Peygamberlere iman nedir? Peygamberlere iman nicin onemlidir? Peygamberlere inanmak nicin gereklidir? Peygamberlerin gorevleri, sıfatları ve ortak ozellikleri.Peygamberler, hidÂyet rehberleridir.
İnsanoğlu kendi başına sırÂt-ı mustakîmde dosdoğru yurumek husûsunda zaafiyet gosterip nice hatÂlara duşmeye musÂid olduğundan CenÂb-ı Hak, onu kendi fazlından peygamberler ile takviye etmiştir. Boylece Allah TeÂl insana kitaplar ve peygamberleri ile mes ’ûliyet sınırlarını bildirdikten sonra onu mukellef kılmıştır. Hicbir toplumu da boyle bir lûtuftan mahrum bırakmamıştır. Âyet-i kerîmede buyrulur:
“Biz Sen ’i mujdeleyici ve uyarıcı olarak hak ile gonderdik. Her topluluğa mutlaka bir uyarıcı (peygamber) gelmiştir.” (FÂtır, 24)
Dînin gÂyesi, insandaki nefsÂnî temÂyulleri Âdeta yok edercesine asgarîye indirmek, rûhÂnî vasıfları da zirveye ulaştırmaktır. Ancak bu gÂyenin gercekleşebilmesi icin insanın muşahhas bir misÂle ihtiyacı vardır. Peygamberlerin gonderilmesindeki hikmetlerden biri de, onların, insanlar icin tÂbî olunacak mukemmel bir numûne-i imtisÂl olmalarıdır.
CenÂb-ı Hak şoyle buyurur:
“Andolsun ki, Rasûlullah ’ta sizin icin, AllÂh ’a ve Âhiret gunune kavuşmayı umanlar ve AllÂh ’ı cok zikredenler icin bir «usve-i hasene» vardır.” (el-AhzÂb, 21)
Peygamberler, Kur ’Ân-ı Kerîm ’de zikredilenlerden ibaret değildir.[1] Rivayetlere nazaran 124 bin veya 224 bin peygamber gonderilmiştir. Bunlardan kimine mustakil bir şerîat verilmiş, kimi de evvelki peygamberin şerîatini devam ettirmiştir.
PEYGAMBERLERİN SIFATLARI Peygamberler, istihkàk ile değil, ilÂhî tayinle vazifelendirilmişlerdir. Dolayısıyla onlar, Allah tarafından verilmiş farklı husûsiyetlere sahiptirler. Peygamberlere îman, bu husûsiyetler cercevesinde tamam olur:
Sıdk: Peygamberler soz ve fiillerinde dÂima doğruluk uzerindedirler. Soz ve fiilleri birbirinin aynası durumundadır. Onların yalan soylemeleri muhÂldir. Onların doğrulukları kendilerine îmÂn etmeyenler tarafından dahî tasdik edilmiş bir yuceliktedir.
EmÂnet: Peygamberler, beşeriyetin en emîn kimseleridir. Ehl-i îmÂn olmayanlar bile, onlara sonsuz bir guven icindedirler. Nitekim Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- hakkında soylenen Muhammedu ’l-Emîn tÂbiri muşriklerin de dillerinden duşmez ve onlar emanetlerini kendi yandaşlarına değil, Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e teslîm ederlerdi. Hatt Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- hicret edeceği zaman dahî uzerinde muşriklerin birtakım emanetleri vardı. Ve olum tehlikesine rağmen Hazret-i Alî ’yi Mekke ’de bırakıp onları sahiplerine teslîm ettirmişti.
FetÂnet: Peygamberler, insanlar icinde her bakımdan -bilhassa akıl ve zek acısından- en ust derecededirler. Onlar, kuvvetli bir hÂfıza, yuksek bir mantık ve ikn kabiliyetine sahiptirler. Mesel Peygamber Efendimiz ’in butun hayatı, bu tezÂhurlerle doludur.
Tebliğ: İlÂhî emirleri dosdoğru olarak emredildikleri şekilde insanlara bildirirler. Onların tebliğlerinde, kendilerinden ne bir ilÂve ne de bir eksiklik vardır.
İsmet: Gizli ve ÂşikÂr her turlu mÂsiyet ve gunah işlemekten uzaktırlar. Ancak onların da acziyeti tatmaları ve beşer oldukları unutulup kendilerine ulûhiyet izÂfe edilmemesi icin, bÂzen “zelle” dediğimiz gayr-i irÂdî hatÂlara duştukleri olmuştur. Zira onlar, ornek alınabilmesi mumkun olacak davranışlar sergilemek durumundadırlar. Aksi hÂlde insanlar, “Peygamberlerin emrettiği şeyler bizim tÂkatimizin ustundedir.” diyerek ilÂhî emir ve nehiyleri îfÂya mÂzeret bulurlardı.
Peygamber Efendimizin Sıfatları Peygamberlerin bu beş sıfatı dışında, yalnız Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e Âit olan şu sıfatlar da mevcuttur:
1. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, Habîbullah ’tır, butun peygamberlerden efdaldir ve O, insanlığın en şereflisidir.[2]
2. Rasûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, butun insanlara ve cinlere gonderilmiştir. Yani Rasûlu ’s-sekaleyn ’dir. Getirdiği dîn, kıyÂmete kadar bÂkîdir. Diğer peygamberler ise gecici bir zaman icin ve bÂzıları da munhasıran bir kavme gonderilmişlerdir. Bu bakımdan her peygamberin mûcizesi kendi zamÂnına munhasır iken, Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in mûcizeleri butun zamanlara şÃ‚mildir. Bilhassa Kur ’Ân-ı Kerîm, O ’na verilen en buyuk mûcize olarak kıyÂmete kadar tahriften korunmuş olarak bÂkî kalacaktır.[3]
3. HÂtemu ’l-enbiyÂ, yani peygamberlerin sonuncusu ve muhrudur.[4]
4. Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e kıyÂmet gunu icin MakÂm-ı Mahmûd ve şefaat-i uzm bahşedilmiştir. Bu sebeple o merhamet peygamberi, mahşerde ummetinin gunahkÂrlarına şefaat edecek ve bu şefaatini de CenÂb-ı Hak kabûl edecektir.[5]
5. Bir aylık mesÂfeden duşmanın kalbine korku salmakla kendisine yardım olunmuştur.
6. O ve ummeti icin yeryuzu mescid ve temiz kılınmıştır. BinÂenaleyh ummetinden herhangi bir mu ’min, namaz vakti gelince, hemen olduğu yerde namazını kılabilir.
7. Daha once hicbir peygambere helÂl kılınmayan ganimet, O ’na helÂl kılınmıştır.
8. CevÂmiu ’l-kelim (az sozle pek cok mÂnÂlar ifÂde edebilme) husûsiyeti bahşedilmiştir.
9. Yeryuzu hazinelerinin anahtarları getirilip onune konmuştur.[6]
HÂsılı peygamberlerin hepsi de vahdÂniyet esÂsı uzere insanlığa rehberlik etmiş mubÂrek şahsiyetlerdir. Onlardan Kur ’Ân ’la sÂbit olmuş herhangi birinin nubuvvetini inkÂr, insanı îman dÂiresinden cıkarır. Mesel bir insan Hazret-i Îs ’nın nubuvvetini inkÂr etse mu ’min olamaz. Zira butun peygamberler hep aynı esasları tebliğ etmişler ve bu sebeple onların tebliğÂtında ifÂdesini bulan dîn hep İslÂm olmuştur.
