Hakan Başbuğ

Şekerli, tatlı yiyecekler Ramazan ayının ozellikle de Ramazan Bayramı'nın vazgecilmezleridir. Her ziyarete gittiğimiz yerde şeker veya tatlı ikram edilir, biz de kendi evimize gelen misafirlere aynısını yaparız. Kulturumuzde de tatlıya yuklenen olumlu anlamlar cok fazladır. "Tatlı yiyelim, tatlı konuşalım" gibi bir deyime sahip olunan bir kulturde elbette bayram vazgecilmezinin tatlı olması da cok doğaldır.
Ancak ayıp olmasın diye her gittiğimiz yerde tatlı yemek doğru değildir; guzel bir bayram, bir kÂbusa donuşebilir Cunku şekerli, tatlı yiyecekler verdikleri mutluluğa rağmen fazla tuketildiklerinde ciddi sorunlara yol acabilmektedir.

Tatlının Yararları:
Tatlının fizikî olarak cok fazla yararından bahsetmek mumkun değil aslında. Tatlının olumlu etkisi olarak enerji vermesinden bahsedilebilir; ancak bunun karşısında zararları cok fazladır. Tabii ki bazı insanlar icin tatlının karşı koyulamaz bir lezzet olmasının ceşitli sebepleri vardır. Sonuc olarak insan vucudu şekere ihtiyac duyar. Ozellikle spor yapanlarda veya fazla hareket eden bunyelerde, enerji sarf etmekten dolayı bu ihtiyac daha fazla olur.
Bunlar dışında tatlılar gercekten de insanı mutlu eder, sofraları şenlendirir, cocukları sevindirir. Boyle bir guzellikten vazgecmek, zorunda kalınmadıkca pek de mumkun değildir. Ancak şekerli ve tatlı yiyecekleri tuketirken de her şeyde olduğu gibi olculu olunmalıdır.

Fazla Tatlı Tuketmenin Sonucları:
Eğer canınız her tatlı istediğinde tatlı tuketenlerdenseniz başınız sağlık sorunlarıyla dertte demektir Eğer tatlı krizlerine giriyor ve bu krizlerde mutlaka tatlı yiyorsanız bilmelisiniz ki yediğiniz tatlılar kan şekerinizin ani olarak yukselmesine yol acıyor. Bu ani yukseliş ise baş ağrıları, acıkma krizleri ve psikolojik sorunlar gibi problemlere yol acıyor. Ustelik kan şekerinin ani yukselişi kilo almanızı kolaylaştırıyor. Daha tehlikelisi ise bu tur yiyecekleri fazla tuketmek kalp hastalıkları, diyabet ve kanser gibi hastalıkları tetikliyor.
Eğer aşırı tatlı tuketiyorsanız, bağışıklık sisteminizin cokmesi riskiyle de karşı karşıyasınız. Şekerle birlikte maya tuketimi vucudun direncini azaltarak enfeksiyonlara acık bir hÂle getiriyor. Aşırı tatlı tuketiminin bir başka etkisi de erken yaşlanmayı tetikliyor olması. Şeker ve şekerli besinler, proteinle birleşerek yeni molekuler yapıların ortaya cıkmasına yol acıyor. Bu molekuler yapılar ise dokuların deri elastikiyetini arttırarak, daha yaşlı bir goruntunun ortaya cıkmasına sebep oluyor. Vucuttaki insulin seviyesinin yukselişi de yaşlılığı hızlandıran faktorler arasında yer alıyor. Tatlı tuketiminin ortaya cıkardığı bir başka sonuc ise krom yetersizliği. Bilincsizce tuketilen meyveler vucutta krom eksikliğini tetikliyor. Kan şekerini dengelemeye yarayan krom mineralinin eksikliği vucut icin ciddi sorunları beraberinde getirebiliyor.
Tatlı deyince hep guzel anlar geliyor aklınıza belki ama, aşırı tatlı tuketimi aynı zamanda strese de yol acıyor. Stres hor-monlan iki durumda salgılanıyor. Acil durumlarda gercekten strese girdiğimizde vucut stres hormonları salgılıyor. Stres hormonunun salgılandığı bir başka durum ise kan şekerinin cok duştuğu durumlar. Fazla tatlı tuketenlerde bu daha sık yaşanıyor.
Vucuttaki vitaminler de aşırı tatlı tuketimi tarafından tehdit altındadır. Aşırı tatlı tuketenlerde A,C,B 12 ve folat (folik asit) vitaminlerinde eksiklik gorulur. Aynı zamanda fosfor, magnezyum, kalsiyum ve demir eksikliği de ortaya cıkar ve besin yetersizliği gozlemlenir. Tatlı yemenin diş curuklerine yol actığı ise herkesin bildiği bir gercek. Ağız ve diş sağlığının bozulması tek başına bir ağız problemi değil maalesef, aynı zamanda kalp krizine kadar giden pek cok hastalığın tetikleyicisi olabiliyor. Fazla tatlı tuketen insanların ortak noktasının ne olduğunu da hepimiz biliyoruz: obezite. Tatlı tuketimi doğrudan şişmanlık nedenidir. Kan şekerindeki buyuk dalgalanmalar, aşırı insulin salgılanmasına yol acar ve bu bedenin gereğinden fazla yağlanmasına sebep olur.

Ağzınızı Tatlandırın Yeter:
Gorduğunuz gibi tatlı tuketiminin pek cok olumsuz sonucu var. Elbette tatlı yemekten vazgecmenizi oğutleyecek değiliz sizlere ancak tuketiminde dikkatli olmakta fayda var. Ramazan Bayramı'na yapacağınız ziyaretlerde tatlı ikramına nazikce "hayır" demeyi bilmelisiniz. Ayıp olacak diye duşunmeyin, sağlık her şeyin başında gelir.

Tatlı Tuketirken Dikkat Etmeniz Gerekenler:
Bol bol ılık veya sıcağa yakın su icin. En iyi, ucuz ve doğal detoks yolu bol temiz su icmektir. Ayrıca doğal maden suyu icmeniz de onemlidir. Maden suyu hem su gereksiniminizi karşılar hem de iyon ve mineral dengenizi sağlamaya yardımcı olur.
Tatlıları tok karnına değil, yemekten bir muddet, tercihen 2-3 saat sonra ve ara oğunde yiyin.
Tatlıları yavaş yavaş kucuk lokmalar halinde ve uzunca ciğneyerek yiyin. Bir seferde birkac porsiyon yemek yerine, bolerek, farklı zamanlarda daha kucuk porsiyonlar halinde yiyin.
Tatlıdan sonra bir fincan karanfilli sıcak su veya acık cay, yasemin cayı, yeşil cay, kuşburnu cayı, tarcın cayı gibi bir bitki cayı icin.
Tarcın, kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olur. Aynı zamanda cok şeker veya unlu gıda alınımına bağlı olarak sindirim sisteminde mantar oluşma riskini de azaltır. Tarcını gun boyunca yediğiniz gıdalara ozellikle de tatlıların uzerine bolca serpebilirsiniz. Gunde 1 tatlı kaşığı kadar tarcın yeterlidir.
Buruk ve acı tattaki baharatları da yemeklerinize ekleyerek kan şekerini dengelemeye yardımcı olabilirsiniz. Tarcın ve kekik dışında, zencefil, zerdecal, biberiye, mahlep gibi baharatları da tuketmenizde yarar olabilir. Fazla gazı olanlar icinse kimyon iyi bir yardımcıdır. Mahlep ozellikle kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olabilecek onemli bir baharattır. Kurabiye ve keklere ekleyebilirsiniz.