Hendek Gazvesi nasıl meydana geldi? Hendek Gazvesi'nin İslam tarihindeki yeri ve onemi nedir? Hendek Gazvesi'nin sonucları nelerdir? Hendek Gazvesi hakkında kısa bilgiler...Muslumanlarla Mekkeli muşrikler ve muttefikleri arasında Medine onlerinde hicretin 5. yılı Şevval ayında (Mart 627) yapılan savaşa, şehrin mudafası cevresine kazılan hendeklerle sağlandığı icin Hendek Gazvesi denilmiştir. Duşman tarafta yer alan birden fazla grubu ifade etmek icin Kur'Ân-ı Kerîm'de kullanılan "hizipler, gruplar” anlamında "ahzÂb" tabirinden dolayı bu savaşa AhzÂb Gazvesi adı da verilir.
Hendek Gazvesi Hakkında Kısaca Bilgiler Kureyşliler Uhud ’da, Suriye ’ye giden kervanlarının guvenliğini sağlamak icin Medine cevresini topraklarına katma arzusunu gercekleştiremedikleri gibi elde ettikleri kısmî başarıyı da bir sonuca bağlayamamışlardı. Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’i Medine'den dışarıya cekmek, ardından GatafÂn ile Kureyşliler ’in Medine ’yi yağmalamalarına imkÂn hazırlayarak Resûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-'i merkezden uzak bir yerde zor duruma duşurmeyi planlayan yahudiler, Mekke'ye bir heyet gondererek onları savaşa teşvik etmişti. Medine'ye mal getiren kervanlara zarar veren Dûmetulcendel hÂkimini cezalandırmak icin sefere cıkan Resûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- muttefiki HuzÂalılar ’dan Mekke muşriklerinin sefer hazırlıkları yaptıklarına dair haber alınca Medine'ye geri dondu. Hemen savaş hazırlıklarına başlandı ve Uhud Savaşı'ndan alman dersten sonra ittifakla şehrin iceriden savunulması kararlaştırıldı.
Medine'nin uc tarafı bahceler ve bunları birbirinden ayıran cit ve alcak duvarlarla cevrildiği ve aralarında uzanan yollar da cok dar olduğundan duşmanın bu engelleri aşması zordu ve kucuk askerî birliklerle bile durdurulması mumkundu. Ancak Kureyş ve muttefiklerinin cokluğu hakkında alınan haberler uzerine savunmayı takviye icin şehrin cevresinde uygun yerlere o zamana kadar Arabistan'da hic bilinmeyen hendek kazılmasına karar verildi. Medine'nin kuzeyinde iki lavlık araziyi birleştirmeyi hedefleyen hendek kuzeydoğuda Şeyhayn ’daki hisarlardan başlayarak kuzeyde Seniyyetulved tepesine, oradan Benî Ubeyd tepesini biraz gectikten sonra tekrar donerek Sel' Dağına donup Mescid-i Feth'e kadar geliyordu. Daha sonra batıda yaşayan kabile-ler hendeği daha da guneye Mescid-i GamÂme ’ye kadar uzatmışlardı. Yaklaşık 5,5 km. uzunluğundaki hendeğin genişliği 9 m., derinliği ise 4,5 m. kadardı.
Gazvenin Sonucları Hendek Gazvesi'nde Resûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, duşman askerinin sayıca ustunluğunu goz onune aidi; kan dokulmesini de istemediği icin bir meydan savaşı yapılmasını doğru bulmadı. Sel' dağının eteklerinde bugun Fetih Mescidi ’nin bulunduğu yerde karargÂhını kurduran Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, kadın ve cocukların kale ve hisarlara yerleşmelerini emretti, ordusunun arka tarafını dağa, on tarafını da hendeğe bakmak uzere yerleştirdi; hendeğin derin olmayan zayıf noktaları ile bazı geciş yerlerine nobetciler yerleştirdi. Muslumanlar 3000, muşrikler ise muttefiklerle birlikte 1012.000 kişi civarındaydı. Yirmi gun kadar devam eden muhasara esnasında bazı catışmalar olmuşsa da daha once boyle bir uygulamayla karşılaşmayan ve cok şaşıran muşrikler ve muttefikleri hendekleri aşmaya muvaffak olamayıp bir sonuc alamadılar; erzakları tukenen, soğuk ve şiddetli bir fırtınanın ardından cadırları sokulup moralleri bozulan Kureyşliler kuşatmayı kaldırıp Mekke'ye donmeye mecbur oldular.
Mekkeli muşriklerin Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ve muslumanları ortadan kaldırmak icin son cabalarının akamete uğrayarak boşa cıktığı Hendek Gazvesi İslÂm tarihinde bir donum noktasıdır; bundan sonra Medine'ye karşı saldırıları sona eren Kureyşliler savunma pozisyonuna gecmek zorunda kalmışlardır.
Kaynak: Diyanet İşleri Kutsal Topraklar Rehberi
İslam ve İhsan