Amerikan New York Tıp Fakultesi (New York Medical College) Kısırlık Tedavisi ve Ureme Merkezi Başkanı Prof. Dr. Kutluk Oktay, kemoterapi tedavisi alacak olan 2 yaşındaki kız cocuğuna, ileride anne olmasını sağlayacak yumurta dondurma işlemini gercekleştirdi.

ABD'li Violet Lee isimli kucuk kız, Severe Combined Immunodeficiency (SCID) diye adlandırılan bağışıklık yetmezliği sendromu olduğu icin daima cam kuvezde yaşaması gerekiyor. Lee'ye bu koşullar sağlanmadığında ve kemik iliği nakli yapılamadığında enfeksiyon hastalığına bağlı yaşamını yitirme tehlikesi bulunuyor.

Prof. Dr. Oktay tarafından dunyada ilk kez bu kadar kucuk yaştaki cocuğa uyguladığı one surulen yontemle Lee'nin yumurtalığı alınarak yumurtaları donduruldu.
ABD'nin onde gelen gazetelerinden New York Post başta olmak uzere bircok basın yayın kuruluşunda yer alan Oktay'ın başarısı, tıp camiasında yankı buldu ve bircok kemoterapi alacak olan kucuk yaştaki cocuklar icin ileride “anne” olabilecekleri umudunu yarattı.

Oktay, yaptığı acıklamada, Lee'ye kemik iliği nakli oncesinde cok ağır kemoterapi verileceği icin yumurtalıklarının hasar goreceğini ve ergenliğe girmeden menopoza girmiş bir yapıya sahip olacağı icin “anne” olma şansının bulunmayacağını anlattı.

Kemoterapi ve radyoterapi oncesinde Brooklyn'li 2 yaşındaki kucuk Lee'nin cerrahi operasyon ile yumurtalıklarından birinin alındığını belirten Oktay, yumurtaların ilerleyen yaşlarında anne olmak isteğinde cozdurulerek, tup bebek tedavisi uygulanacağını ve gebe kalmasının sağlanabileceğini soyledi.

Yumurtalığın dondurulmasıyla yumurtaların korunabileceğini ifade eden Oktay, bunun olmaması halinde kucuk kızın hicbir zaman kendi cocuğunu dunyaya getiremeyeceğine dikkati cekti. Oktay, “Lee, buyuyup cocuk sahibi olmak istediğinde, yeniden kendisine nakledilmek uzere alınan yumurtalık, şu an icin 20 yıl ya da daha fazla bir sure icin donduruldu. Lee, dunyada doğurganlığın sağlanabilmesi icin yardımcı ureme tekniği olan yumurta dondurma işlemi uygulanan en kucuk hasta” dedi.

Daha once de deneysel olan doğurganlığın korunması (fertilitenin korunması) yontemini uyguladığını anlatan Oktay, şunları kaydetti:

“Aynı uygulamayı 18 yaşın altındaki 40 kız uzerinde gercekleştirdim. Bunlardan en kucuğu 3 yaşındaydı. Yumurtalık nakli daha once yetişkinlerde başarıyla uygulanmıştı. 1999'da onculuk ettiğim bu işlemin gercekleştirildiği bir kac duzine kadının yaklaşık ucte biri bugun cocuk sahibi. Bu, cok sevindirici.

Yetişkin hastaların yumurtalıkları sadece bir kac sene icin donduruluyor, bu sure kucuk hastalar icin en az yirmi yıl olacak. Bu deneysel bir tedavi, ileride hastaların bunun yararını gorup goremeyeceklerini soylemek imkansız.

Bu yontem, beyin tumoru, losemi, lenfoma gibi hastalıkları olan cocuklar icin de kullanılabilir. Talasemi ve orak hucreli anemisi olan cocuklarda da yine kemik iliği nakli oncesinde bunu yapıyoruz. Bu arada, 7 aylık talasemili bir kız cocuğunda da aynı yontemi uygulamaya hazırlanıyoruz. Bu da dunyadaki en genc vaka olacak.”

Oktay, bunların dışında gectiğimiz yıl icinde de kemoterapi ya da radyoterapi alacak olan 6 erkek cocuğunun testislerinin kucuk bir parcasını korumak uzere operasyon yaptığını anımsatarak, “Alınan dokunun gelecekte sperm uretmek amacıyla kullanılabileceği umit ediyorum. Calışmalar devam ediyor” diye konuştu.

Uygulama nasıl yapıldı?

Laparoskopi ile 3-mm'lik 3 delikten karın acılmadan bir yumurtalık alınıyor. Daha sonra yumurtaların bulunduğu kesim kucuk (3-5 mm parcalar halinde computerize edilmiş bir program ile krioprotektan denilen soğuğa dayanıklılığı artıran maddelerle karıştırılarak donduruluyor.

Dondurma işlemi tamamlandıktan sonra sıvı nitrogen tankları icinde bir doku bankasında onlarca yıl saklanabiliyor.

Hasta gebe kalmak istediğinde, ilk olarak dokunun karın icine ya da deri altına nakledilerek, hastanın menopozdan cıkması ve yeniden yumurta uretimine gecmesi tercih ediliyor. Karın icin de olduğu takdirde doğal hamilelik sureci mumkun olabiliyor.

Deri altında her zaman yumurta ozel bir iğneyle toplanıp tup bebek aşamasından gecirilip, oluşan embriyolar rahime naklediliyor. Dokunun naklinin emniyetli olmaması halinde ise (orneğin, yumurtalık dokusuna kanser sıcraması gibi) yumurtalar dokudan ayıklanıyor. Ancak bu durumda da olgunlaşma cok sağlanabiliyor. Bunun icin şu an transplant yapılması uygun goruluyor.

Dayanması cok guc bir durum

Kucuk kızın annesi Tikesha Lee (32) de ileride kucuk kızın anne olabilmesi icin bunun yapılması gerektiğini belirterek, Violet'ın bağışıklık sistemindeki problemler nedeniyle kemik iliği nakli yapılması gerektiğini, bunun icin de kemoterapiye başlanacağını soyledi.

Kemoterapi ve radyasyon tedavisi sonucu hastaların cocuk sahibi olma şansı bulunmadığını vurgulayan anne Lee, “Bebeğimin kemoterapi gorecek olması yeterince zor, ama tedavi sonunda cocuk sahibi olamayacak olması dayanması cok guc bir durumdu” dedi.