Medine nerededir? Medine'nin İslam tarihi acısından yeri ve onemi nedir? Medine'nin coğrafi konumu nedir? Medine isminin tarihi nedir? İlk yerleşim ne zaman olmuştur? Medine hakkında kısa bilgiler...Medine'nin islam tarihi acısından yeri ve onemi nedir? Peygmaber Efendimizin (s.a.v) mubarek kabri şeriflerinin bulunduğu Medine-i Munevvere hakkında kısa bilgiler...
Medine Neredir? Arap yarımadasının batısında Hicaz bolgesinde, Mekke'nin 350 km. kadar kuzeyinde ve Kızıldeniz kıyısına yaklaşık 130 km. uzaklıkta olup deniz seviyesinden yuksekliği 619 metredir. Bugun Medine-Mekke arasındaki ulaşım, hicret yolu olarak bilinen 418 kilometrelik otoyol vasıtasıyla sağlanmaktadır. Kızıldeniz kıyısındaki Yenbû Limanı da şehrin Mısır, Habeşistan, Yemen, Hindistan ve Cin arasındaki deniz bağlantısını sağlar.
Medine'nin Coğrafi Konumu Şehrin kurulduğu geniş duzluğun kuzeyi Uhud, guneyi Ayr dağı, doğusu VÂkım ve batısı da Vebere haneleriyle (volkanik lav akıntısının oluşturduğu siyah bazalt taşlıklar) kuşatılmıştır. Gerek coğrafî konum gerek arazi yapısı bakımından Mekke'den tamamen farklı olarak tarıma elverişli geniş vadileri ve zengin su kaynaklarıyla temayuz etmiştir. Tarih boyunca Medine'nin icme suları daha cok guney tarafındaki kuyulardan sağlanmıştır; burada Resûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in su ictiği ve abdest aldığı on dort kuyu bulun-maktadır (İbn Şebbe, 152, 156-162). XX. yuzyılın ortalarına kadar asıl yerleşme ve ticaret alanı sur icinde ve Mescid-i Nebevî'nin cevresinde yoğunlaşmış, şehrin cekirdeğini burada bulunan ve kuruluşu Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- zamanına kadar giden semtler oluşturmuştur. Medine bugun hızla artan nufusuyla (2004 tah.: 868.000) Mescid-i Nebevî merkezli fizikî planını korumakla birlikte şehrin geleneksel yapısı neredeyse tamamen değişmiş; yuksek binaları, geniş yolları, Harem-i Şerif etrafında yoğunlaşan otelleri ve parklarıyla son derece modern bir gorunum kazanmıştır.
Medine İsmini Nasıl Aldı? Medine'nin eski adı Yesrib ’in, buraya ilk yerleşen aynı adlı şahıstan geldiği tahmin edilmektedir. Kokunde "Zarar vermek, karıştırmak, kotulemek, bozmak” gibi anlamlar bulunan yesrib kelimesi Kur ’Ân-ı Kerîm ’de Medine ’nin adı olarak bir yerde gecmektedir (el-AhzÂb 33/13).
Hicretten sonra Resûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- menfî anlamlar iceren Yesrib yerine "hoş ve guzel" anlamına gelen TÂbe, Taybe gibi isimlerin kullanılmasını emretmiştir (Musned, IV, 285). Bunun yanında Kur ’Ân-ı Kerîm ’de Medine icin kullanılan "dÂr” kelimesinden hareketle (el-Haşr 59/9) DÂrulhicre, DÂrulîmÂn, DÂrussunne ve Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e nisbetle Medîneturresûl veya Medînetunnebî başta olmak uzere şehrin kutsallığına, hicret yurdu ve başşehir olmasına, hicretten sonra gercekleşen medenîleşmeye vurgu yapan sayıları 100'e yaklaşan isim kullanıldığı gorulmektedir. Bunlar icerisinde "nurlu şehir” anlamına gelen "el-Medînetu'l-munevvere" en yaygını olarak one cıkar.
İlk Yerleşim Ne Zaman Olmuştur? Medine'ye ilk yerleşmenin ne zaman başladığı hakkında kesin bir bilgi yoktur. Tarih sahnesine cıkışından itibaren Medine ’ye yerleşen AmÂlika, yahudiler, Evs ve Hazrec olmak uzere uc topluluktan bahsedilir; ancak bunlardan hangisinin daha once geldiği bilinmemektedir.
Medine hicret sırasında tam anlamıyla şehirleşmemiş, tarıma dayalı bir ekonomik yapıya sahipti. Bundan dolayı kentleşme teşvik edilmiş ve şehrin İslÂmlaşması ile medenîleşmesi arasında paralellik kurulmak istenmiştir. Bu bağlamda idare ve savunma, ekonomi ve pazar, dinî hayat gibi medenî hayatın en onemli uc fonksiyonu sırasıyla duzenlenmiş; şehir planı Mescid-i Nebevî merkez olmak uzere geliştirilmiştir. Resûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ayrıca vefat edenlerin defnedilmesi icin Baki' mevkiini mezarlık olarak secmiştir. Boylece İslÂm dunyasında klasikleşecek olan şehircilik planının esasını teşkil eden butun unsurlar tamamlanmış; merkezi cami olmak uzere yonetici evi, carşı, mezarlık ve mahallelerden muteşekkil şehir planı Medîne-i Munevvere ’de uygulamaya konulmuştur.
Medine'nin İslam Tarihi Acısından Yeri ve Onemi Medine, Mekke ile birlikte iki Harem ’den biri olup hicretten sonra Resûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, "Hz. İbrÂhim -aleyhisselÂm- Mekke ’yi harem yaptığı gibi ben de Medine ’yi harem kıldım" sozleriyle şehri harem ilÂn etmiştir (BuhÂrî, "Buyu"', 53; "CihÂd", 71, 74; Muslim, "Hac", 454). Medine Haremi guneydeki Âir ve kuzeydeki Kucuk Sevr dağları, doğuda VÂkım, batıda Vebere haneleri arasında kalan yaklaşık 22 km. yarıcapındaki daireden ibaret olup bu sınırlar işaretler konularak belirtilmiştir. Ha-nefî mezhebine gore Medine Haremi'nin Mekke Haremi gibi ozel dinî hukumleri yoktur. Diğer uc mezhep ulemÂsı ise anılan hadisi gerekce gostererek burada da avlanma ve bitkileri kesmenin haram olduğunu belirtirler. Bunların coğunluğu avlanma ve ağac, ot kesme gibi fiillerin bir cezası olmadığını soylerken diğerleri ceza gerektiği goruşundedir. Ayrıca butun mezheplere gore Medine Haremi ’ne girmek icin ihram giymek şart olmadığı gibi luzumu halinde gayri muslimler gecici bir sureyle buraya girebilirler.
Kaynak: Diyanet İşleri Kutsal Topraklar Rehberi
BENZER YAZILAR Peygamber Efendimizin Mekke ’den Medine ’ye Hicreti Medine ’nin Fethi Nasıl Gercekleşti? Hicretin İlk Yıllarında Medine ’de Durum Nasıldı? Peygamberimiz Medine ’de Toplumsal Barışı Sağlamak İcin Neler Yaptı? Peygamberimiz Zamanında Medine ’de Ticaret Nasıldı? Medine Sozleşmesi Nedir, Maddeleri Nelerdir? İslam Medeniyetinde Medine Şehri Peygamber Efendimiz ’in Medine ’deki İlk Evi Medîne Gunleri İslam ve İhsan