“Butun peygamberlere selÂm olsun! Âlemlerin Rabbi olan AllÂh ’a hamdolsun.” (es-SÂffÂt, 181-182)
SON PEYGAMBER HZ. MUHAMMED MUSTAFA (S.A.V.) CenÂb-ı Hak ehl-i kitap hakkında şoyle buyurur:
“Ey îmÂn edenler, Allah ’tan korkun. O ’nun Peygamberi ’ne de îmÂn edin ki, size rahmetinden iki kat nasip versin, size, aydınlığında yuruyeceğiniz bir nur lûtfetsin ve sizi affetsin. Allah TeÂl cok mağfiret edici ve cok merhametlidir.” (el-Hadîd, 28)
İbn-i AbbÂs -radıyallÂhu anhumÂ- bu Âyet-i kerîmeyi şoyle tefsîr eder:
“Burada zikri gecen iki kat nasipten biri Îs -aleyhisselÂm- ’a, İncil ’e ve Tevrat ’a olan îmanları sebebiyledir, diğeri de Hazret-i Muhammed -aleyhisselÂm- ’a olan îmanları ve O ’nu tasdikleri sebebiyledir.
Âyet-i kerîmedeki nurdan maksat ise, Kur ’Ân ve Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e ittib etmeleridir...” (NesÂî, KadÂ, 12)
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz de, CenÂb-ı Hakk ’ın, ehl-i kitaptan kendi peygamberine ve Muhammed -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e îman eden kişilere iki kat ecir lûtfedeceğini beyan buyurmuşlardır. (Bkz. BuhÂrî, İlim, 31)
Bugun, îmÂn ehlinden olabilmek icin, CenÂb-ı Hakk ’a îmÂnın yanında Hazret-i Muhammed Mustaf -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’e de îmÂn etmek zarûrîdir. Îman, bu iki vechenin gonulde bir butun hÂlinde yerleşmesi neticesinde tahakkuk eder. Bu itibarla ne yalnız Allah TeÂl ’ya îman kÂfîdir, ne de Rasûlu ’ne.
Âyet-i kerîmelerde şoyle buyrulur:
“AllÂh ’a itaat edin, Rasûl ’e itaat edin!” (el-MÂide, 92; en-Nûr, 54, 56; Muhammed, 33; et-TeğÂbun, 12)
“Kim Rasûl ’e itaat ederse, AllÂh ’a itaat etmiş olur.” (en-NisÂ, 80)
“Kim AllÂh ’a ve Rasûlu ’ne itaat ederse, buyuk bir kurtuluşa ermiş olur.” (el-AhzÂb, 71)
Bunun icindir ki kelime-i şehÂdet, yani AllÂh ’ın birliğini ve Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in O ’nun kulu ve Rasûlu olduğunu ifÂde etmek, İslÂm ’ın ilk şartıdır.
Peygamber Efendimiz ’e îmÂn etmek; O ’nu kabûl etmeyi, O ’na itaat ve ittib etmeyi ve O ’nu sevmeyi gerektirir.
Buyuk İslÂm Âlimi Ahmed bin Hanbel Hazretleri şoyle buyurmuştur:
“Mushaf-ı Şerîf ’e baktım ve otuz uc yerde RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e itaatin emredildiğini gordum.”
Sonra şu Âyet-i kerîmeyi okudu:
“…Onun (Rasûlun) emrine muhÂlif davrananlar, başlarına bir bel gelmesinden veya kendilerine cok elemli bir azap isabet etmesinden sakınsınlar.” (en-Nûr, 63)
Sonra bu Âyet-i kerîmeyi tekrar tekrar okuyor ve şoyle buyuruyordu:
“Âyette isabet edeceği bildirilen fitne nedir? Şirktir, kufurdur. HerhÂlde o fitne kişinin başına şoyle gelir: Bir kişi, Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in bir sozunu reddettiğinde kalbine bir eğrilik gelir, kalbi kaymaya başlar. Nihayet o kişinin kalbi hidÂyetten tamamen uzaklaşır ve sahibini helÂk eder.”
Bunları soyleyen Ahmed bin Hanbel, daha sonra da şu Âyet-i kerîmeyi okumaya başladı:
“Hayır, Rabb ’ine yemin olsun ki aralarında cıkan herhangi bir anlaşmazlık hususunda Sen ’i hakem kılıp sonra da verdiğin hukumden iclerinde hicbir sıkıntı duymaksızın (onu) tam mÂnÂsıyla kabullenmedikce îmÂn etmiş olmazlar.” (en-NisÂ, 65)[7]
Peygamber Efendimizin Kısaca Hayatı Hazret-i Muhammed -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, mîlÂdî 571 yılının 20 Nisan ’ına tesaduf eden 12 Rabîulevvel Pazartesi sabahı, Guneş doğmadan az evvel Mekke-i Mukerreme ’de dunyamızı şereflendirdi. O ’nun mubÂrek soyu Hazret-i İsmÂil ’in oğlu Kayzar sulÂlesinin en şereflisi olan AdnÂn ’a kadar uzanır.[8] Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, Kureyş kabilesi icinde, hem baba hem de anne yonunden en temiz ve en şerefli bir Âileye mensuptur.
Doğumundan iki ay evvel babası, altı yaşındayken de annesi vefÂt etti. O ’nun yetim cocukluğu ile gencliği, amcasının yanında buyuk bir nezÂhet ve ulviyet icinde geciyordu. Bir muddet cobanlık yaptı.[9] Daha sonra ticaretle meşgul oldu.[10] Durustluğu ve alışverişteki adÂleti ile herkes tarafından tanındı, hurmet ve îtibar kazanarak “el-Emîn: En emniyetli kişi” sıfatını aldı. Guvenilirlik Âdeta onun ikinci bir ismi olmuştu. 25 yaşlarına geldiğinde Mekke ’de sadece el-Emîn ismiyle cağrılıyordu.[11] Muşrikler kendi yandaşlarına değil, “Muhammedu ’l-Emîn” dedikleri Rasûl-i Ekrem Efendimiz ’e guveniyor ve kıymetli eşyalarını ona emÂnet ediyorlardı. KÂbe tamir edilirken Hacer-i Esved ’i yerine koyma husûsunda ihtilÂfa duştukleri zaman, hepsi de Peygamber Efendimiz ’in hakemliğine îtirazsız teslim olmuş, o da dÂhiyÂne bir cozumle muhtemel bir savaşı onlemişti.[12]
Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- muruvvet itibÂrıyla kavminin en ustunu, soy itibÂrıyla en şereflisi, ahlÂk bakımından en guzeli idi. Komşuluk hakkına en ziyÂde riÂyet eden, hilim ve sadÂkatte en ustun olan, insanlara kotuluk ve eziyet etmekten en uzak duran O idi. Hic kimseyi kınayıp ayıpladığı, hic kimseyle munÂkaşa ettiği gorulmemişti.[13] Guzel ahlÂkı ile butun insanlar arasında temÂyuz ediyordu. Herkes O ’nu iyilik ve guzel davranışlarıyla tanıyor ve hurmet ediyordu.
Peygamber Efendimizin Nubuvveti Kırk yaşına geldiğinde kendisine peygamberlik verildi. Hic boyle bir şey beklemiyordu, ancak Allah TeÂl her zamanki gibi yine dilediği şeyi gercekleştirmişti.
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- zor şartlar altında peygamberlik vazifesine başladı. İnsanlara doğru yolu gostermek icin pek cok sıkıntılara katlandı. Yeryuzune îmÂnı, adÂleti, merhameti, muhabbeti yerleştirmek icin calıştı. İnsanların hem dunyalarını hem de ebedî olan Âhiret hayatlarını kurtarmak icin kendisini helÂk edercesine buyuk bir gayret gosterdi. Onlara:
“Bu yaptığıma mukÂbil sizden bir ucret talep etmiyorum!”[14] diyerek sırf Allah rızÂsı icin tebliğde bulunuyordu. İnatcı kÂfirler ise direniyorlardı.
