Şeytan (İblis) nedir? Şeytanın gorevi ve ozellikleri nelerdir? İblis neden Allah ’a isyan etmiştir? İblis Kur ’an ’da geciyor mu? Şeytan (İblis) hakkında bilgiler.Gozle gorulmeyen fakat varlığı kesin olan, azgınlık ve kotulukte cok ileri giden ve insanları saptırmaya calışan cinlere şeytan denir.
Kur ’an ’da, ilk şeytandan İblis diye soz edilir. Onun azmış, Rabbinin emrine isyan ederek sapıklığa duşmuş cinlerden olduğu bildirilir. “Hani biz meleklere Âdem ’e secde edin demiştik. İblis dışında hepsi secde ettiler. O yuz cevirdi, buyukluk tasladı ve kÂfirlerden oldu.” [1] “İblis cinlerdendi; Rabbinin emrinden dışarı cıktı.” [2]
İBLİS NEDEN ALLAH ’A İSYAN ETMİŞTİR? Şeytan cinlerden olup, şerrin, kotuluğun, dalÂletin temsilcisidir. Allah TeÂlÂ, Hz. Adem ’e aleyhisselam secde etmesini emrettiği zaman şeytanların babası olan İblis, kendisinin ateşten, Adem aleyhisselam ’ın ise topraktan yaratıldığını ileri surerek Allah ’a isyan etti. Kendisini Adem aleyhisselam ’dan ustun gormesi nedeniyle gurura kapıldı ve kÂfirlerden oldu.[3]
İblis ve onun neslinden gelen şeytanlar Allah ’ın rahmetinden kovulmuş, kendilerine insanları doğru yoldan ayırmak ve kotuluğe sevketmek icin kıyamete kadar sure verilmiştir.
ŞEYTANIN GOREVLERİ Her insanın bir şeytanı vardır. Hz. Peygamber aleyhissalatu vesselam ’ın da kendisine musallat olan bir şeytanı varken, CenÂb-ı Hak ona yardım etmiş ve şeytanı Musluman olmuştur.[4] Şeytanın gorevleri altı maddede toplanabilir:
Kufur, şirk, Allah ve Rasulune isyan ettirme, Bid ’ata sevketmek, Buyuk gunah işletmek, Kucuk gunahlarla meşgul etmek, Mubahlarla fazla uğraştırmak, İnsanı fazileti az olan amellerle oyalamak. Allah TeÂlÂ, şeytana karşı mu ’minleri uyarmış, ona uymamalarını istemiştir. Kur ’an-ı Kerim ’de şeytanın apacık bir duşman olduğu belirtilir: “Şeytan şuphesiz sizin duşmanınızdır, siz de onu duşman tanıyın. O, kendi yandaşlarını cılgın ateşlik kimseler olmaya cağırır” [5]
HZ. ADEM VE HAVVA (A.S.) CENNETTEN NEDEN CIKARILDI? Şeytan, ilk insan olan Hz. Adem ’le Havv aleyhisselam ’ı yanıltmış ve cennetten cıkmalarına neden olmuştur. Bu gerceği goz onunde tutarak, onun hile ve tuzaklarına karşı uyanık bulunmak gerektiği Kur ’an ’da şoyle ifade buyurulur: “Ey Adem oğulları! Şeytan, ayıp yerlerini kendilerine gostermek icin elbiselerini soyarak ananızı babanızı cennetten cıkardığı gibi sizi de şaşırtmasın. Sizin onları gormediğiniz yerlerden o ve taraftarları sizi gorurler. Biz şeytanları inanmayanlara dost kılarız.” [6]
Yuce Allah, Kur ’an okunduğunda kovulmuş şeytandan kendisine sığınılmasını emretmiş, sağlam bir imanla ibadet eden ve ilÂhî yasakları ciğnemeyen kimseler uzerinde şeytanın hicbir etki ve hÂkimiyetinin olmayacağını ifade etmiştir.[7]
Yeryuzunde iyi ile kotu, hayırla şer, imanla kufur arasındaki mucadele kıyamete kadar surecektir. Daima iyiliğin yanında melek, kotuluğun arkasında da şeytan var olmaya devam edecektir. İnsanoğlu, CenÂb-ı Hakk ’ın verdiği irade gucunu iyi yolda kullanmaya karar verir ve azmederse bu konuda Allah ’ın yardımı tecelli eder. Bu ameli işlemek icin kendisinde guc ve kuvvet bulur. Şer ve kotuluk yonunde karar verirse, şeytanın desteğini arkasında bulur.
Dipnotlar:
[1] Bakara, 2/34. [2] Kehf, 18/50. Bu son Âyet onun cinlerden olduğunu acıkca belirtir. [3] Bakara, 2/34. [4] TÂc, V, 233. [5] FÂtır, 35/6. [6] A ’rÂf, 7/27. [7] bk. Nahl, 16/98-100; İsrÂ, 17/65; A ’rÂf, 7/21.
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Donduren, Delilleriyle İslam İlmihali, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
ŞEYTAN İNSANOĞLUNA NİCİN DUŞMANDIR?