Mescidil Haram ne demek? Mescidi Haram neresidir? Mescidi Haram Kuran'da geciyor mu? Yeryuzundeki ilk mescid hangisidir? Mescidi Haram'ın mimari tarihcesi nedir? İslam'da Mescidil Haram'ın onemi ve fazileti nedir? Mescidi Haram'da yapılan ibadetin fazileti nedir? Mescidil Haram ile ilgili kısaca bilgiler...Kur'Ân-ı Kerîm ’de on beş yerde "el-mescidu'lharÂm" tabiriyle gecmektedir.
Mescidi Haram Neresidir? Mekke ’de KÂbe'yi kuşatan ve ibadet icin kullanılan alanın yanı sıra Mekke veya Mekke Haremi kastedilir. İslÂm oncesinde Mekke şehir planı KÂbe merkezli olarak gercekleştirilmiş, siyasî ve İctimaî hayatın butun fonksiyonlarının yerine getirildiği bir merkez olarak KÂbe'nin bulunduğu alana gecişi sağlayan kapılar konulmuştu.
Yeryuzunde Bilinen İlk Mescid Yeryuzunde bilinen ilk mescid olan Mescid-i HarÂm, Resûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ve Hz. Ebû Bekir -radıyallÂhu anh- zamanında herhangi bir değişikliğe uğramadan kullanılmaya devam edildi. Hz. Omer -radıyallÂhu anh- doneminde cevresindeki bazı evler istimlÂk edilerek buyuk oranda genişletildi ve etrafı goğus hizasında bir duvarla cevrildi.
Hz. Osman -radıyallÂhu anh- zamanında yeniden genişletilen ve 4482 m2 ’lik bir alana ulaşan Mescid-i HarÂm'a ilk revak bu genişletmede yapıldı. Bundan sonra bircok kere gercekleştirilen genişletmelerde Mescid-i HarÂm'ın merkezindeki KÂbe ’nin yer aldığı acık avlu korunmuş ve butun faaliyetlerde KÂbe ’nin merkezde bulunmasına ozen gosterilmiştir. Mescid-i HarÂm, AbbÂsî halifelerinden Muktedir-BillÂh zamanında 918 ’de gercekleştirilen ıslahat ve genişletme sonunda 27850 m2 ’lik bir alana, kapı sayısı da on dokuza ulaştı.
Mescidil Haram'ın Kısaca Mimari Tarihcesi AbbÂsîler ’den Suûdîler zamanına kadar gercekleştirilen faaliyetler Mescid-i HarÂm ’ın ic duzenlemesiyle ilgili olup bu alan ve yapı korunmuş, Mescid-i HarÂm mimari acıdan kesin şeklini Osmanlı padi-şahlarından II. Selim ve III. Murad zamanında almıştır. 1576'da klasik donem Osmanlı mimari uslûbuna gore duzenlenen Harem-i Şerif'in eski duz ahşap catısı yerine cok sayıda konik kubbe inşa edildi. Bu sırada avlunun acık bir alan olması ozelliği korunurken ikinci bir avluya bir dizi revakla gecen kucuk caplı muzehhep alemli kubbeler kullanıldı. Harem-i Şerifin doğu duvarı başta olmak uzere ceşitli yerleri husn-i hat ornekleriyle tezyin edildi. Avlunun ve ic kısma gecilen ilk direklerin ust taraflarına her beş direkte Resûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in ismi gelecek şekilde istifler yapıldı ve kapıları uzerine Mescid-i HarÂm'la ilgili Âyetler hakkedildi. Kanûnî Sultan Suleyman zamanında başlanan tavaf alanı (metÂf) ile ana kapıların bulunduğu yerlerin mermerle doşenmesi işi III. Murad (1574-1595) zamanında tamamlandı.
1955 ’te başlatılan ve Saf ile Merve arasındaki sa'y yolunun da (mes'Â) Mescid-i HarÂm'a birleştirildiği genişletmede ic avlu kısmı uc katlı olarak tasarlanmış ve minareler dışında Harem-i Şerif'in OsmanlIlar zamanındaki yapısı korunarak ilÂve edilen kısım ona bitiştirilmiştir. 1976 yılına kadar dort merhalede tamamlanan bu imardan sonra Mescid-i HarÂm'ın alanı 160.168 m2'ye ulaşmıştır. 1988'de başlatılıp 1993'te tamamlanan genişletme sırasın-da, KÂbe merkezli mimari uslûbu korunan Mescid-i HarÂm'ın iki katı ile damının toplam alanına mescid dışındaki avlunun da ilÂve edilmesiyle genel alanı 400.000 m2'ye ulaşmış, aynı anda yaklaşık 1 milyon kişinin namaz kılmasına zemin hazırlanmıştır. Toplam doksan beş girişi olan Mescid-i HarÂm ’ın yeni şeklinde Osmanlı klasik donem mimari ozelliklerini taşıyan sutun başlıkları ile mukarnas, kemer, korniş, destek ve tavan tezyinatının yerini ağırlıklı olarak Kuzey Afrika ve Endulus uslûbu almış, sadece OsmanlI donemi revakları muhafaza edilmiştir.
