"Ey iman edenler! Zannın coğundan kacının. Zira zannın bir kısmı gunahtır" ayetini nasıl anlamalıyız?Cenab-ı Hak şoyle buyuruyor:
"Ey iman edenler! Zannın coğundan kacının. Zira zannın bir kısmı gunahtır." (HucurÂt sûresi, 12)
İSM VE ZAN NE DEMEKTİR?
İsm, cezalandırılması gereken gunah demektir. Zan ise, ihtimal uzerine hukum vermektir. Binaenaleyh zanna dayalı hukumlerin doğruluğu da zannîdir, asla kesin değildir. Başkasının hakkının soz konusu olduğu yerlerde verilmiş yanlış hukumler neticede iftira ve buhtan olarak buyuk bir vebal sebebidir. Zannın kaynağı ozellikle eğer kişinin nefsi ise hata ve vebal daha da buyur. Bu sebeple ihtiyat ve tedbir, zannın coğundan ya da coğu zandan kacınmayı gerektirir.
Zannın bir kısmının gunah olduğunun belirtilmesi, her şeye rağmen her zannın mutlaka vebali gerektirmediğini gosterir. Hatta, Allah ve mu'minler hakkında guzel zanda bulunmak vÂciptir. Durumu bilinmeyen bir kişi hakkında guzel zanda bulunmak vÂcip olmasa bile kotu zanda bulunmak da cÂiz değildir. Ancak haksızlığı ve gunahkÂrlığı bilinen kişiler hakkında kotu zanda bulunmak haram değildir.
"Zannın coğundan kacının" buyurulması, genel bir uslûp icinde kacınılması vÂcip olan zanlar bulunduğunu gosterir. Durum iyice belirli hale gelmeden birileri hakkında kotu zanda bulunmaya cur'et edilmemesini tenbih anlamı taşır. Cunku bilmeden ağır veya buyuk gunah olan zanna duşme tehlikesi dÂima vardır.
Kaynak: Riyazus Salihin, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
BAŞKASI HAKKINDA SÛİZANDA BULUNMAK