Ecel nedir veyahut ne demektir? Ecel geciktirilebilir mi? Ecel değişir mi? Her olum ecel ile mi gelir? Hayatın son durağı...Sozlukte "onceden tesbit edilmiş zaman ve sure" anlamına gelen ecel, terim olarak, insan hayatı ve diğer canlılar icin belirlenmiş sureyi ve bu surenin sonunu yani olum anını ifade eder.
OLUM HAK'TANDIR Her ferdin ve toplumun bir eceli vardır. Ecel tek olup Allah'ın kaz ve kaderiyledir. İnsanları dirilten, rızıklandıran ve olduren Allah olduğundan, eceli belirleyen de O'dur. "Aranızda olumu takdir eden biziz..." (el-VÂkıa 56/60) Âyeti bu hususu ortaya koymaktadır.
Kur'an Âyetlerinden anlaşıldığına gore, ecel ne vaktinden once gelebilir ne de geciktirilebilir: "Her ummetin bir eceli vardır. Ecelleri gelince ne bir an geri kalırlar, ne de bir an ileri gidebilirler" (el-A‘rÂf 7/34; Yûnus 10/49), "Allah eceli geldiğinde hicbir kimse icin erteleme yapmaz..." (MunÂfikun 63/11).
ECEL DEĞİŞİR Mİ? Ecel hicbir sebeple değişmez. Bazı ibadet ve guzel davranışların omru artıracağına dair hadisler (bk. Suyûtî, el-CÂmiu's-sagir, II, 44) insanları hayırlı ve guzel işlere teşvik etmeyi amaclayan hadisler olup, genellikle şu anlamda yorumlanmışlardır:
Omrun artmasından maksat, elem ve kederden uzak, huzur ve mutluluk icinde, sağlıklı, guclu ve kuvvetli yaşamaktır. Yuce Allah bu gibi kimselerin iyilik yapacağını bildiği icin ezelî planda onların omrunu buna gore fazla belirlemiştir. HAYATIN SON DURAĞI Ehl-i sunnet bilginlerine gore, oldurulen şahıs da (maktul) butun insanlar gibi eceliyle olmuştur. Cunku ecel, hayatın tereddutsuz olarak son bulduğu andır. Şayet maktul oldurulmemiş olsaydı, o anda tabii veya bir başka bicimde olecekti. Bu hususu belirleyen ilÂhî iradedir. Şu halde katil o kişiyi oldurmekle onun ecelini one almış değildir.
Katilin cezayı hak etmesinin sebebi de Allah'ın "...Kotuluklerin acığına da gizlisine de yaklaşmayın ve Allah'ın yasakladığı cana haksız yere kıymayın. İşte bunlar Allah'ın size emrettikleridir. Umulur ki duşunup anlarsınız" (el-En‘Âm 6/151) buyruğu ile yasakladığı bir şeyi işlemesi, kul olarak kendine verilen gucu kullanma hususunda dinin haram kıldığı bir davranışı isteme ve yapma yonunde secimini yapmış olmasıdır.
Onun bu secimi uzerine de sunnetullah diye ifade edilen tabiat kanunlarına gore Allah, olum denen sonucu yaratmış olmaktadır. Allah'ın bu durumu ezelî ilmiyle biliyor olması, kulun iradesinin elinden alınmış olması anlamına gelmez.
Kaynak: İslam İlmihali 1, TDV Yayınları
İslam ve İhsan
NE KADAR KACARSAK KACALIM, OLUM BİZİ YAKALAYACAK