20 Temmuz 1938 yılında Antalya’da doğdu. Siyasetle Hukuk Fakultesi'nde oğrenciyken ilgilenmeye başladı.1959 yılında Hukuk Fakultesini bitirdi.1960’da Sosyal Bilgiler Fakultesi’ne asistan olarak girdi.1963’te doktorasını tamamlayıp, iki yıl ABD’de Colombia ile Berkeley Universitelerinde calıştı. Oğrenci hareketleri ve SBF'deki oğretim uyeliği doneminde "sosyal demokrat" olarak tanınan Baykal'a ilk aktif siyaset teklifi İsmet İnonu'yu devirerek CHP Genel Başkanı olan Bulent Ecevit'ten geldi. 1973’te CHP’den Antalya milletvekili secildi. 33 yaşında milletvekili oldu.Ecevit hukumetleri doneminde Maliye ve Enerji Bakanlığı gorevlerini ustlendi, parti yonetiminde gorev aldı.12 Eylul 1980’den sonra bir sure gozetim altında tutuldu ve 5 yıl siyasetten yasaklandı.1983’te yasaklı olmasına rağmen faaliyetlerini surdurduğu gerekcesiyle bir grup onde gelen CHP ve AP’liyle birlikte Zincirbozan’da ikinci defa gozetim altına alındı. Eylul 1987’de Erdal İnonu’nun liderliğindeki SHP’den Antalya milletvekili secildi.Once Grup Başkanvekilliği, ardından Genel Sekreterlik yaptı.1990’da genel sekreterlikten istifa etti.CHP’nin yeniden acılması uzerine CHP’ye gecti. 9 Eylul 1992’de genel başkan secildi.18 Şubat 1995’de SHP ve CHP butunleşme kurultayında aday olmayıp genel başkanlıktan ayrıldı.9 Eylul 1995’de birleşmeden sonra yeniden genel başkan secildi.30 Ekim 1995’de kurulan DYP-CHP koalisyon hukumetinde Başbakan Yardımcılığı ve ve Dışişleri Bakanlığı’nı yuruttu.53.Hukumet kurulunca Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı’ndan ayrıldı.23-24 Mayıs 1998’de olağan kurultayda bir defa daha genel başkan secildi, ancak 18 Nisan’da partisinin barajı aşamaması uzerine gorevinden ayrıldı.

Yerine secilen Altan Oymen 1 Ekim 2000 tarihinde yapılan 11.Olağanustu Kongre’de Baykal karşısında secimi kaybetti.Muhaliflerini etkisiz hale getiren Deniz Baykal, eski sol politikalardan uzak bir cizgi izliyor.