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ummî bir insandı, o zamanki pek cok insan gibi okuma-yazma bilmezdi. CenÂb-ı Hak şoyle buyurur:
“Sen bundan once ne bir yazı okur, ne de elinle onu yazardın. Oyle olsaydı, bÂtıla tÂbî olanlar şupheye duşerlerdi.” (el-Ankebût, 48)
Bu sebeple Efendimiz ’in, anlattığı şeyleri herhangi bir kitaptan ya da insandan oğrenip nakletmesi mumkun değildi. Ummî bir insanın kırk yaşından sonra birdenbire en yuksek seviyedeki bir belÂğat ve fesÂhatla cok muhim bilgiler vermeye başlaması, ancak ilÂhî vahiyle mumkun olabilirdi. Bunu o zamanki butun duşmanları biliyor ve kabûl ediyorlardı.
Muşrikler, Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’i dÂvÂsından vazgecirmek icin cok uğraştılar. Cok sevdiği amcasını devreye soktular. Efendimiz ’e gelip O ’nu başlarına kral secmek, aralarında para toplayıp en zenginleri yapmak, en guzel kızlarla evlendirmek gibi cÂzip tekliflerde bulundular ve; “Ne istersen yapmaya hazırız.” dediler. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- gÂyet acık ve net bir şekilde şu cevabı verdi:
“–Ben sizden hicbir şey istemiyorum. Ne mal, ne mulk, ne saltanat ve ne de reislik! Benim tek istediğim şudur: Putlara tapmaktan vazgeciniz, yalnız bir olan AllÂh ’a ibadet ediniz!” (İbn-i Kesîr, el-BidÂye, III, 99-100)
Peygamber Efendimiz ’den herhangi bir tÂviz koparamayan muşrikler, yıldırma hareketlerine başvurdular. Muslumanlara karşı eziyet ve işkencelerini gun gectikce artırdılar. Muslumanların bir kısmı, o donemde adÂletin hÂkim olduğu Habeşistan ’a hicret etti.
Muşrikler, muslumanlar ve onları koruyan HÂşimoğulları ile her turlu alışverişi, kız alıp vermek gibi medenî muÂmeleleri ve butun beşerî munÂsebetleri kestiler. Bunu bir ahitnÂme ile de percinleyerek KÂbe ’nin duvarına astılar. Bu boykot ve ambargo uc sene butun şiddetiyle devam etti. Muslumanlar cok buyuk aclık ve sıkıntılar cektiler. Aclıktan ağacların kabuklarını ve yapraklarını yediler. Cocukların ağlama sesleri cok uzaklardan duyuluyordu.
İlÂhî! Kavmimi Affet; Zira Bilmiyorlar Uc sene sonra boykot nihayete erdi. Ancak tam da o gunlerde Peygamber Efendimiz ’in amcası Ebû TÂlib vefÂt etti. Cok gecmeden Efendimiz ’in hanımı Hazret-i Hatîce vÂlidemiz de vefÂt etti. Bunun uzerine duşmanca saldırılar, vahşet derecesine ulaştı. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, Zeyd bin HÂrise ’yi yanına alarak Mekke ’nin 160 km ilerisindeki TÂif şehrine gitti. Akrabalarının da bulunduğu bu şehirde on gun kaldı. Onlar da once alay ettiler. Sonra hakÂrete başladılar. Ardından kolelerini Allah Rasûlu ’nun gectiği yolların iki kenarına sıralayıp O ’nu hakÂretlerle taşlattılar. Her tarafı kanlar icinde kalan O rahmet menbaı ve merhamet peygamberi, uğradığı bu fecî muÂmele karşısında bile beddu etmek bir tarafa, vazifesinde herhangi bir kusuru olmasından korkarak şu niyazda bulundu:
“AllÂh ’ım! Kuvvetimin zaafa uğradığını, cÂresizliğimi, halk nazarında hor ve hakîr gorulmemi Sana arz ediyorum. Ey merhametlilerin en merhametlisi! Eğer bana karşı gazaplı değilsen, cektiğim mihnet ve belÂlara aldırmam! İlÂhî! Sen kavmime hidÂyet ver; onlar bilmiyorlar. İlÂhî! Sen rÂzı oluncaya kadar işte affını diliyorum...” (İbn-i HişÃ‚m, II, 29-30; Heysemî, VI, 35)
Bu niyÂzından da anlaşılacağı uzere Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in tek gÂyesi CenÂb-ı Hakk ’ı rÂzı edebilmek ve O ’nun verdiği vazifeyi en guzel şekilde yerine getirebilmekti. Bu uğurda karşılaştığı en ağır işkence ve zorluklar bile gozune gorunmuyordu. Zira O bir “Rahmet Peygamberi” idi.
Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, TÂif ’ten donuşunu şoyle anlatır:
“...Ben geri donmuş, derin kederler icinde yuruyup gidiyordum. Karnu ’s-SeÂlib mevkiine varıncaya kadar kendime gelemedim. Orada başımı kaldırıp baktığımda, bir bulutun beni golgelediğini gordum. Dikkatlice bakınca, bulutun icinde CebrÂîl -aleyhisselÂm- ’i fark ettim. Bana:
«−Allah TeÂl kavminin Sana ne soylediğini ve Sen ’i himÂye etmeyi nasıl reddettiğini işitiyor. Onlara dilediğini yapması icin sana Dağlar Meleği ’ni gonderdi.» diye seslendi. Bunun uzerine Dağlar Meleği bana seslenerek selÂm verdi. Sonra da:
«−Ey Muhammed! Kavminin Sana ne dediğini CenÂb-ı Hak işitiyor. Ben Dağlar Meleği ’yim. Ne emredersen yapmam icin Allah TeÂl beni Sana gonderdi. Ne yapmamı istiyorsun? Eğer dilersen şu iki dağı onların başına gecireyim!» dedi. O zaman:
«−Hayır, ben CenÂb-ı Hakk ’ın onların nesillerinden sadece AllÂh ’a ibadet edecek ve O ’na hicbir şeyi ortak koşmayacak kimseler cıkarmasını dilerim!» dedim.” (BuhÂrî, Bed ’u ’l-Halk, 7; Muslim, CihÂd, 111)
TÂif donuşunde Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, geceyi gecirdiği bir yerde Kur ’Ân okurken, bir grup cin O ’nu dinledi. Hepsi de hakîkati anlayıp Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e îmÂn ettiler. Bir muddet sohbet ettikten sonra kavimlerinin yanına tebliğ vazifesiyle donduler.[15]
Bu sıkıntıların ardından CenÂb-ı Hak, Rasûl-i Ekrem Efendimiz ’e mîrÂcı lûtfetti. Bir gece, O ’nu Mescid-i HarÂm ’dan aldı, kendisine bÂzı Âyetlerini gostermek uzere, etrÂfını mubÂrek kıldığı Mescid-i Aks ’ya goturdu. Oradan da semÂlara yukseltti. MÂhiyetini bilemediğimiz husûsî bir mulÂkÂt gercekleşti.[16]
Peygamber Efendimizin Hicreti O gunlerde Medîne ’den gelen bir grup insan musluman oldu. Bunlar Medîne ’de İslÂm ’ı anlatmaya başladılar. Peygamber Efendimiz ’den de muallim istediler. Mus‘ab bin Umeyr ile Abdullah bin Umm-i Mektûm -radıyallÂhu anhumÂ- bu işle vazifelendirildi. Onların gayretleri neticesinde kısa surede Medîne ’de İslÂm ’ın girmediği bir ev kalmadı. Sonunda muslumanlar, Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’i Medîne ’ye davet ederek O ’nu muhafaza edeceklerine soz verdiler.
