Dunya nedir? Hakikat ehline gore dunya nasıl bir yerdir? Buyuklerin dunya hayatı hakkındaki goruşleri.Dunyaya lÂnetin mubah olduğuyla ilgili ondan bir hadis vÂrit olmamıştır. Dunyanın bir kısmının, insanı Allah TeÂl ’dan uzaklaştırıp başka şeyle uğraştırmasından dolayı hakikat ehli bazı kimseler: “Seni Mevla ’dan alıkoyan şey, senin dunyan ve senin bahtsızlık sebebindir.” demişlerdir. İnsanı Allah ’a yaklaştıran ve O ’na ibÂdete yardımcı olan dunya ise ovguye lÂyıktır.
DUNYA NEDİR? Mesnevî ’de şoyle der:
Dunya nedir? Allah ’tan gÂfil olmak.
Kumaş, para, tartı ve kadın dunya değildir.
Din icin kazandığın mal icin:
Rasûl: ‘O ne guzel maldır ’ buyurur.
Geminin icindeki su gemiyi batırır.
Geminin altındaki su ise ona destektir.
Nebî, malı ve mulku kalbinden kovduğu icin,
Kendisine yoksuldan başka bir isim vermedi.
AHİRET ANNELERİ Buyuklerden bazıları şoyle demiştir: “Her kim dunyayı kotulerse, muhakkak annesine Âsî olmuş olur. Cunku insanların dunyaya nispet ettikleri uğursuzluk ve şerlerin hepsi dunyaya Âit olmayıp, o dunyanın evlÂtlarına Âittir. Zira şer, mukellefe Âit olan, dunyaya Âit olmayan bir fiildir. Dunya sadece kulun uzerinde hayra ulaşıp şerden uzaklaşması gereken bir mekÂndır. Dunya evlarından / sakinlerinden hicbirinin kendisine Âsî olmamasını arzu eder. Cunku o (yani anne makamındaki dunya) evlatlarına karşı cok şefkatlidir. Dunya onları doğurmak ve terbiyelerinde vakit kaybetmemekle beraber onların hazırlıksız olarak uhrevî bir felÂkete de yakalanmalarından korku duymaktadır. Dunya evlÂtlarının dunyaya isyanından maksat, onların butun hayır fiilerini ahrete hasrederek dunya uzerindeyken icr etmiş oldukları sÂlih amellere “ahiret amelleri” demeleridir. HÂlbuki ahrette iyi makamlara giden evlatların da onların evlÂtlarının da ecri anneleri olan dunyaya Âittir. O halde dunyayı zemmeden kimse insaflı değildir. Bilakis o anne hakkını bilmemektedir. Bu durumda olan kimse ahretin hakkını ise hic bilemez.” (İsmail Hakkı Bursevî, Rûhu ’l-BeyÂn-20, 251-252, Erkam Yay.)
İslam ve İhsan