İslam Dunyasinde Minare İlk Kimler Tarafından Yapılmıştır? İslÂm dunyasında minare ilk defa Emevîler doneminden itibaren cami ve mescidlere eklenmişse de Mescid-i HarÂm'a bu donemde minare yapıldığı hususu belirgin değildir. AbbÂsîler doneminde Mescid-i HarÂm ’ın dort adet minaresi bulunuyordu ve başmuezzin bÂbulumre minaresinde ezan okumaya başlar, diğer uc minaredeki muezzinler onu takip ederdi. Daha sonra başmuezzin zemzem kubbesinin uzerinde ezan okumaya başladı ve diğer minarelerdeki muezzinler onu takip ettiler. Memlukler minare sayısını beşe cıkardılar. Osmanlı doneminde Harem-i Şerif ’in minarelerinin sayısı tavaf sayısıyla eşitlenerek yediye cıkarıldı.
Emevîler donemine kadar hutbeler Hatîm'in uzerinden okunuyordu. Bu donemden itibaren MakÂm-ı İbrÂhim'in yanma konulan minber hutbelerde kullanılmaya başlandı. Kanûnî Sultan Suleyman tarafından hediye edilen muhteşem mermer minberin, 1963'te once bulunduğu yerden 7 m. doğuya alınması ve daha sonra da kaldırılmasıyla hutbeler seyyar minberler uzerinden okunmaya başlamıştır. Bundan sonra metÂf alanında sadece camekÂn mahfazası icinde Makam-ı îbrÂhim kalmış, XX. yuzyılın başlarında cekilen fotoğraflarda gorulen mezheplere ait makamlar (MÂkamÂt-ı erbaa), zemzem binası, BÂbusselÂm ve biri muvakkithane, diğeri kutuphane olarak kullanılan iki kubbe kaldırılmıştır.
İslam'da Mescidi Haram'ın Onemi ve Fazileti Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, yeryuzunde bilinen ilk mescidin Mescid-i HarÂm olduğu şeklindeki Kur'Ân Âyetine (Âl-i İmrÂn 3/96) vurgu yaptıktan sonra (BuhÂrî, "EnbiyÂ", 10, 40; Muslim, "MesÂcid", 1-2) yeryuzun-de ziyaret edilmeye değer uc mescidden birinin Mescid-i HarÂm olduğunu (diğerleri Mescid-i Nebevî ve Mescid-i AksÂ), bundan dolayı burada yapılan ibadetin diğer mescidlerde yapılandan daha faziletli sayıldığını bildirmiştir (BuhÂrî, "Fazlu ’s-salÂt fî mescidi Mekke ve'l-Medîne”, 1; Muslim, "Hac”, 511-513). Resûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, Mescid-i Nebevîde kılınan namazın Mescid-i HarÂm haric diğer yerlerde kılınan namazlardan bin kat, Mescid-i HarÂm'da kılınan namazın ise Mescid-i Nebevîde kılınandan yuz kat daha faziletli olduğunu haber vermiştir (Musned, IV,5; Heysemî, IV,4). Bunları destekleyen bir diğer hadiste de Mescid-i HarÂm'da kılman namazın başka mescidlerde kılanan namazdan yuz bin defa daha faziletli olduğu haber verilmiştir (îbn MÂce, "İkÂme", 195; Heysemî, IV,7).
Kaynak: Diyanet
BENZER YAZILAR KABE-İ MUAZZAMA KABE KAPISI HACERUL ESVED TAŞI MAKAMI İBRAHİM NEDİR? HAREM BOLGESİ NERESİDİR? KABE'DEKİ ALTINOLUK NEDİR? MULTEZEM NEDİR? MULTEZEM NERESİ? ŞAZİRVAN NEDİR? HİCR NEDİR? KABE ORTUSU NEDİR? KABE HİZMETLERİ NELERDİR? SURRE NE DEMEK? İslam ve İhsan
KIBLE NEDEN MESCİD - İ AKSA ’DAN KÂBE ’YE DONDU?