Huneyn, su kaynaklarından mahrum, collerden oluşan bir vadi olup şohretini Kur ’Ân-ı Kerîm'de adından bahsedilen iki gazveden birisi (diğeri Bedir) olmasından almıştır. HevÂzin Gazvesi adı da verilen bu savaşın meydana geldiği alan bugun Mekke ’ye 60 km. uzaklıkta ve Seylulkebîr ile Sadr adlı iki vadiyi birleştiren 5 km. uzunluğunda bir vadidir.Mekke ile Necid arasında ve guneyde Yemen'e kadar uzanan bolgede yayılmış olan HevÂzinliler Mekke fethi oncesinde Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in buyuk bir ordu ile Medine'den ayrıldığını haber alınca bu hareketin kendilerine karşı olabileceğini duşunerek savaş ha-zırlıklarına başlamışlardı. Mekke'nin fethinden sonra Resûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in TÂif yolu uzerindeki Nahle ’de bulunan Uzz putunu yıktırması uzerine kendi putları LÂt'ın da tahrip edileceğinden korkan ve butun mal varlığıyla birlikte EvtÂs ’ta toplanan HevÂzin kabilesinin onemli bir kolu olan Sakifliler de onlara katıldılar.
Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Mekke'nin fethinden 17 gun sonra 12.000 kişilik bir orduyla yola cıktı. Huneyn vadisinde pusu kuran HevÂzinliler'in EvtÂs'a yone-len muslumanların HÂlid b. Velîd kumandasındaki oncu birliğini oka tutmasıyla savaş başladı. Havanın henuz aydınlanmaması sebebiyle duşmanın yerini tesbit etmenin zorluğu yanında urken hayvanların yol actığı karışıklık ve panik, oncu birliğin dağılmasına, merkezdeki birliklerin de duzensiz bir şekilde geri cekilmesine sebep oldu. Resûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in etrafında cok az sayıda asker kaldı. Dağılan İslÂm ordusu Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in uyarısı ile kısa zamanda toparlanarak cetin bir savaşın ardından HevÂzinliler'i he-zimete uğrattı. Kur ’Ân-ı Kerîm ’de başlangıctaki bozgunun sebebi olarak bazı muslumanların sayı bakımından kendilerini ustun gorup ve boburlenmeleri gosterilmiş, fakat acı tecrubeden sonra Allah'ın mÂnevî desteğiyle zaferin kazanıldığı ifade edilmiştir (et-Tevbe 9/25-26).
Huneyn Gazvesi oncesi ve sonrasında HevÂzin kabilesinin cekildiği KarnulmenÂzil ve Karnussa'lebe ’ye sınır olan, kuyular ile evlerin bulunduğu EvtÂs vadisi Mekke-TÂif otobanının 80. kilometresinde yer almaktadır.
Huneyn Gazvesi'nde hezimete uğrayan HevÂzinli muşriklerin EvtÂs ve TÂif'e cekilerek yeniden savaş hazırlıkları yaptıklarını haber alan Resûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, Ebû Âmir el-Eş'arî kumandasında bir birliği EvtÂs'a gonderdi; kendisi de TÂif ’e hareket etti. EvtÂs ’ta muşriklerle karşı karşıya gelerek kahramanca savaşan Ebû Âmir yaralanıp şehid olacağını anlayınca kumandayı yeğeni Ebû Mûs el-Eş'arî'ye bıraktı. Ebû Mûs ve beraberindekiler HevÂzinliler'e ustunluk sağlayarak Medine ’ye dondu ve her iki kumandan Resûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in duasına mazhar oldu.
Kaynak: Diyanet İşleri Kutsal Topraklar Rehberi
İslam ve İhsan