Nilay Şamhal

Dunya genelindeki olumlerin yuzde 48'i kalp hastalıklarından meydana geliyor. Bu cumleyi şoyle de soyleyebiliriz; dunya genelinde iki kişiden birinin olum nedeni kalp hastalığı. Dunyada yılda 17 milyon, Avrupa Birliği ulkelerinde 2 milyon, Turkiye'de 200 bin kişi kalp hastalıklarından yaşamını kaybediyor. Ulkemizde bu hastalık ozellikle genc yaştakileri tehdit ediyor.
Oysa kalp hastalıkları yuzde 80 oranında onlenebilir ve değiştirilebilir nedenlere dayanıyor. Yani tum dunyada birinci sırada olum nedeni olan bu hastalık, aslında yuzde 80 oranında onlenebiliyor.

GENCLER TEHDİT ALTINDA
Son yıllarda genc nufusta kalp hastalıklarında artış olduğu gozleniyor. Bunun nedeni ise, sigara, kotu beslenme ve hareketsiz yaşam. Tabii stresi de goz ardı etmemek gerekiyor. Uzmanlar bircok hastalık gibi kalp hastalıklarında da stresin tetikleyici olduğu konusunda hemfikir. Ancak stres de dÂhil tum bu etkenlerin istenirse değiştirilebilir olması, kalp hastalıklarının da onlenebilir olmasını beraberinde getiriyor.

DUMANSIZ HAVA SAHASI
Dunyada koroner kalp hastalığında en onemli faktor kolesterol. Ulkemizde ise ilk neden sigara. Ulkemizde 15-17 yaş arasındaki cocukların yuzde 22'si tiryaki, yani her gun sigara iciyorlar. Her uc universite oğrencisinden biri sigara iciyor. Bu kadarı bile ulkemizde yeni uygulamaya konulan sigara yasasının ne kadar isabetli olduğunu kanıtlıyor. Orneğin, İskocya'da yapılan bir araştırmaya gore, sadece ulkede dumansız hava sahası sağlandığı icin bir yıl icinde akut koroner arter hastalıkları nedeniyle hastanelere başvurular yuzde 17 oranında azalmış.

KONTROL İCİN 40 YAŞ BEKLENMEMELİ
Uzmanlar, bilinenin aksine kalp sağlığını kontrol icin 40 yaşın beklenmemesini oneriyor. 20 yaşın uzerindeki herkesin, hicbir şikÂyeti olmasa da bir kez kolesterolune baktırması, değerler normalse beş yılda bir kontrol ettirmeleri yeterli goruluyor. 20 yaş altındaki bir cocuğun birinci derecedeki akrabalarında, 50 yaşın altında kalp hastalığı veya kolesterol varsa, o cocuğun da kolesterolune bakılması gerekiyor. Cunku koroner arter hastalığını oluşturan plaklar 30-40 yaşında değil, daha 10'lu yaşlarda oluşmaya başlıyor.

FAST-FOOD'UN ZARARLARI
Kalp sağlığında amac bu plakları tedavi etmek değil, plakların oluşmasını engellemek. Plakların oluşma nedenlerinin başında da kolesterol geliyor. Cocukların fast-food beslenmeden uzak tutulması bu yuzden cok onemli. Cocukları hamburger, patates kızartması gibi yiyeceklere değil, meyve-sebze ağırlıklı, yağdan fakir ve Akdeniz tipi beslenmeye alıştırmak gerekiyor. Cocukların bilgisayar ve televizyon odaklı bir yaşamdan uzak tutulup, spora yonlendirilmesi ise onların sağlığı acısından ayrıca onemli.

GUNDE 45 DAKİKA YURUYUN
Amerikalılar, bizden daha şişman olmalarına rağmen, kalp hastalıklarından olum oranı Amerika'da daha duşuk. Cunku spor, sıradan bir Amerikalının bile gunluk hayatının bir parcası. Haftanın her gunu ya da en az beş gunu en az 45 dakika spor yapmak, hic değilse bu surede yuruyuş yapmak cok onemli. Bircok ev hanımından, "Butun gun evde koşturuyorum, hic oturmuyorum" sozlerini sık sık duyarız. Ancak uzmanlar, evdeki hareketliliğin asla yuruyuşun yerini tutmadığı konusunda uyarıyor.

DEPRESYON KALBE ZARAR
Depresyon, kalp hastalıklarında risk faktorlerini artıran en onemli unsurlardan. Stres, pıhtılaşmayı sağlayan trombositleri coğaltıyor, kalp hızı değişkenliğini azaltıyor, damarın ic tarafındaki ince zarın bozulmasına yol acıyor.

DUZENLİ TAHLİL
Uzmanlar, kalp sağlığında tansiyon, kolesterol ile aclık ve tokluk kan şekeri duzeyinin en onemli gostergeler olduğunu belirtiyor. Bu yuzden herhangi bir sorunla karşılaşmadan once bu tahlilleri duzenli olarak yaptırmak gerekiyor. Kısaca, ulkemizde giderek gencleri tehdit eden kalp hastalıkları aslında yaşam kalitesinin yukseltilmesiyle yuzde 80 oranında onlenebilen bir hastalık. Yani beslenme duzeni, spor ve stresle baş etmeyi oğrenmek bizi kalp hastalıklarından buyuk oranda koruyacak, ustelik hayatımıza huzuru getirecek olan faktorler.