Tavaf ne demektir? Ziyaret tavafı nedir? Ziyaret tavafı nasıl yapılır? İşte cevapları...
Tavaf, "bir şeyin etrafında dolaşmak, donmek" gibi anlamlara gelir. Terim olarak ise tavaf, Hacerulesved'in bulunduğu koşeden veya hizasından başlayıp, KÂbe'nin etrafında yedi defa donmektir. Her bir devire "şavt" denir. Yedi şavt bir tavaf olur. Ziyaret tavafı farz olup haccın iki ruknunden biridir. "İfÂda tavafı" da denilen bu tavaf yapılmadıkca hac tamam olmaz. Ancak, Arafat vakfesini yaptıktan sonra vefat eden kişi haccının tamamlanmasını vasiyet etmişse, bir "bedene" (sığır veya deve kurbanı) kesilmekle haccı tamamlanır.

Ziyaret veya diğer adıyla ifÂza tavafı, haccın ruknudur.

“Ve Beyt-i Atîk ’i (KÂ ’be ’yi) tavaf etsinler” ayetinde kast edilenin, bu tavaf olduğu hususunda din bilginleri arasında goruş birliği vardır. Ayette gecen “Tavaf etsinler” emri genel bir ifade olduğu icin, Mekkeli olan ve olmayan her hacı adayının mutlaka bu tavafı yapması gerekir.

ZİYARET TAVAFININ GECERLİ OLMASI İCİN GEREKEN ŞARTLAR

1. Arafat vakfesinin yapılmış olması,

2. Belirli vaktinde yapılması.

ZİYARET TAVAFI NE ZAMAN YAPILIR?

Kurban bayramının ilk gunu fecr-i sadığın doğması ile başlar. Daha once yapılması halinde gecerli olmaz. Cunku bayramın ilk gecesi fecrin doğuşuna kadar olan zaman, aslında Arafat vakfesine tahsis edilmiştir. Bir rukne tahsis edilen zaman icinde başka bir ruknu yerine getirmek caiz olmaz.

Şafiî ve Hanbelî mezheplerine gore zilhicce ayının dokuzunu onuna bağlayan gecenin yarısından itibaren yapılabilir.(KÂsÂnî, II, 127) Bu goruşun sahipleri şu rivayetleri delil almışlardır:

Hz. Aişe ’den rivayet edilmiştir: “Peygamber (s.a.s.) Kurban bayramının ilk gecesinde eşi Ummu Seleme ’yi (onceden) gonderdi. O da fecr-i sadıktan once şeytanı taşladı, sonra da gi- dip ziyaret tavafını yaptı.”(Ebu Davud, Menasik, 66, II, 481.)

Ebu Yusuf ve İmam Muhammed ile ŞÃ‚fiî, MÂlikî ve Hanbelî mezheplerine gore ziyaret tavafının bayramın ilk uc gunu icinde yapılması sunnettir. Omrun sonuna kadar her hangi bir vakitte de yapılabilir. Ancak mazeretsiz olarak ucuncu gunden sonraya bırakılması mekruhtur. Bu goruşte olanlar, şu hadis-i şerîf ’i delil almışlardır:

Abdullah b. Abbas (r.a) tan rivayet edilmiştir:

Sahabeden biri Hz.Peygamber ’e;

- “Şeytan taşlamadan ziyaret tavafını yaptım, (olur mu?)” diye sordu. Hz. Peygamber (a.s),

“Zararı yok, (olur)” cevabını verdi. Bir başka sahÂbî,

- “Kurban kesmeden tıraş oldum, (olur mu)” diye sordu. Hz. Peygamber (s.a.s.),

- “Zararı yok, (olur)” buyurdu. Bir başka sahÂbî,

- “Şeytan taşlamadan kurban kestim (olur mu) diye sordu. Hz. Peygamber (s.a.s.),

- “Zararı yok (olur) buyurdu”.(BuhÂrî, Eyman ve ’n-Nuzur, 15, VII, 226.)

Bu rivayette de gorulduğu gibi hac amellerinin birbirinden onceye alınmasından veya sonraya bırakılmasından dolayı her hangi bir ihlal soz konusu olmamakta ve ceza terettup etmemektedir. Kaldı ki ziyaret tavafının son vaktini belirleyen bir delil de mevcut değildir.

Ebu Hanife ’ye gore farz tavafın, bayramın ilk uc gununde yapılması vaciptir. Bu gunlerde yapılamayan farz tavaf daha sonra yapılabilir, ancak vacip terk edildiği icin dem gerekir.

ZİYARET TAVAFI NASIL YAPILIR?

TAVAFIN GECERLİ OLMASININ ŞARTLARI

TAVAFIN VÂCİPLERİ

TAVAFIN SUNNETLERİ

TAVAF CEŞİTLERİ

Kaynak: Diyanet Hac İlmihali, DİB Yayınları
İslam ve İhsan