Edası itibariyle hac ceşitleri nelerdir?Hac ceşitleri ve yapılış şekilleri...
YAPILIŞ ŞEKLİ BAKIMINDAN HAC CEŞİTLERİ 1. İfrad Haccı
Hac aylarında sadece hac yapmak uzere ihrama girilip umresiz olarak yapılan hacdır.
Bir hac mevsiminde sadece hac yapıldığı icin bu hacca “tek yapma” anlamında ifrad denilmiştir.
2. Temettu Haccı
“Temettu haccı”, hac ayları icinde umreyi ve haccı ayrı ayrı niyet ve ihramlarla yapmaktır.
Hac ayları icinde once umre yapıp ihramdan cıktıktan sonra. Hac gunlerinde ihrama girerek hac menasikini yapan kimse temettu haccı yapmış olur.
Umre ile hac arasında ihram yasakları kalkmış oldu­ğu ve hac yapan kimse bu sure icinde ihramlıya yasak olan şeylerden yararlandığı icin bu hacca temettu (yararlanma) haccı denmiştir.
3. Kıran Haccı
“Kıran haccı”; hac ve umreye birlikte niyet ederek ikisi­ni bir tek ihramla birleştirmektir.
Hac aylarında hac ve umreye birlikte niyet ederek, usu­lune gore umreyi yaptıktan sonra, ihramdan cıkmadan hac menasikini de eda eden kimse kıran haccı yapmış olur.
Temettu ve Kıran Haccı Yapmanın Şartları 1. Hacceden kimsenin ÂfÂkî olması
MîkÂt sınırları icinde (Harem ve Hıll bolgesinde) ikamet edenlerin temettu‘ ve kırÂn haccı yapmaları cÂiz değildir.
Hac aylarından once Mekke'ye gidip hac gunlerine ka­dar orada kalan ÂfÂkîler de aynı şekilde temettu‘ ve kırÂn haccı yapmazlar.[1] Bu kimselerin ifrad haccı yapmaları gere­kir. Bu kimseler hac aylarında umre yaparlarsa ceza kurbanı keserler.
2. Umre ve haccın her ikisinin aynı yılın hac aylarında yapılması
Temettu haccı yapacak olan kimse, umreyi hac ayların­dan once yapar veya umre tavafının en az dort şavtını, hac ayları henuz girmeden tamamlarsa yaptığı hac temettu‘ veya kırÂn değil, ifrad haccı olur.
3. Hac aylarında yapılan umreden sonra memlekete donulmemesi
Umre yaptıktan sonra herhangi bir sebeple memleke­tine donen kimsenin; temettu haccı yapabilmesi icin yeni­den umre yapması gerekir. Aksi takdirde yaptığı hac temettu‘ değil, ifrad olur.
ŞÃ‚fiî mezhebine gore umre yaptıktan sonra herhangi bir sebeple mîkÂt sınırları dışına cıkan kimsenin temettu haccı yapabilmesi icin yeniden umre yapması gerekir. Aksi takdirde yaptığı hac temettu‘ değil, ifrad olur.
KırÂn haccında umreden sonra ihramdan cıkılmadığı icin umre yaptıktan sonra ister mîkÂt dışına cıkılsın, ister memlekete veya başka bir yere gidilsin kırÂn haccı ifrada donuşmez.
Bu uc nevi hacdan hangisi yapılırsa yapılsın, hac farîzası eda edilmiş olur.
EN FAZİLETLİ HAC Hangi haccın daha fazîletli olduğu konusunda farklı rivayetler nedeniyle[2] mezhep imamları ihtilaf etmişlerdir. Hanefî mezhebine gore kıran haccı daha faziletlidir.
ŞÃ‚fiî ve Malikî mezheplerine gore ifrad haccı, Hanbelî mezhebine gore temettu haccı daha fazîletlidir.[3]
Hac ibadetinde gercek fazileti haccın ceşidinden daha ziyade edasında gosterilen gayret, samimiyet, huzur, huşû ve ihlÂsa gore değerlendirmek gerekir.
Dipnotlar:
[1] Serahsî, IV, 183
[2] HattÂbî, MeÂlimu's-Sunen, II, 377. (Sunen-i Ebî DÂvûd ile birlikte), Cağrı Yay. İst. tarihsiz.
[3] HattÂbî, II, 377.
Kaynak: Dİyanet Hac İlmihali
İslam ve İhsan