Hangi melek ne yapar? Hangi melek sura ufler? Hangi melek vahiy meleğidir? Hangi melek doğa olaylarını duzenler? Koruyucu melekler hangileri? Yazıcı melekler hangileri? Kısaca melekler ve gorevleri nelerdir?Melek sozlukte, “haberci, elci, guc ve kuvvet” gibi anlamlara gelir. Bunlar, Allah ’ın emriyle ceşitli gorevleri yerine getiren, yaratılış gayesine uygun olarak faÂliyet gosteren, gozle gorulmeyen nûrÂnî ve rûhÂnî varlıklardır. Yuce Allah
melekleri nurdan, cinleri ateşten ve insanı topraktan yaratmıştır. Meleklerin yaratılması insandan oncedir. (Bakara, 2/30.)
Kur ’an-ı Kerim ’de meleklere imanın farz olduğunu bildiren bircok Âyet vardır:
“Peygamber, Rabbi tarafından kendisine indirilene iman etti, mu ’minler de. Her biri Allah ’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine iman ettiler..” (Bakara, 2/177.)
“..Asıl iyilik Allah ’a, ahiret gunune, meleklere, kitaplara ve peygambberlere iman edenlerin iyi amelidir.” (Bakara, 2/177.)
MELEKLERİN GOREVLERİ NELERDİR? Âyet ve hadislerde sayıları hakkında bir bilgi bulunmayan fakat pek cok oldukları anlaşılan meleklerin temel gorevleri, Allah ’a ibadet ve verilen gorevlleri eksiksiz yerine getirmektir. Melekler gorevleri bakımından aşağıdaki grupllara
ayrılarak incelenebilir:
CEBRAİL (A.S) Kur ’an-ı Kerim ’de, Rûhu ’l-Emîn, Rûhu ’l-Kudus ve Rûh gibi adlarla da anılır. Allah ile peygamberleri arasında elcilik gorevi yapar. Butun peygamberlere Allah ’ın vahyini bu melek getirmiştir. CebrÂil (a.s) ’dan Kur ’an-ı Kerim ’de şoyle soz edilir:
“O (Kur ’an ’ı), uyarıcılardan olasın diye, senin kalbine Rûhu ’l-Emîn indirmiştir.” (ŞuarÂ, 26 /193, 194.) “De ki: Onu, Rûhu ’l-Kudus, Rabbinin kattından, inananları guclendirme, teslim olanlara yol gosterme ve bir mujde olmak uzere, gercekle indirmiştir.” (Nahl, 16 /102. bk. Nahl, 102; ŞuarÂ, 193.)
AZRAİL (A.S) Gorevi olum sırasında canlıların ruhunu almak olduğu icin “meleku ’l-mevt (olum meleği)” adıyla anılmıştır. Onun bu gorevi Kur ’an ’da şoyle bildirir: “De ki; size vekil kılınan olum meleği canınızı alacak, sonra da Rabb ’inize donduruleceksiniz.” (Secde, 32/11 .)
İSRAFİL (A.S) Kıyametin kopması ve yeniden diriliş icin olmak uzere iki defa sûra ufurmekle gorevlidir. Kur ’an-ı Kerim ’de, canlı varlıkların sonu olan bu olay şoyle ifadesini bulur: “(Birinci) sûra ufurulmuş, artık Allah ’ın diledikleri dışında, goklerde kim var, yerde kim varsa hepsi duşup olmuştur. Sonra sûra bir kere daha ufurulur. Onlar da hemen ayağa kalkarak beklleşirler.” (Zumer, 39/68.)
MİKAİL (A.S) Dunya ve dunya dışı bir takım fizik olayların, yağmur, ruzgÂr ve ekinlerin bitmesi gibi oluşumların meydana gelmesinde gorevli bir melektir. Kur ’an-ı Kerim ’de MikÂil (a.s) ’dan şoyle soz edilmiştir: “Kim, Allah ’a, meleklerine, peygamberlerine, Cibril ’e ve MikÂil ’e duşman olursa bilsin ki, Allah kÂfirlerin duşmanıdır.” (Bakara, 2/98; bk. NÂziÂt, 79/5.)
DİĞER MELEKLER Bu dort buyuk melekten başka, ceşitli ibadet, taat ve işlerle gorevli bir takım melekler daha vardır. Bunlardan ozel gorevleri bilinenlerin başlıcaları şunlardır:
Kiramen Katibin ( Yazıcı Melekler ) Bunlara “kirÂmen kÂtibîn” denir. İnsanın sağında ve sollunda bulunan iki melektir. Sağdaki melek iyi iş ve davranışları, soldaki ise kotu iş ve davranışları yazmakla gorevlidir. Bunlar kıyamet gunu hesap sırassında
yapılan işlere tanıklık da edeceklerdir. Kur ’an ’da bu melekler hakkında şoyle buyurulur: “Sağında ve solunda oturan iki melek yaptıklarınızı yazmmaktadır. İnsan hicbir soz soylemez ki, yanında hazır bir gozetleyici bullunmasın.” (KÂf, 50/17, 18.) “Şuphe yok ki, uzerinizde kesin, bekciler, değerli yazıcılar vardır. Onlar yapmakta olduklarınızı bilirler.” (İnfitÂr, /10-12 . bk. Zuhruf, 43/80.)