Ber bin Âzib -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:
“Nebî -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in ashÂbından bize (Medîne ’ye) ilk hicret edenler Mus‘ab bin Umeyr ile İbnu Umm-i Mektûm -radıyallÂhu anhumÂ- idi. Bunlar geldiler ve bize Kur ’Ân okutmaya başladılar. Sonra AmmÂr bin YÂsir, BilÂl ve Sa‘d bin Ebî VakkÂs -radıyallÂhu anh- geldiler. Daha sonra yirmi kişi ile birlikte Omer bin Hattab -radıyallÂhu anh- geldi. Bunlardan sonra Nebî -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- geldi. Medîne ahÂlîsinin, Peygamber Efendimiz ’in gelişine sevindikleri kadar hicbir şeye sevindiklerini gormedim. Hatt genc kızları ve cocukları gordum:
«–İşte bu Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’dir, bizim şehrimize geldi!» diye seviniyorlardı.
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- geldiğinde ben “سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْاَعْلٰى” sûresini ve onun gibi birkac sûreyi daha ezberlemiştim.” (BuhÂrî, Tefsîr, 87/1)
Boylece on uc senelik Mekke mucÂdelesi bitmiş, on sene devam edecek olan Medîne hayatı başlamış oldu.
Medîne-i Munevvere ’de komşu yahudî kabileleriyle anlaşma yapıldı. “Medîne Vesîkası” denilen bu metin, dunya tarihindeki ilk yazılı anayasa idi.[17]
Daha sonra Medîne ’ye saldıran duşmanlara karşı mudÂfaa harpleri yapıldı. Sekiz yıl sonra Mekke-i Mukerreme, harpsiz bir şekilde fethedildi. Onuncu yılda ise butun Arabistan Yarımadası Peygamber Efendimiz ’e teslim oldu.
Âlemlere rahmet olarak gonderilen Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, askerî harekÂtlarda oyle bir merhamet siyaseti izledi ki, kısa surede butun Arap Yarımadası ’nı idÂresi altına aldığı hÂlde, her iki taraftan da fazla kan dokulmesine meydan vermedi. Butun problemleri oncelikle sulh yoluyla halletmeyi tercih etti.
Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- bizzat 29 gazveye katılmıştı. Bunların 16 tanesinde fiilî olarak hicbir catışma cıkmadı, karşı tarafla anlaşmalar yapıldı. 13 gazvede ise fiilî catışmaya girmek mecbûriyetinde kaldı ve bunların toplamında muslumanlardan yaklaşık 140 kişi şehîd oldu, duşmanlardan da yaklaşık 335 kişi oldu.[18]
İslÂm ’da savaşın asıl hedefi; insanları oldurmek, ganimet elde etmek, toprak almak, toprağı kanla sulamak, yeryuzunu tahrip etmek, şahsî cıkar sağlamak, maddî menfaat elde etmek veya intikam almak değildir. Bunların aksine, zulmu ortadan kaldırmak, inanc hurriyetini temin etmek, insanları hidÂyete kavuşturmak ve her turlu haksızlığı gidermektir.
Allah ’a Kavuşma Arzusu Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in Âzatlısı Ebû Muveyhibe -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:
“Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- bir gun bana:
«−Bakî‘ ehli icin istiğfar etmekle emrolundum. Haydi, benimle gel!» buyurdu. Ben de gecenin ortasında O ’nunla beraber gittim. Kabristanda yatanların başında durdu ve şoyle buyurdu:
«−es-SelÂmu aleykum ey kabir ehli! İnsanların icinde bulunduğu durumdansa kendi icinde bulunduğunuz durum sizi daha cok sevindirsin! Karanlık gece parcaları gibi fitneler geliyor. Bunlar birbirlerini tÂkip ederler. Sonraki fitneler, ilk fitnelerden daha ağır ve sert olacaktır.»
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- daha sonra bana yonelip şoyle buyurdu:
«−Ebû Muveyhibe! Şuphe yok ki bana dunya hazinelerinin anahtarları ile dunyada ebedî kalma, sonra da Cennet ’e girme imkÂnı verildi. Ben, bunlarla Rabb ’ime kavuşma arasında muhayyer bırakıldım.»
O zaman ben:
«−Babam-annem Sana fed olsun! Dunya hazinelerinin anahtarları ile orada ebedî kalmayı, sonra da Cennet ’e girmeyi tercih edin!» dedim. Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurdu:
«−Hayır, vallÂhi ey Ebû Muveyhibe, Rabb ’ime kavuşmayı tercih ettim.»
Ardından Bakî‘ Kabristanı ’ndaki mu ’minler icin istiğfar edip geri dondu. Bundan sonra Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in vefÂtına sebep olan hastalığı ve ağrıları başladı.” (DÂrimî, Mukaddime, 14; Ahmed, III, 489, 488; HÂkim, III, 57/4383)
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- 632 senesinde, Medîne-i Munevvere ’ye hicretinin 10. yılında CenÂb-ı Hakk ’a kavuştu.
Peygamber Efendimizin Ozellikleri 1. Guzel AhlÂkı Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- gelmiş gelecek insanların en guzel ahlÂklısıdır. Zira CenÂb-ı Hak şoyle buyurmuştur:
“(Ey Rasûlum!) Muhakkak ki Sen ’in icin tukenmeyen bir mukÂfat vardır. Şuphesiz Sen buyuk bir ahlÂk uzeresin.” (el-Kalem, 3-4)
O, en guzel ahlÂkı yeryuzune yerleştiren ve insanlığa oğreten en mumtaz peygamberdir.
GıfÂr kabîlesine mensup olan Ebû Zer -radıyallÂhu anh-, Peygamber Efendimiz ’in Mekke ’de peygamberlik vazifesine başladığını haber almıştı. Akıllı ve usta bir şÃ‚ir olan kardeşi Uneys ’e:
“–Bineğine binip Mekke vÂdisine git ve O zÂtın sozlerini dinle!” dedi.
Uneys, Mekke ’den donduğunde şoyle dedi:
“–Ben O zÂtın herkese mekÂrim-i ahlÂkı, yani en ustun ahlÂkî guzellikleri oğrettiğini gordum!” (BuhÂrî, Edeb, 39)
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz de:
“Ben başka bir maksatla değil, ancak guzel ahlÂkı tamamlamak icin gonderildim.”[19] buyurmak sûretiyle, vazifelerinin temel hikmetini ifÂde etmiş ve guzel ahlÂkın ehemmiyetini vurgulamışlardır.
O ’nun yuce ahlÂkından bÂzı misaller şoyledir:
Doğruluk: Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- hak ve hakîkati getirmişti; insanları ıslah etmek, onlara doğruluğu oğretmek icin gelmişti. Bu sebeple, O ’ndan yalanın sÂdır olması bir tarafa, boş ve luzumsuz bir soz veya fiil bile zuhûr etmezdi.
Abdullah bin Amr -radıyallÂhu anh- şoyle rivÂyet eder:
“Ben, muhafaza etme duşuncesiyle Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’den işittiğim her şeyi yazıyordum. Kureyş kabîlesinden bÂzı muslumanlar beni bundan nehyettiler:
«–Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- de bir beşerdir, ofkeliyken de konuşur, rız hÂlindeyken de! HÂl boyleyken sen O ’ndan duyduğun her şeyi yazıyor musun?» dediler.
Ben de yazmaktan vazgectim ve bu durumu Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e arz ettim. Parmağıyla mubÂrek ağzına işaret ederek;
«–Yaz! Varlığım kudret elinde bulunan AllÂh ’a yemin ederim ki bundan, haktan başka bir soz cıkmaz!» buyurdu.” (Ebû DÂvûd, İlim, 3/3646; DÂrimî, Mukaddime, 43/490; Ahmed, II, 162; HÂkim, I, 187)
Peygamber Efendimiz ’in her sozu, dînî hukumler icin bir delildir. Ofke ve sevinc hÂlleri, O ’nun her an Hakk ’a bağlı olan ve vahy-i ilÂhîyi alan mubÂrek kalbine tesir edemez, mubÂrek lisÂnından akan hikmet pınarlarını bulandıramaz.
