İslam ’da hac kimlere farzdır? Hac yapmanın şartları nelerdir?HAC KİMLERE FARZ? Hac, İslam ’ın beş temel esasından biri olup bedenî ve malî yonu olan bir ibadettir. Sağlık, servet ve yol emniyeti yonunden (Tirmizî, Hac, 4) haccetme imkÂnına sahip (KÂsÂnî, BedÂi‘, II, 120), hur, (İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, V, 518) akıl sağlığı yerinde ve buluğ cağına erişmiş Muslumanlara farzdır. (MerğînÂnî, el-HidÂye, II, 296; KÂsÂnî, BedÂi‘, II, 120; İbn Âbidîn, Reddu ’l-muhtÂr, III, 456) Bu şartları taşıyan kişinin, imkÂn elde edince, geciktirmeden bu farzı yerine getirmesi gerekir. Hayatında bir defa hac yapmış olan Muslumanın bir daha haccetmesi gerekmez (Muslim, Hac, 412); ancak nafile olarak hac yapabilir. (Ebû DÂvûd, MenÂsik, 1)
Gunumuzdeki kota sınırlamaları sebebiyle muracaat ettiği hÂlde kur ’ada ismi cıkmadığı icin hacca gidemeden olen kimseler, hacca gitmeye imkÂn bulamadığı icin borclu olarak olmuş olmaz.
HACCIN ŞARTLARI Kendisine hac farz olan kimsenin, haccını bizzat eda etmekle yukumlu olması icin, sağlıklı olması, tutukluluk veya yurt dışına cıkma yasağı gibi bir engelinin bulunmaması ve yolun guvenli olması şarttır. (Mevsılî, el-İhtiyÂr, I, 435-438) Hac yolculuğuna katlanamayacak, ya da fiilen haccedemeyecek derecede hasta olanlar ile yaşlılar, hac kendilerine farz olsa bile, eda ile yukumlu değildirler. Bu durumda olanlar şartları oluştuğu takdirde bizzat haccederler. Eğer şartlar oluşmazsa kendi yerlerine bedel gondererek hac yaptırırlar. (MerğînÂnî, el-HidÂye, II, 482) Hacca yazılıp da kur ’ada ismi cıkmadığı veya yurtdışına cıkışla ilgili başka engellerden dolayı gidemeyen kişiler icin bu da bir mazerettir.
Kaynak: Diyanet Fetva Kurulu


İslam ve İhsan