakkı bulunan kişilerin, hak sahibi olan mazlumlardan helallik almalarını oğutlemiştir. Bunun yapılmaması durumunda hesap gununde haksızlık yapan kişinin salih amellerinin, haksızlığı olcusunde alınarak hak sahibine verileceğini, eğer verilecek salih amel bulunamazsa o zaman da mazlumun gunahlarının zÂlime yukleneceğini belirtir. (BuhÂrî, MezÂlim, 10) Yine Peygamberimiz (s.a.s.), imkÂnı olduğu halde zamanı gelmiş bir borcu odemeyenlerin kul hakkını ihlal ettiğini şoyle ifade eder: “Odeme gucu olan zengin kişinin, odemeyi ertelemesi zulumdur.” (BuhÂrî, HavÂle, 1)
Gorulduğu uzere kul hakkı, kişinin cennet ya da cehenneme gidişinde onemli olcude belirleyici bir rol oynamaktadır. Allah ’ın huzuruna kul hakkı ile cıkmanın, cok ağır bir vebÂli vardır. Cunku boyle bir gunahın Allah tarafından bağışlanması, hak sahibinin affetmesi şartına bağlanmıştır. Hak sahibi, hakkını almadıkca veya bu hakkından vazgecmedikce, Allah kul hakkı yiyenin bu gunahını affetmemektedir. Cunku ilÂhî adalet, bunu gerektirir. Veda hutbesinde Resûlullah (s.a.s.), “Ey insanlar, sizin canlarınız, mallarınız, ırz ve namuslarınız, Rabbinize kavuşuncaya kadar birbirinize haramdır (dokunulmazdır).” (BuhÂrî, Hacc, 132) buyurmuştur.
Buna gore, gasp, hırsızlık veya izinsiz alma gibi yollarla elde edilen haram para veya mal, sahipleri biliniyor ise kendilerine yahut mirascılarına, bilinmiyor ise fakirlere veya hayır kurumlarına onların namına sadaka olarak verilmelidir. Ayrıca, yapılan bu kusurlardan dolayı da Allah ’tan af ve mağfiret dilenmelidir.
Mal ya da darp gibi şeylerle ilgili olmayan gıybet, buhtan gibi hak ihlallerinde en doğrusu, hak sahibine durumu anlatıp helalleşmek olmakla beraber, her zaman bu şartı yerine getirmek mumkun olmadığından ya da insanlar bundan cekindiklerinden, kendi adına tovbe edip, hak sahibi namına da istiğfar etmek, dua etmek ya da hayır hasenat yaparak sevabını ona bağışlamak, bu tur hak ihlallerine keffaret olur. (İbn Teymiyye, el-FetÂva ’l-KubrÂ, I, 113)
Kaynak: Diyanet Fetva Kurulu
İslam ve İhsan
KUL HAKKI NEDİR?