O ’nun doğruluğunu, dost-duşman herkes kabûl etmiştir. Bunu gosteren sayısız misalden ikisini nakledelim:
Muşrikler bile Peygamber Efendimiz ’in ahlÂkını takdir ediyor ve O ’nun kesinlikle yalan soylemediğine gonulden inanıyorlardı. Ancak haksız yere elde ettikleri bÂzı dunyevî menfaatleri ve nefsÂnî hazlarını terk etmek istemiyorlardı. Nitekim Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- bir gun, amansız duşmanları olan Ebû Cehil ve arkadaşlarının yanına uğramıştı. Onlar:
“–Ey Muhammed! VallÂhi biz Sen ’i yalanlamıyoruz. Sen bizim yanımızda son derece sÂdık (doğru sozlu, guvenilir) bir insansın. Ancak biz, Sen ’in getirmiş olduğun Âyetleri yalanlıyoruz...” dediler.
Bu hususta CenÂb-ı Hak şu Âyet-i kerîmeyi inzÂl buyurdu:
“…Gercekte onlar Sen ’i yalanlamıyorlar. Fakat o zÂlimler AllÂh ’ın Âyetlerini inkÂr ediyorlar.” (el-En ’Âm, 33. Tirmizî, Tefsîr, 6/3064; VÂhidî, EsbÂb, s. 219)
Yani onlar Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in peygamberliğini vicdÂnen kabul ediyorlardı, lÂkin nefsÂnî arzularının esîri oldukları icin muhÂlefette bulunuyorlardı.
Bu husustaki diğer bir rivÂyet de şoyledir:
“Medîneli Sa‘d bin MuÂz -radıyallÂhu anh- umre yapmak icin Mekke-i Mukerreme ’ye gitmişti. Oraya vardığında muşrik biri olan Umeyye bin Halef ’in evine misafir oldu. Umeyye de ticÂret icin Şam ’a giderken Medîne ’ye uğrar, Sa‘d bin MuÂz ’a misafir olurdu. (Aralarında bir dostluk vardı.) Umeyye, Sa‘d ’a:
«−Biraz bekle! Oğle sıcağı bastırıp insanlar cekilince gider KÂbe ’yi tavaf edersin!» dedi.
Sa‘d -radıyallÂhu anh- tavaf ederken Ebû Cehil cıkageldi ve:
«−KÂbe ’yi tavaf eden şu zÂt da kimdir?» diye sordu. Sa‘d -radıyallÂhu anh-:
«−Ben Sa‘d bin MuÂz ’ım!» dedi. Ebû Cehil:
«−KÂbe ’yi boyle emniyetle tavaf ediyorsun ama siz Muhammed ile ashÂbını himÂye ettiniz?!» dedi. Sa‘d -radıyallÂhu anh-:
«−Evet oyledir.» dedi ve aralarında bir munakaşa başladı. Bunun uzerine Umeyye, Sa‘d ’a:
«−Ebû ’l-Hakem ’e karşı sesini yukseltme! O bu vÂdi halkının onde gelenidir.» dedi. Sa‘d -radıyallÂhu anh- Ebû Cehil ’e:
«−Eğer KÂbe ’yi tavaf etmekten beni men edersen, vallÂhi ben de senin Şam ticÂret yolunu keserim!» dedi. Umeyye, Sa‘d -radıyallÂhu anh- ’a tekrar:
«−Sesini yukseltme!» demeye ve onu tutmaya başladı. Bunun uzerine Sa‘d -radıyallÂhu anh-, ofkelenerek:
«−Bizi kendi hÂlimize bırak! Ben Muhammed -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’den işittim, seni oldureceğini soyluyordu!» dedi.
(Cunku Umeyye, Peygamber Efendimiz ’e yaptığı ağır işkenceler yetmiyormuş gibi bir de O ’nu olumle tehdit etmişti. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- de buna mukÂbil kendisinin onu oldureceğini soylemişti.)
Umeyye:
«−Beni mi?» diye sordu. Sa‘d -radıyallÂhu anh-:
«−Evet seni!» dedi. Bunun uzerine Umeyye bin Halef:
«−VallÂhi Muhammed bir şey soylediği zaman asl yalan konuşmaz!» dedi ve korku icinde karısının yanına gitti:
«−Yesribli kardeşim bana ne dedi, biliyor musun?» dedi. Karısı:
«−Ne dedi?» diye sordu. Umeyye:
«−Muhammed ’i beni oldureceğini soylerken işitmiş!» dedi. Hanımı:
«−AllÂh ’a yemin ederim ki Muhammed asl yalan soylemez!» diye Sa‘d ’ın haberini te ’yid etti.
Bir muddet sonra muşrikler Bedir ’e giderken bir munÂdî Umeyye ’yi de cağırdı. Karısı, Umeyye ’ye:
«−Yesribli kardeşinin sana ne dediğini unuttun mu?» dedi. Umeyye Bedir ’e gitmek istemedi. Ancak Ebû Cehil gelip:
«−Sen bu vÂdinin eşrÂfındansın, geri kalırsan olmaz. Hic değilse bir iki gun herkesle beraber yuru, ondan sonra don!» deyip kandırdı. Umeyye de onlarla iki gun yurudu, ancak geri donemedi. Neticede Allah TeÂl onu oldurdu. (BuhÂrî, MenÂkıb, 25, IV, 184-185)
TevÂzû: Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, insanların en yucesi olmasına rağmen aynı zamanda en mutevÂzı olanıydı. Mekke ’yi kansız bir şekilde fethettiği gun insanlar nezdinde en kuvvetli gorunduğu bir Ân idi. Senelerin zulmunun kısÂsını yapabilme imkÂnına sahipti. LÂkin O “Af ve Rahmet Peygamberi” idi. O gun Mekke-i Mukerreme ’ye, devesinin uzerinde secde ederek girdi. Huzûruna gelen ve konuşurken korkudan titremeye başlayan kişiye, imkÂnlarının en zayıf olduğu doneme Âit bir misÂli zikrederek şoyle sukûnet telkîn etti:
“–SÂkin ol kardeşim! Ben bir kral veya hukumdar değilim. Kureyş ’ten, Guneş ’te kurutulmuş et yiyen bir kadının oğluyum!..” (İbn-i MÂce, Et‘ime, 30; HÂkim, III, 50/4366)
Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- insanların kendisi hakkında aşırılığa kacmasına musÂade etmez:
“Bana «AllÂh ’ın kulu ve Rasûlu» deyiniz!” buyururlardı. (BuhÂrî, EnbiyÂ, 48)
Zira insanı yucelten ve hakîkate en fazla yaklaştıran şey, tevÂzûdur.
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, peygamberliğini tasdik cumlesinin başına “abduhû: AllÂh ’ın kulu” ibÂresini ilÂve ederek, ummetini gecmiş toplumlarda olduğu gibi insanları ilÂhlaştırma tehlikesinden korumuşlardır.