Hamele-i Arş (Arşı Taşıyan Melekler) “Hamele-i Arş” denilen bu melekler, arşın yukunu ustlenen meleklerdir. Âyette şoyle buyurulur: “Arşı yuklenen, bir de onun cevresinde bulunanlar Rablerini hamd ile tesbih ederler, O ’na iman ederler..” (Mu ’min, 40/12 .) “Melekler, onun cevresinde duracaklar, o gun Rabb ’inin Arşı ’nı onlardan başka sekiz tanesi taşıyacak.” (HÂkka, 69/17.)
Arşın taşıyıcıları olan bu melekler rivayete gore dort olup, yukarıdaki Âyete gore kıyamet gununde bunların sayısı sekize cıkacaktır. Arşı yuklenmeleri; onu koruma ve yonetme ile gorevli olduklarını ifade eder, ya da CenÂb-ı Hakk ’a yakınlıkları ve şerefleri yuzunden boyle anılmışlardır. Ancak Kurr ’an ’da Arşın cevresini kuşatan meleklerin cok sayıda olduğu belirtilir. (Zumer, 39/ 75.) Arşı yuklenenlerle birlikte hepsine “kerûbiyyûn (Allah ’a en yakın melekler)” denilir.
Munker ve Nekir ( Sorgu Melekleri ) Olumden sonra kabirde sorgu ile gorevli iki melekttir. “Bilinmeyen, tanınmayan, yadırganan” anlamına gelen munker ve nekir, mezardaki oluye, hic gormediği, yadırgayacağı bir şekilde gorunecekleri icin bu adı almışlardır. Bu iki melek kabirdeki kişiye; “Rabbin kim? Peygamber ’in kim? Kitabın ne?” diye soracaklar, alacakları cevaba gore oluye iyi veya kotu davranacaklardır.
Bunların dışında meleklerin, savaşlarda mu ’minlere yardım etmeleri, Alllah ’ı zikir ve tesbih etmeleri,Allah ’a itÂatları, peygamberlere dua etmeleri, insanları gozetlemeleri, mu ’minler icin dua etmeleri, bu iş ve gorevler arassında sayılabilir.
CİN VE ŞEYTAN Meleklerden ayrı olarak, yine latîf varlıklardan olan cinlerin varlığı Kitap ve sunnetle sabittir. Tekili cinnî olup, cÂnn kelimesi cin ile eş anlamlıdır. Gûl ve İfrît cinlerin değişik turlerindendir.
Cin Kur ’an ’a gore insan topraktan, cinler ise ateşten yaratılmıştır. “Cinleri oz ateşten yarattı.” (RahmÂn, 55/15.) “Şuphe yok ki, biz insanı kuru camurdan, şekillenmiş kara balcıktan yarattık. Cinleri de daha once, zehirli ateşten yarattık.” (Hicr, 15/26 , 27.) Bu Âyet cinlerin insan turunden once yaratıldığını gostermektedir. Cinler yeryyuzunde bulunur, mu ’minleri ve kÂfirleri vardır. İnsanlar gibi, Allah ’ın emir ve yasaklarıyla yukumludurler, kendilerine peygamberler gonderilmiştir. Kur ’anı Kerim ’de şoyle buyurulur: “Ey cin ve insan topluluğu! Size, icinizden, Âyetlerimi anlatan ve şu (kıyamet) gununuzun geleceğini haber verip sizi uyaran peygamberler gelmedi mi?” (En ’Âm, 6/130.)
Şeytan Gozle gorulmeyen fakat varlığı kesin olan, azgınlık ve kotulukte cok ileri giden ve insanları saptırmaya calışan cinlere şeytan denir.
Kur ’an ’da, ilk şeytandan İblis diye soz edilir. Onun azmış, Rabbinin emrine isyan ederek sapıklığa duşmuş cinlerden olduğu bildirilir. “Hani biz melleklere Âdem ’e secde edin demiştik. İblis dışında hepsi secde ettiler. O yuz cevirdi, buyukluk tasladı ve kÂfirlerden oldu.” (Bakara, 2/34.) “İblis cinlerdendi; Rabbinin emrinden dışarı cıktı.” (Kehf, 18/50. Bu son Âyet onun cinlerden olduğunu acıkca belirtir.)
İMAN İLE KUFUR MUCADELESİ KIYAMETE KADAR SURECEK
Yeryuzunde iyi ile kotu, hayırla şer, imanla kufur arasındaki mucadele kıyamete kadar surecektir. Daima iyiliğin yanında melek, kotuluğun arkasında da şeytan var olmaya devam edecektir. İnsanoğlu, CenÂb-ı Hakk ’ın verdiği irade gucunu iyi yolda kullanmaya karar verir ve azmederse bu konuda Allah ’ıın yardımı tecelli eder. Bu ameli işlemek icin kendisinde guc ve kuvvet bulur. Şer ve kotuluk yonunde karar verirse, şeytanın desteğini arkasında bulur.
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi DONDUREN - Delilleriyle İSLAM İLMİHALİ, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
Meleklerle İlgili Hadisi Şerifler