Cenaze namazının kabul olması icin gerekli şartlar nelerdir? İşte cenaze namazıyla ilgili hukumler...Cenaze namazının sunnetleri dorttur:

a) İmamın, cenazenin goğsu hizasında durması,

b) İlk tekbirden sonra, “ve celle senÂuke” ilÂvesiyle birlikte “subhÂneke” duasını okumak. İlk tekbirden sonra dua niyetiyle FÂtiha sûresinin okunması da caizdir. Ancak ŞÃ‚fiî ve Hanbelîler ’e gore FÂtiha ’nın okunması bir rukundur. Delil, İbn Abbas ’ın, cenaze namazında FÂtiha okuması ve “bunun sunnet olduğunu” soylemesidir.( BuhÂrî, CenÂiz, 66 .) MÂlikîler ’e gore, FÂtiha ’nın okunması tenzîhen mekruhtur.

c) İkinci tekbirden sonra, “salli-bÂrik” dualarını okumak,

d) Ucuncu tekbirden sonra oluye, kendisine ve diğer muslumanlara dua etmek. Duanın Âhirete ait olmasından başka bir şart olmamakla birlikte, Hz. Peyggamber ’in yaptığı dualardan derlenen aşağıdaki duayı yapmak daha guzeldir.

“AllÂhumme ’ğfir li hayyin ve meyyitin ve şÃ‚hidin ve gÂibin ve zekerin ve unsÂn ve sagîrin ve kebîrinÂ. AllÂhumme men ahyeytehû minn fe ahyihî ale ’l- İslÂm, ve men teveffeytehû minn fe teveffehû ale ’l-imÂn. Ve hussa hÂza ’l-meyyite bi ’r-revhi ve ’r-rÂhati ve ’l-mağfirreti ve ’r-rıdvÂn. AllÂhumme in kÂne muhsinen fe zid fî ihsÂnihî, ve in kÂne musîen fe tecÂvez anhu, ve lakkıhi ’l-emne ve ’l-buşr ve ’l-kerÂmmete ve ’z-zulfÂ, bi rahmetike y erhame ’r-rÂhımîn.” (Anlamı: Allah ’ım! Dirimizi, olumuzu, burada olanımızı, olmayanımızı, erkeğimizi, kadınımızı, kucuğumuzu, buyuğumuzu bağışla. Allah ’ım! Aramızdan yaşatacaklarını İslÂm uzerine yaşat, oldureceklerini iman uzere oldur. Bu oluye de kolaylık ve rahatlık ver, onu bağışla. Allah ’ım! Bu kişi iyi bir kimse idiyse, sen onun iyiliğini artır; eğer kotuluk işleyen birisi idiyse, gunahlarını bağışla. Onu guven, mujde, ikram ve rahmetine yaklaştır. Ey merhamet edenlerin en merhametlisi olan Allah ’ım!)( Ebû DÂvud, CenÂiz, 54, 56, H. No: 3201; NesÂî, 38, 77; İbn MÂce, CenÂiz, 23)

Eğer cenaze kadınsa “ve hussa”dan sonraki zamirler muennes okunur. “HÂzihi ’l-meyyite.. in kÂnet muhsineten fe zid fî ihsÂnih ve in kÂnet mussîeten fe tecÂvez an seyyiÂtih ve lakkıha ’l-emne...” gibi.

Bu duaları bilmeyenler kolayına gelen başka uygun dualar da okuyabilirller. “RabbenÂ, Âtin” duası bunlardan biridir. Şoyle de dua edebilir; “Allahummağfir lî ve lehû ve li ’l-mu ’minîne ve ’l-mu ’minÂt” (Allahım! Beni, bu oluyu ve butun mu ’minleri bağışla.)

Akıl hastası ve kucuk cocuklar icin istiğfar edilmez. Cunku onların gunahı yoktur. Onlar icin, cenaze duasının “fe teveffehû ale ’l-iman”dan sonrası yerinne, şu dua ilÂve edilir: “Allahumme ’c ’alhu len feratan, Allahumme ’c ’alhu len ecran ve zuhran, Allahumme ’c ’alhu len şÃ‚fian muşeffean” (Anlamı: Allahım! Sen onu bizim icin onden gonderilmiş bir sevap vesilesi kıl, Allahım! Onu bizim icin ecir vesilesi ve Âhiret azığı eyle. Allahım! Onu bize ahrette sozu gecen bir şefaatcı eyle)

Bu dualardan sonra imam dorduncu tekbiri alır, sonra once sağ tarafa, sonra da sol tarafa sesli olarak, cemaat ise gizlice selam vererek namaza son vermiş olurlar. Bu vÂcip olan selÂm ile oluye, cemaate ve imama selam verilmesine niyet edilir. Cenaze namazının baş tarafına yetişemeyen kimse, hemen iftitah tekbirini alıp imama uyar ve diğer tekbirleri imamla birlikte almaya devam eder. İmam selam verdikten sonra gecirdiği tekbirleri birbiri ardınca kaza eder, bu tekbirler sırasında herhangi bir dua okunmaz.

Birkac cenaze varsa hepsine ayrı ayrı namaz kılmak daha iyidir. Once getirilenin namazı once kılınır. Hepsi birlikte gelmiş ise halk nazarında daha faziletli olanınki once kılınır. Hepsine bir tek namaz kılmak da yeterli olur. Bu takdirde cenazeler, geniş bir sıra halinde dizilir ve imam bunlardan birisinin goğsu karşısında durarak namaz kıldırır. Yahut cenazeler tek sıra halinde kıbleyle doğru uzunlamasına da konulabilir.

Namaz kılmak mekruh olan uc vakitte, yani guneş doğarken, tam tepedeyken ve batarken cenaze namazı kılınmaz. (Ebû DÂvud, CenÂiz, 50, 51) Ancak bu vakitlerde kılınmışsa kazası da gerekmez. Kabristanda ve cami icinde cenaze namazı kılınmaz, ancak; imam ve cemaatin bir kısmı cami dışında bir kısmı da cami icinde olarak kılmalarında bir sakınca yoktur. Namazı bozan şeyler cenaze namazını da bozar.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Donduren, İslÂm İlmihali, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan