Hayber nerededir? Hayber'in fethi nasıl ve ne zaman gercekleşti? Hayber'in İslam tarihindeki yeri ve onemi nedir? Hayber'in fethi hakkında kısa bilgiler...Hicaz ’da Medine-Suriye yolu uzerinde eski bir ticaret ve ziraat merkezi olan Hayber, Medine'nin yaklaşık 170 km. kadar kuzeyinde denizden 850-1000 m. yukseklikte yer alan, etrafı volkanik topraklarla cevrili aynı adlı geniş vadide, ozellikle yahudilerin oturduğu yedi ayrı mustahkem kaleden oluşmaktaydı. İslÂm oncesinde her yıl hac mevsiminden sonra 1030 Muharrem tarihleri arasında burada kurulan meşhur NetÂh (NetÂt) panayırına, başta Mekke ve Yesrib olmak uzere yarımadanın icinden ve dışından cok sayıda insan akın ederdi. İslÂm tarihinde Hayber, hicretin 7. (628) yılında Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in yonettiği savaştan dolayı meşhur olmuştur.
Hayber ’in Fethi Nasıl Oldu? Medine'den cıkarıldıktan sonra Hayber'e yerleşen Benî Nadîr yahudileri, Suriye ve Irak bolgelerinden gelen ticaret yolu Dûmetulcendel ’den gecerek Hayber uzerinden Medine ’ye ulaştığından kervanlar icin bir tehdit oluşturuyordu. Diğer taraftan bunlar Mekkeli muşriklerin yanı sıra bazı Arap kabileleriyle de anlaşarak Medine ’ye karşı duşmanlıklarını surduruyorlardı. Bu faaliyetleri Hendek Gazvesi oncesinde ve savaş sırasında yakından gorulmuştu. Hendek Savaşı'nda oluşan duşman ittifakını Hudeybiye Antlaşması ile ortadan kaldırmaya muvaffak olan Resûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, Hudeybiye ’den doner donmez 1500 kişilik bir kuvvetle Hayber uzerine yurudu. Yahudiler muslumanları gorunce kalelerine cekildiler; yedi mustahkem kalenin bir kısmı savaşla, bir kısmı barış yoluyla ele gecirildi. Bugunku şehir eski harabe-lerin dışında kurulmuştur.
Hayber ’in Onem ve Fazileti Hayber kalelerinden en mustahkem ve buyuk olanı Hz. Ali -radıyallÂhu anh- tarafından fethedilen Kamûs'tur; bunun alt tarafında Resûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in konakladığı yerde onun adıyla anılan bir mescid vardır. Burada Hz. Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in sutre yaparak namaz kıldırdığı, fetihten sonraki donemlerde de arkasında bayram namazı kılınan bir kaya bulunmaktadır.
Kaynak: Diyanet İşleri Kutsal Topraklar Rehberi
İslam ve İhsan
Hayberin Fethinde Hz. Ali Efendimiz'in Vazifesi