Yine bu cumleden olarak:
“Siz beni, hakkım olan derecenin uzerine yukseltmeyiniz! Cunku Allah TeÂl beni Rasûl edinmeden once kul edinmişti.” buyurmuşlardır. (Heysemî, IX, 21)
Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- hastaları ziyaret eder, cenÂzelerde bulunur, kolelerin davetlerine gider, merkebe binerlerdi. Bineğinin terkisine insanları bindirir, yemeğini yere koyup yerlerdi. Kaba yunden elbise giyer, oturup koyunun sutunu sağar, misafirleriyle ilgilenir, onlara hizmet ve ikram ederlerdi. Bir dul hanımın, bir yoksulun, bir bîcÂrenin işini gormek icin onunla birlikte ihtiyÂcı gorulunceye kadar yurumekten cekinmez ve buyuklenmezlerdi.[20]
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ashÂbının arasında otururlardı. Bu sebeple, bir yabancı geldiğinde, hangisinin Efendimiz olduğunu sormadan bilemezdi. (NesÂî, ÎmÂn, 6)
SÂdelik: Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- son derece sÂde ve mutevÂzı bir hayat yaşarlardı. Hazret-i Âişe şoyle nakleder:
“Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’e bir bardak getirildi. İcinde sut ve bal vardı. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurdular:
«–Bir icecek icinde iki nîmet, bir bardak icinde iki katık! Benim buna ihtiyacım yok. Ancak bunun haram olduğunu duşunmuyorum. Sadece kıyÂmet gunu CenÂb-ı Hakk ’ın dunyadaki fazlalıklardan hesaba cekmesinden korkuyorum. Allah icin tevÂzû gosteriyorum. Kim Allah icin tevÂzû gosterirse Allah onu yukseltir, kim de kibirlenirse Allah onu alcaltır. Kim iktisatlı davranırsa Allah onu zengin kılar, kim olumu cokca hatırlarsa Allah onu sever.»” (Heysemî, X, 325)
Hazret-i Âişe vÂlidemiz şoyle buyurur:
“Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- hicbir zaman sabah kahvaltısından kalan yiyecekleri akşam icin, akşam yemeğinden kalanları da sabah icin saklamadı. Bir elbiseden iki adet edinmedi. Ne iki gomleği ne iki ridÂsı ne iki izÂrı ne de iki cift ayakkabısı oldu. Evdeyken boş durduğu da hic gorulmemiştir. Ya bir yoksulun ayakkabısını tÂmir ederdi veya bir kimsesizin elbisesini dikerdi.” (İbnu ’l-Cevzî, Sıfatu ’s-Safve, I, 200)
Şefkat ve Merhamet: Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, butun insanlığa karşı sonsuz bir şefkat ve merhametle doluydu. CenÂb-ı Hak şoyle buyurur:
“Andolsun size kendinizden oyle bir Peygamber gelmiştir ki, o son derece izzet ve şeref sahibidir. Sizin sıkıntıya uğramanız O ’na cok ağır gelir. O, size cok duşkundur, uzerinize titrer. Mu ’minlere karşı cok şefkatlidir, cok merhametlidir.” (et-Tevbe, 128)
Kur ’Ân-ı Kerîm, aynı zamanda O ’nun ummetinin de butun insanlara, hatt duşmanlarına bile merhamet ettiklerini beyan eder. (Âl-i İmrÂn, 119)
Abdullah bin Ubeyd -radıyallÂhu anh- anlatıyor:
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in Uhud ’da mubÂrek dişi kırılmış, alnı yaralanmış, yuzune doğru kan akıyordu. BÂzıları:
“–Y RasûlÂllah! O kÂfirler icin beddu etseniz!” dediler.
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurdular:
“–Allah TeÂl beni, insanları cokca ayıplayan ve onlara lÂnet eden biri olarak gondermedi! CenÂb-ı Hak beni, herkes icin cok cok du etmek ve insanlara rahmet olmak icin gonderdi. AllÂh ’ım! Kavmimi mağfiret eyle, zira onlar bilmiyorlar!” (Beyhakî, Şuab, II, 164/1447)
Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- sadece insanlara değil hayvanlara ve nebÂtÂta karşı bile sonsuz merhamet sahibiydiler. Bir gun zayıflıktan karnı sırtına yapışmış bir devenin yanından gecerken:
“–Konuşamayan bu hayvanlar hakkında Allah ’tan korkun! Besili olarak binin, besili olarak kesip yiyin!” buyurmuşlardı. (Ebû DÂvûd, CihÂd, 44/2548)
Comertlik: Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- insanların en comerdi idi. Kureyş muşriklerinin ileri gelenlerinden Safvan bin Umeyye, musluman olmadığı hÂlde Huneyn ve TÂif gazÂlarında Efendimiz ’in yanında bulunmuştu. CîrÂne ’de toplanan ganimet mallarını teftiş ederken Safvan ’ın kalabalık hayvan surulerine buyuk bir hayranlıkla baktığını goren Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–Pek mi hoşuna gitti?” diye sordu. “Evet” cevabını alınca:
“–Al hepsi senin olsun!” buyurdu. Safvan kendisini tutamayarak:
“–Peygamber kalbinden başka hicbir kalp bu derece comert olamaz!” diyerek şehÂdet getirdi ve musluman oldu. Kabîlesine donunce de:
“–Ey kavmim! (Koşun,) musluman olun! Cunku Muhammed, fakirlik ve ihtiyac korkusu duymadan cok buyuk ikram ve ihsanlarda bulunuyor.” dedi. (Bkz. Muslim, FedÂil, 57-58; Ahmed, III, 107-108; VÂkıdî, II, 854-855)
SufyÂn bin Uyeyne şoyle demiştir:
“O ’nun yanında (vereceği bir şey) olmadığı zaman, (eline gectiğinde vereceğine dÂir) vaadde bulunurdu.” (DÂrimî, Mukaddime, 12)
Hatt daha da ilerisi…
Bir gun, muhtac bir kimse Peygamber Efendimiz ’e gelerek bir şeyler istedi. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–Yanımda sana verebileceğim bir şey yok, git benim nÂmıma satın al, mal geldiğinde oderim.” buyurdular. Efendimiz ’in sıkıntıya girmesine gonlu rÂzı olmayan Hazret-i Omer -radıyallÂhu anh-:
“–YÂ RasûlÂllah! Yanında varsa verirsin, yoksa Allah Sen ’i gucunun yetmeyeceği şeyle mukellef kılmamıştır.” dedi.
Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in bu sozden hoşnud olmadıkları mubÂrek yuzlerinden belli oldu. Bunun uzerine EnsÂr ’dan bir zÂt:
“–Anam, babam Sana fed olsun y RasûlÂllah! Ver! Arş ’ın sahibi azaltır diye korkma!” dedi.
