KÂbe Hizmetleri nelerdir? Kabe'de hangi donemlerde ne gibi hizmetler verilmiştir? Kabe'deki hizmetlerin siyasi ve politik bir onemi var mı? İslam'dan once ve sonra Kabe'de değişen hizmetler neler?KÂbe hizmetleri Hz. İbrÂhim -aleyhisselÂm- ve İsmÂil'in KÂbe ’yi yapması ile birlikte başlar (el-Bakara 2/125; el-Hac 22/26). Bundan sonra Mekke ’ye hÂkim olan kabileler Mekke idaresi ve KÂbe hizmetlerini ustlendiler. V. yuzyılın ikinci yarısında Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in baba tarafından dorduncu dedesi olan Kusay, Mekke ’nin idaresini ve KÂbe hizmetlerini uzerine aldı. Boylece Mekke idaresi ve KÂbe hizmetleri Kureyş'e gecti. Kusay omrunun sonlarına doğru Kabe hizmetlerinden
hicÂbe, DÂrunnedve ve livÂyı buyuk oğlu AbduddÂr'a; hacılara su dağıtma işi olan sikÂye, hacılara yemek verme vazifesi olan rifÂde ve kumandanlık gorevi olan kıyÂdeyi diğer oğlu AbdumenÂf ’a verdi. Daha sonra bu gorevler bunların soyundan gelenler tarafından ustlenildi. Mescidleri kimlerin imar edeceğini, sikÂye ve imÂrenin Allah ’a ve Âhiret gunune iman ve Allah yolunda cihadla bir olmadığını vurgulayan Âyetler (et-Tevbe 9/19) ve bunların nuzûl sebepleriyle ilgili rivayetler, gerek CÂhiliye ve gerekse İslÂmiyet'in ilk doneminde bu gorevleri yurutmenin iftihar vesilesi olduğunu ve bircok amelden ustun gorulduğunu ortaya koymaktadır (Muslim, "İmÂre”, 111; Taberî, X, 122-125). Resûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, CÂhiliye devrinde ovunme vesilesi olan Mescid-i HarÂm ’la ilgili gorevlere sidÂne ve sikÂye dışında son vermiştir (Musned, II, 36, 103, III, 410; EbÛ DÂvûd, "DiyÂt", 17, 24).
İslam'dan once ve sonra Kabe'de değişen hizmetler neler? CÂhiliye doneminde KÂbe ’ye hizmet konusunda insanlar birbirleriyle yarıştığından, Mekke ’yi yonetenler, KÂbe hizmetine daha cok kimseyi ortak etmek amacıyla siyaseten aralarında kucuk farklar bulunan imÂre, hicÂbe, sidÂne gibi gorevler ihdas etmişlerdir. KÂbe ’yi ve Mescid-i HarÂm'ı bayındır hale getirme, orada huzuru sağlama gorev ve yetkisi olan imÂre gorevi, İslÂm oncesinde Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in amcası Abbas b. Abdulmuttalib'in uhdesinde bulunuyordu. Mekke'nin fethinden sonra bu gorevin hicÂbe gorevlisinin hizmet alanına girdiği anlaşılmaktadır. Mekke'nin fethi sırasında KÂbe'nin hicÂbe vazifesi Osman b. Talha'da idi.
HicÂbe, KÂbe ’nin bakımı, kapı ve anahtarlarının muhafazası ve kapısının belli zamanlarda ziyaretcilere acılması olmak uzere MakÂm-ı İbrÂhim'in, hediye edilen kıymetli eşya ile ic ve dış ortulerin korunması ve bakımı gibi onemli hizmetleri ifade eder. HicÂbe kaynaklarda "KÂbe'ye hizmet etmek" anlamındaki sidÂne ile birlikte de kullanılmış, sidÂnenin KÂbe ile ilgili butun hizmetleri, hicÂbenin ise yalnız kapısıyla ilgili hizmetlere karşılık olarak kullanıldığı da ileri surulmuştur.
Hz. Omer -radıyallÂhu anh- KÂbe ile ilgili işler icin butceden tahsisat ayırmaya başladı. Emevîler doneminde KÂbe hizmetleri duzenli hÂle getirilerek ozel gorevliler tayin edildi. Daha sonraki devirlerde ve Osmanlılar doneminde bu hizmetlere hadım ağalar memur edildi. Osmanlılar KÂbe hizmetleri icin Eyyûbîler ve Memlukler tarafından oluşturulan vakıfları koruyarak bunlara yenilerini eklediler. KÂbe hizmetleri icin yıllık olarak gonderilen tahsisat dışında, KÂbe ve cevresinin genel bakım ve onarımı icin her on beş yılda ozel tahsisat koymayı Âdet edindiler. KÂbe'ye koku surmek ve tutsulenmek işi de İslÂm'dan once başlayıp zamanımıza kadar surdurulen hizmetlerdendir. Hicaz ’ın Osmanlı hÂkimiyetine girmesinin ardından her yıl bu hizmet icin Haremeyn tahsisatından pay ayrılmıştır. Mekke ’n,n fetih gunu KÂbe putlardan temizlendikten sonra, icten ve dıştan zemzemle yıkanarak putperestliğin butun izlerinden arındırıldı ve bundan sonra yılda bir veya iki defa yıkanması Âdet haline geldi. Hicaz'ın Suûdîler ’in idaresine gecmesinin ardından zilhiccenin başı ile şÃ‚banın ilk pazartesi gunu olmak uzere bu Âdet surduruldu. Gunumuzde KÂbe'nin yıkanma merasimine kral veya onu temsilen Mekke emîriyle bazı yuksek gorevliler katılır. Zemzemcilerin getirdiği zemzem KÂbe hizmetcileri tarafından iceriye alınır ve gul suyu ile karıştırılır. Emîr başta olmak uzere peştamal tutunan davetliler hep birlikte KÂbe ’nin taban mermerlerini yıkar ve kurularlar. Ardından duvarların el yetişecek kadar olan kısmı gul suyu ile silinir, ceşitli parfum ve gulyağı ile duvarlar iyice yağlanır, ayrıca buhurdanlar yakılır. Kaynak: Diyanet
BENZER YAZILAR KABE-İ MUAZZAMA KABE KAPISI HACERUL ESVED TAŞI MAKAMI İBRAHİM NEDİR? HAREM BOLGESİ NERESİDİR? KABE'DEKİ ALTINOLUK NEDİR? MULTEZEM NEDİR? MULTEZEM NERESİ? ŞAZİRVAN NEDİR? HİCR NEDİR? KABE ORTUSU NEDİR? İslam ve İhsan
KIBLE NEDEN MESCİD - İ AKSA ’DAN KÂBE ’YE DONDU?