Rukun nedir? Haccın rukunleri nelerdir? İşte cevapları...Rukun, ibÂdetlerin ve akitlerin aslî unsurları demektir. Hanefîler'e gore haccın ihram, Arafat vakfesi ve ziyaret tavafı olmak uzere uc farzı vardır. Hac bu farzların sıraya uyularak yerine getirilmesiyle eda edilmiş olur. Bu farzlardan ihram şart, diğer ikisi ise rukundur. Buna gore Arafat vakfesinin vaktini geciren kimse o yıl hac yapma imkÂnını kaybeder, daha sonra yarım bıraktığı haccını kaz eder.
MÂlikîler'e gore bu uc farz yanında sa‘y de farzdır ve dordu birden haccın rukunlerini oluşturur. ŞÃ‚fiîler ise, bunlara sacları kısaltmayı veya tıraş etmeyi (halk veya taksîr) ilÂve ederek rukun sayısını beşe cıkarmışlar ve bu rukunler yerine getirilirken bir kısmında (ilk ucunde) sıraya riayet etmenin de farz (rukun veya şart) olduğunu soylemişlerdir. Rukunlerin tamamı, usulune gore yapılmadıkca, ceza ve kefÂret odemekle hac sahih olmaz. Eksik kalan ruknun tamamlanması veya haccın kazÂsı gerekir.
Haccın gecerlilik şartlarından birisi ve başta geleni olan ihram konusu yukarıda anlatıldı. Buradan itibaren Hanefî mezhebinde haccın iki ruknu olan Arafat vakfesi ve ziyaret tavafı anlatılacaktır. Bu iki rukun, ozel olarak kendilerinin, genel olarak diğer torenlerin ifa zamanına ve mekÂnına ilişkin olan ve haccın ihram dışındaki diğer iki sıhhat şartı olan "ozel vakit" ve "ozel mekÂn" şartlarıyla birlikte izah edilecektir. Sa‘y ve sacların kısaltılması veya tıraş edilmesi, Hanefîler'e gore farz değil vÂcip olduğu icin burada değil, ileride "Haccın VÂcipleri" bahsinde incelenecektir.
Kaynak: İslam İlmihali 1, TDV Yayınları

İslam ve İhsan