İslÂm ’da temel bir esas olarak, vucut ve mekÂn temizliği yapılmadan bazı ibadetler cÂiz ve makbul gorulmemiştir. Bu meyanda mesel tuvalet ÂdÂbına cok ehemmiyet verilmiş, Muslumanların elbiselerine necÂset sıcratmaması, guzelce istibr yapması emredilmiştir. Nitekim Allah Resûlu: “Kabir azabının coğu, necÂsetten gereği gibi sakınmamaktan kaynaklanır” buyurmuştur. (İbn-i MÂce, TahÂret, 26)Din dilinde buyuk abdestten sonra taharetlenmeye yani temizlenmeye “istinc”, kucuk abdestten sonra temizlenmeye ise “istibr” denir. Bir musluman, abdest ve namazının kabul olması icin istibra ve istincaya dikkat etmesi zaruridir.
İSTİBR NEDİR? Kucuk abdest bozduktan sonra idrar yolunda kalabilecek idrar damla ve sızıntılarının tamamen kesilmesi icin bir sure bekleme, bundan sonra vucuttaki idrar sızıntılarını temizleme işlemine fıkıh dilinde “istibr” denilir.
İSTİBR NASIL YAPILIR? Ozellikle erkekler acısından istibr daha onemlidir. Şayet ozur hali soz konusu değilse vucuttan idrar sızıntısı olduğu surece abdest gecerli olmaz. Bunun icin de idrarın vucuttan iyice cıkmasını beklemek, bu amacla biraz hareket etmek, yurumek veya oksurmek gerekebilir. İdrar sonrası abdest alınmayacak olsa bile, temizlik iyi yapılmadığında geriye kalan idrar sızıntısı elbiseye bulaşacağından bu temizliğe dikkat edilmesi her zaman onemini korumaktadır. Bunun icin Hz. Peygamber idrardan sakınmayı emretmiş, kabir azabının coğunun idrardan sakınmama sebebiyle olacağını haber vermiştir. (BuhÂrî, “Vudû”, 55; İbn MÂce, “TahÂret”, 26)
İSTİBRÂ NEDİR VE NASIL YAPILIR? VİDEO
İSTİNC NEDİR? Cevre temizliği kadar beden ve elbise temizliği de gerek kişinin sağlığı ve beşerî ilişkileri gerekse ibadet hayatı icin onem taşıdığından literaturde “istinc” terimiyle ifade edilen temizlik yani buyuk abdest bozulduktan sonra dışkı ve idrar yollarında yapılacak dışkı, idrar vb. temizliği de muslumanın hayatında ayrı bir onem taşır. Aslolan bu temizliğin su ile yapılmasıdır. Hatta su ile temizliğin İslÂm toplum ve medeniyetinin en belirgin vasıflarından biri olduğu ve bu sebeple muslumanların kavuştukları beden ve elbise temizliğinin Batılılar tarafından da hayranlıkla ifade edildiği gorulur.
İSTİNC NASIL YAPILIR? Su bulunmadığı takdirde bu temizliğin en uygun temizlik araclarıyla yapılması gerekir. Temizlik sol elle yapılmalı, suyun ve diğer temizlik araclarının kullanımında israftan kacınılmalı, fakat temizliğin titizlikle yapılmasından da odun verilmemelidir. Fıkıh kitaplarında eğitim ve ilim aracı olduğu icin kÂğıdın istibr ve istincÂda kullanılması doğru bulunmamış ise de gunumuzde iki kÂğıt turu birbirinden ayrıldığı ve kÂğıdın imal ve temini kolaylaştığı icin, ozellikle buyuk abdest temizliğinde suyun kullanımı ve kurulanma kacınılmaz olmuştur. Bu itibarla Batı toplumlarında yaygın olduğu şekliyle sadece tuvalet kÂğıdı ile temizlenmenin yetersiz olduğunu, su ile temizlik yapıldıktan sonra avret yerinin bez veya tuvalet kÂğıdı ile kurulanmasının sağlık ve temizlik acısından daha uygun hatta gerekli olduğunu belirtmek gerekir.

İslam ve İhsan