Hangi hallerde namaz kılınmaz? Muslumandan namaz ibadeti ne zaman ve hangi hÂllerde duşer? İşte cevabı...Akıl sağlığı yerinde olan ve ergenlik cağına ermiş her Muslumana namaz farzdır. Bu şartları taşımayan kimseler namazla mukellef değillerdir. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.s.) bir hadiste cocuklar ve akıl sağlığı yerinde olmayan kimselerden sorumluluğun kaldırıldığını belirtmiştir. (Ebû DÂvud, Hudûd, 16) .
Namazın duştuğu durumlar:
Bazı durumlarda sağlık sorunu olanlardan da namaz duşer. Hanefîlere gore, sadece başını hareket ettirerek dahi namaz kılmaya gucu yetmeyecek derecede rahatsız olan kimseye bir şey gerekmez. Eğer bu hastalıktan olurse, kaza etme imkÂnı bulamadığı icin borcsuz olarak Allah ’ın huzuruna cıkmış olur. İyileşmesi durumunda; kılamadığı namazları bir gunluk (beş vakit) namazı gecmezse, kaza etmesi gerekir. Sayı bundan daha cok olursa sahih olan goruşe gore, o kimseye kaza gerekmez. Baygın kalan kişi icin de baygınlık suresine gore aynı hukumler gecerlidir. (KÂsÂnî, BedÂi ’, I, 106, 107, 108). İmam ŞÃ‚fiî bayılma tam bir namaz vakti olursa da kaza gerekmeyeceğini soylemiştir (Şirbînî, Muğni ’l-muhtÂc, I, 204). Hayatını yatalak olarak geciren kişi, eğer yataktan kalkıp abdest alamıyorsa veya abdest aldıracak birini bulamıyorsa yanında bulunduracağı tuğla, kiremit veya taş gibi bir madde uzerine teyemmum eder. Yatağından doğrulmaya ve kıbleye yonelmeye tek başına imkÂn bulamayan kişi, kendisine yardım edecek kimse de olmadığı takdirde yerinden doğrulmadan, yuzunu cevirebildiği kadar kıbleye cevirerek yattığı yerde namazını îma ile kılar (Serahsî, el-Mebsût, KÂsÂnî, BedÂi ’, I, 48). Hastalığından dolayı kendi başına teyemmum edemeyen ve bu konuda kendisine yardım edecek birini de bulamayan kişi kendisini abdestli gibi sayarak isterse namazını îma ile kılar; isterse de kazaya bırakır; iyileşmesi hÂlinde kaza eder, iyileşmeme durumunda ise kendisinden yukumluluk duşer (İbn Nuceym, el-Bahr, I, 246-249,151; Haskefî, ed-Durru ’l-muhtÂr, I, 184-185, 423; İbn Âbidîn, Reddu ’l-muhtÂr, I, 185, 423). Kaynak: Diyanet Fetva Kurulu
İslam ve İhsan