Bu sahÂbînin sozleri Efendimiz ’in cok hoşuna gitti, tebessum ettiler ve:
“–Ben de bununla emrolundum.” buyurdular. (Heysemî, X, 242)
Hazret-i CÂbir ’in naklettiğine gore:
“Peygamber Efendimiz ’den bir şey istendiğinde, «hayır» dediği vÂkî değildi.” (Muslim, FedÂil, 56)
O ’nun comertliği, sarsılması mumkun olmayan cok sağlam bir temele dayanıyordu. Zira İslÂm ’a gore, insanoğlunun hakîkî serveti; AllÂh ’ın rızÂsını kazanmak maksadıyla O ’nun gosterdiği şekilde harcadığı maddî-mÂnevî imkÂnlardır.[21] Yoksa dunyada kullanıp tukettikleri değil…
Affedicilik: Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- dÂim affı tercih eder, mecbur kalmadıkca kimseyi cezÂlandırmak istemezdi. Nitekim cez vermeye gucu yettiği hÂlde kendisine pek cok kotuluklerde bulunan kimseleri hep affetmiş, hatt herhangi bir soz veya îm ile dahî olsa suclarının hatırlatılmasını ashÂbına yasaklamıştır. Cunku Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- -musluman veya kÂfir- hic kimsenin kotuluğunu istemez, herkese buyuk bir edep ve ahlÂk ile muÂmele ederdi. Mekke ’yi savaşa fırsat vermeden fethettiği zaman, yirmi bir senedir kendisine ve muslumanlara her turlu duşmanlığı yapan insanlar, huzûrunda toplanmış hukmunu bekliyorlardı. Onlara:
“–Ey Kureyş topluluğu! Şimdi benim, sizin hakkınızda ne yapacağımı duşunuyorsunuz?” diye sordular. Kureyşliler:
“–Biz Sen ’in hayır ve iyilik yapacağını umarak; «Hayır yapacaksın!» deriz. Sen kerem ve iyilik sahibi bir kardeşsin, kerem ve iyilik sahibi bir kardeş oğlusun!..” dediler. Bunun uzerine Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–Ben de Hazret-i Yûsuf ’un kardeşlerine dediği gibi:
«…Size bugun hicbir başa kakma ve ayıplama yok! Allah sizi affetsin! Şuphesiz O, merhametlilerin en merhametlisidir.»[22] diyorum. Haydi, gidiniz, artık serbestsiniz!” buyurdular. (İbn-i HişÃ‚m, IV, 32; VÂkıdî, II, 835; İbn-i Sa‘d, II, 142-143)
Ve o gunu “Yevmu ’l-merhame: Merhamet Gunu”[23] olarak isimlendirdiler…
O gun, Uhud Harbi ’nde amcası Hazret-i Hamza ’yı şehîd eden Vahşî ’yi ve o “şehidlerin efendisi”nin ciğerini hırsla dişleyen Hind ’i de affettiler.[24] Kızı Hazret-i Zeyneb ’i deveden duşurmek sûretiyle vefÂtına sebep olan HebbÂr bin Esved bile bu buyuk aftan istifade etmişti. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- oyle bir incelik gosterdiler ki, HebbÂr ’ı affetmekle kalmayıp, aynı zamanda ona hakÂret edilmesini ve eski yaptıkları sebebiyle kendisine tÂrizde bulunulmasını da yasakladılar. (VÂkıdî, II, 857-858)
Mekke fethedildiğinde, Ebû Cehil ’in oğlu İkrime kacmıştı. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- onceden yaptığı butun kotulukleri bir kenara bırakarak ona eman verdiler ve yanlarına cağırdılar. Hanımı peşinden uzun yollar giderek Efendimiz ’in davetini iletti ve onu Mekke ’ye gelmeye ikn etti. Mekke ’ye yaklaştıklarında Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- buyuk bir mucize ve muhteşem bir incelik sergileyerek ashÂbına şoyle buyurdular:
“–İkrime bin Ebû Cehil mu ’min ve muhÂcir olarak yanınıza geliyor. Artık onun babasına hakÂret etmeyiniz! Zira cok kotu bir insan bile olsa oluye hakaret etmek, sadece hayatta olan yakınlarını uzer, oluye ulaşmaz.” (HÂkim, III, 269/5055; VÂkıdî, II, 851)
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- İkrime ’nin geldiğini gorunce sevinclerinden ayağa kalkıp uc defa:
“–Merhab muhÂcir suvÂrî, hoş geldin!” buyurdular. İkrime -radıyallÂhu anh- da:
“–VallÂhi y RasûlÂllah, İslÂm duşmanlığı yolunda harcadığım şeylerin en az bir mislini de Allah sHazretleri ’nin yolunda harcayacağım!” dedi. (HÂkim, III, 271/5059; VÂkıdî, II, 851-853; Tirmizî, İsti ’zÂn, 34/2735)
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- daha bunun gibi nicelerini affetti… Zira O, yıkmak icin değil ıslah etmek ve gonulleri fethetmek icin gelmişti. Butun Âlemlere rahmet olarak gonderilmişti.
Temizlik ve NezÂket: İslÂm, temizliği îmÂnın yarısı ve ibadetlerin başlangıcı kılmıştır. Bu sebeple elbiselerin duzeltilmesini emreden, giyim-kuşamda pejmurdeliği hoş gormeyen Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, sac ve sakalların dağınıklığını da tasvîb etmezlerdi. Kendileri son derece temiz ve guzel bir insandı. Ebû Hureyre -radıyallÂhu anh- şoyle demiştir:
“Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’den daha guzel birini gormedim, sanki mubarek yuzunde Guneş akıp gidiyordu…” (Ahmed, II, 380, 350)
İslÂm, kalbin temizlik ve guzelliğinden kaynaklanan nezÂkete de cok ehemmiyet vermiştir. Nitekim Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- insanların kullandığı hicbir kotu ve kaba sozu mubÂrek ağızlarına almazlar ve şoyle buyururlardı:
“KıyÂmet gunu, mu ’min kulun terÂzisinde guzel ahlÂktan daha ağır bir şey bulunmaz. Allah TeÂlÂ, cirkin hareketler yapan, cirkin sozler soyleyen kimseden nefret eder.” (Tirmizî, Birr, 62/2002)
Bir kimseden kendilerine, hoşlanmadıkları bir soz ulaştığında:
“FilÂna ne oluyor ki şoyle şoyle soyluyor!” demezler, “BÂzı kimselere ne oluyor ki şoyle şoyle soyluyorlar!” diye nezÂket gosterirlerdi. (Ebû DÂvûd, Edeb, 5/4788)
Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- hem temizliğe hem de nezÂkete dikkat cektikleri bir hadîs-i şerîflerinde şoyle buyurmuşlardır:
“LÂnete mÂruz kalacağınız uc şeyi yapmaktan sakının:
Pınar başlarına, Yol ortasına ve İnsanların golgelendiği yerlere abdest bozmayın!” (Ebû DÂvûd, TahÂret, 14/26; İbn-i MÂce, TahÂret, 21; Ahmed, I, 299; HÂkim, I, 273/594) Kadınlara Değer Vermek: İslÂm ’ın gelişiyle hanımlara Âit bir hukuk tesis edildi. Kadın, toplumda iffet ve fazîlet timsÂli oldu. Annelik muessesesi, şeref buldu. Peygamber Efendimiz ’in; “Cennet (sÂliha) annelerin ayakları altındadır!”[25] hadîs-i şerîfi ile kadın, lÂyık olduğu değere kavuştu. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, hayatı boyunca hicbir hanımına el kaldırmadılar ve hic kimseye elleriyle vurmadılar.[26] Zira CenÂb-ı Hak; “kadınlarla iyi gecinmeyi ve onlara guzel davranmayı” emir buyurmuştu.[27]
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Sizin en hayırlılarınız, hanımına karşı en hayırlı olan, ahlÂken en guzel davrananlarınızdır.” (Tirmizî, Rad‘, 11/1162)
“Bir kişi hanımına kin beslemesin! Onun bir huyunu beğenmezse, bir başka huyunu beğenir.” (Muslim, Rad‘, 61)
“Dunya gecici bir faydadan ibÂrettir. Onun fayda sağlayan en hayırlı varlığı; dindar, sÂliha bir kadındır.” (Muslim, Rad‘, 64; NesÂî, NikÂh, 15; İbn-i MÂce, NikÂh, 5)[28]
2. İnsanlığın Kurtuluşu İcin Cırpınması Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in peygamber olarak gonderildiği gunden itibÂren kıyÂmete kadar gelen butun insanlar O ’nun ummetidir. Bunların bir kısmı O ’nun davetini kabul etmiş, bir kısmı da etmemiştir. Kabul edenlere Ummet-i İcÂbe, etmeyenlere Ummet-i Gayr-i İcÂbe denir.
Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ummetini cok sever, onların kurtuluşu icin butun gayretini sarf ederdi. Bu hÂlini bir hadîs-i şerîfinde şoyle tasvir etmiştir:
“Benimle sizin durumunuz şuna benzer: Bir adam ateş yakar. Ateş etrafı aydınlatınca pervÂneler (gece kelebekleri) ve aydınlığı seven bir kısım hayvanlar bu ateşe kendilerini atmaya başlarlar. Adamcağız onlara mÂnî olmaya calışır, ancak hayvanlar galebe calarak pek coğu ateşe duşerler. Ben, ateşe duşmemeniz icin sizi belinizden, kemerinizden yakalıyorum, ancak siz ateşe atılmak icin koşuyorsunuz!” (BuhÂrî, RikÂk, 26)
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, dÂim ummetinin Âhiretini duşunur ve onların ebedî saÂdet ve selÂmeti icin du ederlerdi. Nitekim bir gun:
“Rabb ’im, putlar insanlardan bircoğunun sapmasına sebep oldular. Şimdi kim bana uyarsa o bendendir.” (İbrÂhim, 36)
“Eğer kendilerine azÂb edersen, şuphesiz onlar Sen ’in kullarındır. Eğer onları bağışlarsan, şuphesiz Sen izzet ve hikmet sahibisin.” (el-MÂide, 118) Âyet-i kerîmelerini okudular. Ardından ellerini kaldırıp:
“AllÂh ’ım! Ummetim, ummetim!” diye yalvarmaya başladılar. Bir taraftan da ağlıyorlardı. Bunun uzerine CenÂb-ı Hak:
“–Ey CebrÂîl! Gerci Rabb ’in her şeyi daha iyi bilir ama (insanlar da bilsin diye) git, Muhammed ’e nicin ağladığını sor!” buyurdu.
CebrÂîl -aleyhisselÂm- geldi. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ona, ummeti icin duyduğu endişe sebebiyle ağladığını bildirdi. Bunun uzerine Allah TeÂlÂ:
“–Ey CebrÂîl! Muhammed ’e git ve O ’na; «Ummetin husûsunda Sen ’i rÂzı edeceğiz ve Sen ’i asla uzmeyeceğiz.» mujdemizi ulaştır.” buyurdu. (Muslim, ÎmÂn, 346)
Ebû Zer -radıyallÂhu anh- ’ın bildirdiğine gore, Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, bir gece namaz kılıp MÂide Sûresi ’nin yukarıda gecen 118. Âyet-i kerîmesini sabaha kadar okumuşlardı. Rukûdayken de, secdedeyken de bu Âyeti okuyorlardı… (Ahmed, V, 149)
Hazret-i Âişe vÂlidemiz, Peygamber Efendimiz ’i neşeli gorduğu bir gun:
“–Ey AllÂh ’ın Rasûlu, benim icin AllÂh ’a du ediver!” demişti. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“AllÂh ’ım, Âişe ’nin gecmiş, gelecek, gizli ve acık butun gunahlarını mağfiret eyle!” diye du ettiler.
Hazret-i Âişe vÂlidemiz bu du sebebiyle o kadar mesrûr oldu ki, sevincinden kendinden gecti. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–Du etmem seni sevindirdi mi?” diye sordular. O da:
“–Sen ’in duÂn beni neden sevindirmesin ki?” dedi.
Bunun uzerine Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–VallÂhi bu, benim ummetim icin her namazda yaptığım duÂmdır.” buyurdular. (Heysemî, IX, 243; İbn-i HibbÂn, Sahîh, XVI, 47/7111)
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, butun muslumanları da kendisi gibi insanlığın selÂmeti icin calışmaya ve du etmeye teşvik ederlerdi. Nitekim bir hadîs-i şerîflerinde şoyle buyurmuşlardır:
“Allah katında, kulun şoyle demesinden daha sevimli bir du yoktur:
«AllÂh ’ım! Ummet-i Muhammed ’e umûmî bir rahmet ile merhamet eyle!»” (Ali el-Muttakî, no: 3212, 3702)
Bu ulvî merhameti sebebiyle Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, kendisine îmÂn etmeyen ve hatt duşmanca davranan insanlara bile beddu etmez, onların oldurulmesini istemezlerdi. Aksine onların doğru yolu bulması icin du eder, canlarına bir zarar gelmeden şerlerini defetmeye calışırlardı. Zira bir muddet sonra onların veya nesillerinin yalnızca AllÂh ’a ibadet edeceklerini umuyorlardı.
Bir gun, muşriklerin şerlerinden iyice bunalan sahÂbîlerden bir kısmı, Peygamber Efendimiz ’den onlara lÂnet etmesini istemişti. Buna mukÂbil Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–Ben lÂnetci olarak değil, Âlemlere rahmet olarak gonderildim!” buyurdular. (Muslim, Birr, 87)
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- yuzlerce hadîs-i şerîfinde “ummetî, ummetî” diye tatlı tatlı mesajlar veriyor, sanki “ummetim” derken doyumsuz bir haz alıyordu. Ummetine kalbî bir muhabbetle bağlanıyordu. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ummetini o kadar cok seviyordu ki onlardan hic ayrılmak istemiyordu. Bir gun kendisine vefÂt edeceği haber verildiğinde:
“−YÂ Rabbî, o zaman ummetimin başında kim kalacak?” diye niyazda bulundu. Bunun uzerine şu Âyet-i kerîme nÂzil oldu:
“Biz, Sen ’den once de hicbir beşere ebedîlik vermedik. Şimdi Sen olursen, sanki onlar ebedî mi kalacaklar?” (el-EnbiyÂ, 34) (İbn-i Kesîr, Tefsîr, [el-EnbiyÂ, 34])
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in ummetinin kurtuluşu icin gayret sarf etmesi, hayatıyla sınırlı kalmadı. O vefÂtından sonra berzah hayatında ve kıyÂmetten sonra da ummetini kurtarmak icin CenÂb-ı Hakk ’a yalvaracağını ve şefaatte bulunacağını haber verdi.
Hadîs-i şerîflerinde şoyle buyurmuşlardır:
“Hayatım sizin icin hayırlıdır: BÂzı hÂdiseler yaşarsınız, bunun uzerine size ilÂhî vahiy ve hukumler indirilir. VefÂtım da sizin icin hayırlıdır. Amelleriniz bana arz edilir. Guzel bir amel gorduğumde AllÂh ’a hamd ederim, kotu bir şey gorduğumde de sizin icin AllÂh ’a istiğfÂr ederim.” (Heysemî, IX, 24)
“Dikkat edin! Ben hayatımda sizin icin bir emniyet vesîlesiyim. VefÂt ettiğimde ise, kabrimde: «Y Rabbî, ummetî ummetî!..» diye ilk Sûr ufleninceye kadar nid edeceğim…” (Ali el-Muttakî, Kenzu ’l-UmmÂl, XIV, 414)
KıyÂmet koptuğunda, dunyaya gelmiş ne kadar insan varsa hepsi duz bir arazide toplanacaktır. Guneş iyice yaklaştırılacak, insanlar kan-ter icinde kalacak, buyuk bir sıkıntı ve meşakkate dûcÂr olacaktır. CenÂb-ı Hakk ’ın gazabından korkan insanlar dehşet ve korku icinde bulunacaklar. Bu korkunc hÂlden kurtulmak isteyen insanlar Hazret-i Âdem ’den başlayarak onceki peygamberlere murÂcaat edecekler, onlar da şefaat etmeye en ehil kişinin Hazret-i Muhammed -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- olduğunu soyleyerek insanları Peygamber Efendimiz ’e gonderecekler. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- de şefaat edip onları bu dehşetli korkulardan kurtaracaktır. Ancak kendi ummetine daha husûsî şefaatleri de olacaktır.[29]
HÂsılı Âlemlere rahmet olarak gonderilen Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, omru boyunca butun insanlığın selÂmeti icin Âzamî derecede gayret gosterdiği gibi, berzah hayatında ve kıyÂmetten sonra da onların ebedî kurtuluşu icin du ve şefaat edecektir. Yani O, dÂim insanların, kendiler