Cennetu ’l-Baki ne demektir? Cennetu ’l-Baki nerededir? İslam tarihinde Cennetu ’l-Baki mezarlığının yeri ve onemi nedir?Medine ’nin Baki veya Baki'u'l-garkad adı verilen mezarlığı şehrin guneydoğusunda Mescid-i Nebevî ’nin yakınında yer almaktadır. Eskiden buraya KÂnûnî Sultan Suleyman devrinde yapılan ve bugun mevcut olmayan kalenin Baki' kapısından gecilirken bugun Mescid-i Nebevî ile arasında sadece kucuk bir cadde bulunmaktadır.
Cennetu ’l-Baki Ne Zaman Mezarlık Oldu? İlk defa Resûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- tarafından mezarlık haline getirilen bu alan daha once "garkad" adı verilen bir tur calılıkla kaplı idi. Turkler arasında daha cok Cennetu'l-baki' adıyla meşhur olan bu mezarlığa muhacirlerden ilk defnedilen Osman b. Maz'ûn, ensardan ise Es'ad b. ZurÂre'dir. Daha sonra Medine'deki her kabile Cennetu ’l-baki'da kendilerine yer ayırdı. Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in oğlu İbrÂhim ’den sonra kızları Rukiyye ve Zeyneb, Hz. FÂtıma -radıyallÂhu anhÂ- ile oğlu Hz. Hasan -radıyallÂhu anh- da buraya defnedildiler. Kerbel ’da şehid edildikten sonra Şam'a goturulen Hz. Huseyin -radıyallÂhu anh- ’ın başı, Yezîd b. MuÂviye tarafından Medine'ye gonderilince annesinin yanma defnedildi. Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in amcası Abbas -radıyallÂhu anh- ile halası Safiyye -radıyallÂhu anhÂ- ve bazı torunları da burada yatmaktadır. Baki'a defnedilenler arasında Resûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in "benim ikinci annem” dediği Hz. Ali -radıyallÂhu anhÂ- ’nın annesi FÂtıma bint Esed -radıyallÂhu anhÂ- ile muminlerin annelerinden Hz. Âişe, Hafsa, Ummu Seleme, Zeyneb bint Huzeyme, Zeyneb bint Cahş, Safiyye, ReyhÂne ve MÂriye -radıyallÂhu anhumÂ- bulunmaktadır. Cennetu ’l-baki'a Ehl-i beyt ’in ileri gelenlerinin yanında bircok sahÂbî ve tÂbiîn neslinden pek cok kimse defnedilmiştir. Hz. Osman, Abdurrahman b. Avf, Sa'd b. Ebû Vakkas, Abdullah b. Mes'ûd, Suheyb er-Rûmî ve Ebû Hureyre -radıyallÂhu anhumÂ- bunlardandır.
Resûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- zaman zaman Cennetu'l-Baki'a giderek orada medfun bulunanlara dua ederdi.
Burada Allah'ın resûlunun amcası Abbas, Âişe, Haşan, Osman gibi sÂhÂbilerin kabirleri uzerine daha sonraları inşa ettirilen turbelerle diğer mezar yapıları daha sonra ortadan kaldırılmış, mezarlar sadece baş ve ayak uclarına konulan kucuk taşlarla belirlenmiştir. Genişletmelerle birlikte gunumuzde 180.000 m2'ye ulaşan Cennetu ’l-baki' yine Medine mezarlığı olarak kullanılmaktadır.
Kaynak: Diyanet İşleri Kutsal Topraklar Rehberi
İslam ve İhsan