Allah ’ın zati sıfatları nelerdir? Alllah ’ın zati sıfatları ve anlamları...Sadece Allah TeÂlÂ'nın zÂtına mahsus olan, yaratıklarından herhangi birine verilmesi cÂiz ve mumkun olmayan sıfatlardır. ZÂt sıfatların zıtları Allah hakkında duşunulemediği, bu sebeple noksanlık, sonluluk ve eksiklik ifade eden bu ozelliklerden O'nun tenzih edilmesi gerektiğinden bu sıfatlara tenzîhî sıfatlar ve selbî sıfatlar da denilmiştir.
ALLAH ’IN ZATÎ SIFATLARI VE ANLAMLARI
ZÂtî sıfatlar şunlardır:
1- Vucûd
Vucûd, “Var olmak” demektir. Allah vardır, varlığı başkasından değil, zÂtının gereğidir, varlığı zorunludur. Vucûdun zıddı olan yokluk Allah hakkında duşunulemez.
2- Kıdem
Kıdem, “Ezelî olmak, başlangıcı olmamak” demektir. Hicbir zaman duşunulemez ki, bu zamanda Allah henuz var olmamış olsu Cunku zaman denilen şeyi de O yaratmıştır. Ne kadar geriye gidersek gidelim O'nun var olmadığı bir zaman duşunulemez, bulunamaz. Allah sonradan meydana gelmiş varlık değildir. Ezelî (kadîm) varlıktır. Kıdem sıfatının zıddı olan sonradan olma (hudûs) Allah hakkında duşunulemez.
3- Beka
Beka, “Varlığının sonu olmamak, ebedî olmak” demektir. Allah'ın sonu yoktur. Ezelî olanın ebedî olması da zorunludur. Bekanın zıddı olan sonu olmak (fenÂ) Allah hakkında duşunulemez. Ne kadar ileriye gidilirse gidilsin, Allah'ın olmayacağı bir an duşunulemez. Kur'Ân-ı Kerîm'de Allah'ın ezelî ve ebedî oluşu hakkında şoyle buyurulur: "O, ilktir, sondur..." (el-Hadîd 57/3), "...Allah'ın zÂtından başka her şey yok olucudur..." (el-Kasas 28/88)
4- MuhÂlefetun li'l-havÂdis
MuhÂlefetun li'l-havÂdis, “Sonradan olan şeylere benzememek” Allah'tan başka her varlık sonradan olmuştur. Allah, sonradan olan şeylerin hicbirisine hicbir yonden benzemez. Allah, kendisi hakkında bizim hatıra getirdiklerimizin de otesinde bir varlıktır. Bu sıfatın zıddı olan, sonradan olana benzemek ve denklik (muşÃ‚behet ve mumÂselet) Allah hakkında duşunulemez. Kur'an'da şoyle buyurulur: "...O'nun (benzeri olmak şoyle dursun) benzeri gibisi (dahi) yoktur..." (eş-Şûr 42/11)
5- VahdÂniyyet
VahdÂniyyet, “Allah TeÂlÂ'nın zÂtında, sıfatlarında ve fiillerinde bir ve tek olması, eşi, benzeri ve ortağının bulunmaması” VahdÂniyyetin zıddı olan birden fazla olmak (taaddud), eşi ve ortağı bulunmak (şirk), Allah hakkında duşunulmesi imkÂnsız olan sıfatlardandır. İslÂm'a gore Allah'tan başka ilÂh, yaratıcı, tapılacak, sığınılacak, hukum ve otorite sahibi bir başka varlık yoktur. İhlÂs ve KÂfirûn sûreleri ile Kur'an'ın pek cok Âyeti Allah'ın tek ve eşsizliğini ortaya koyarken, şirki reddeder. (bk. el-Enbiy 21/22; el-İsr 17/42; ez-Zumer 39/4)
6- KıyÂm bi-nefsihî
KıyÂm bi-nefsihî, “Varlığı kendiliğinden olmak, var olmak icin bir başka varlığa ihtiyac duymamak” demektir. Allah kendiliğinden vardı Var olmak icin bir yaratıcıya, bir yere, bir zamana, bir sebebe muhtac değildir. Başkasına muhtac olmak (kıyÂm bi-gayrihî
, Allah hakkında duşunulemez. Kur'Ân-ı Kerîm'de bu sıfatla ilgili olarak şoyle buyurulur: "De ki: O Allah birdir. O, sameddir (başkasına ihtiyac duymayandır)..." (el-İhlÂs 112/1-2), "Ey insanlar, Allah'a muhtac olan sizlersiniz. Zengin ve ovulmeye lÂyık olan ancak O'dur." (el-FÂtır 35/15)Kaynak: İslam İlmihali 1, TDV Yayınları
İslam ve İhsan