En'Âm Suresi 78. ayeti ne anlatıyor? En'Âm Suresi 78. ayetinin meali, Arapcası, anlamı ve tefsiri...En'Âm Suresi 78. Ayetinin Arapcası:فَلَمَّا رَاَ الشَّمْسَ بَازِغَةً قَالَ هٰذَا رَبّ۪ي هٰذَٓا اَكْبَرُۚ فَلَمَّٓا اَفَلَتْ قَالَ يَا قَوْمِ اِنّ۪ي بَر۪ٓيءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ
En'Âm Suresi 78. Ayetinin Meali (Anlamı):Birgun de guneşi doğarken gordu ve hemen: “Bu benim Rabbim, oyle mi? Bu hepsinden de buyuk!” dedi. O da batıp kaybolunca asıl gerceği haber verdi: “Ey kavmim, şuphesiz ben, sizin Allah ’a koştuğunuz ortaklardan beriyim.”
En'Âm Suresi 78. Ayetinin Tefsiri:Allah ’ın birliğine kesinlikle inanmış olan Hz. İbrÂhim, yıldızlara, aya, guneşe tapan kavminin, bu bÂtıl inanclarından hareket ederek ve bir metot gereği onlarla aynı duşunceyi paylaşıyormuş susu vererek onları tevhid akidesini kabule davet eder. Oncelikle bunlar icinde goruntu itibariyle en kucuğu olan yıldızdan başlar. Gece karanlığı bastırıp yıldızlar doğunca, muhtemelen iclerinden en parlak birini gozune kestirip, “onun gercek rab olabileceğini” soyler. Fakat kısa bir muddet sonra yıldız batıp kaybolunca, bu haliyle yıldızın gercek rab olmasının imkÂnsızlığını bildirmek uzere hemen “Ben batıp kaybolanları sevmem” (En‘Âm 6/76) der. Bu sozuyle Hz. İbrÂhim, Rab ile kul arasındaki munasebette sevginin en muhim esas olduğunu, fakat hareket etme ve batmanın rubûbiyet delili değil, sonradan yaratılmış olma, etkilenme, mahkum olma ve yok olma delili olduğunu gosterir. Bu sebeple batıp kaybolanın rab olamayacağını, batana sevgi gostermenin sonu boşa cıkacak bir sapıklık olduğunu ve gercek Rabbin her turlu zevalden uzak bulunan bir yaratıcı kudret olması gerektiğini ortaya koyar. Sonra doğmakta olan ayı gorur. Bunun “gercek rab olma” ihtimalini dile getirir, fakat batıp kaybolunca hem kendinin hidÂyet uzere bulunduğunu belirtmek, hem her an rabbine olan ihtiyacını itiraf edip şukretmek, hem de muhataplarını kendisi gibi inanmaya cağırmak niyetiyle hemen “Eğer Rabbim bana doğru yolu gostermeseydi, elbette sapıklığa duşenlerden olurdum” (En‘Âm 6/77) der. Daha sonra doğmakta olan guneşi gorup, diğerlerinden daha buyuk olması itibariyle “gercek rabbin bu olabileceği” ihtimali uzerinde durur. Fakat o da batıp kaybolunca Hz. İbrÂhim derhal, cok onceden kalbinin her koşesine tam olarak yerleşmiş, iliklerine, hucrelerine işlemiş tevhid inancını butun samimiyetiyle dile getirerek: “Ey kavmim, şuphesiz ben, sizin Allah ’a koştuğunuz ortaklardan beriyim. Şunu bilin ki ben, dupduru bir iman ve teslimiyetle yuzumu gokleri ve yeri yoktan yaratan Allah ’a cevirdim. Ben muşriklerden değilim” (En‘Âm 6/78-79) buyurur.
Gorulduğu uzere kıssada Hz. İbrÂhim ’in, Allah ’ın birliğine hangi delillerle ve nasıl ulaştığı anlatılır. Kıssanın esasının, Allah ’ı birleyenle Allah ’a ortak koşanın tartışması olduğu acıkca gorulur. Dolayısıyla bu ikna edici ve susturucu delillerle aynı zamanda Allah Resûlu (s.a.s.), Hz. İbrÂhim ’e cok değer veren ve onun neslinden gelmekle oğunen putperest kavmini tevhide davet etmiştir. Hak dinin temsilcileri ve tebliğcileri de kıyamete kadar insanları bu nevi delillerle tevhide davet edeceklerdir. Cunku zaman değişse de insan gerceği, şirk ve tevhid hakikati hicbir zaman değişmemektedir.
Bu Âyetlerden şoyle bir işÃ‚rî mÂna anlamak mumkundur: İnsanı talep perdeleri kuşatır ve ona “varlık sabahı”nın otesi tecelli etmez. Ancak “akıl yıldızı” doğduğunda delil ışığıyla sırrında Hakk ’ı muşÃ‚hede eder ve “Bu benim Rabbim” der. Sonra sırrındaki ışık biraz daha artarak “ilim ayı” doğar. Anlama ve izah şartı ile onu mutalaa eder ve “Bu benim Rabbim” der. Sonra sabah iyice acılır, gun aydınlık olur, sırrın şeref burcundan “irfan guneşleri” doğar da talep icin bir mekan, ihtimal icin bir hukum ve tohmet icin bir karar kalmaz. Hepsi mÂnasını yitirir de kul: “Ey kavmim! Ben sizin koştuğunuz ortaklardan uzağım” der. Cunku gozle ayÂn beyÂn gordukten sonra hicbir şupheye, gercek ortaya cıktıktan sonra onu ortecek bir perdeye yer yoktur. (Kuşeyrî, LetÂifu ’l-işÃ‚rÂt, I, 301)
Hz. İbrÂhim ile kavmi arasındaki tartışma şoyle devam ediyor:
En'Âm Suresi tefsiri icin tıklayınız...
Kaynak: Omer Celik Tefsiri
En'Âm Suresi 78. ayetinin meal karşılaştırması ve diğer ayetler icin tıklayınız...
İslam ve İhsan