Damar Sertliği (Ateroskleroz) Hastalığı

Nedenleri Ve Risk Faktorleri
Değiştirilemeyen nedenler ve kontrol edilebilen nedenlere bağlıdır. Cinsiyet, yaş, kalıtım hastalıkta onemli bir yere sahiptir.
Yaşın damar sertliğinde onemi cok fazladır. Her 10 yılda damar sertliği olma olasılığı daha fazla artar. Erkeklerde kadınlara gore damar sertliği gorulmesi daha fazladır. Genel olarak 40-60 yaş arasında kalp krizi gorulmesi daha fazladır. Kadınlarda menopozdan once damar sertliği gorulmesi cok azdır. Menopozdan sonra ostrojen hormonu azaldığı icin damar sertliği gorulme olasılığını arttırır. Genc yaşlarda damar sertliğine erkek ve kadınlarda pek rastlanmaz.
Damar sertliğine bir cok hastalık zemin hazırlamaktadır. Orneğin hipertansiyon, diabet, yuksek kan kolesterol seviyeleri damar sertliğinin oluşmasına neden olur. Sigara icmekte damar sertliği oluşumunda buyuk rol oynar. Diabet, hipertansiyon, kolesterol seviyesi ve sigara damar sertliğinin kontrol edilmesinde 4 ana faktordur.
Araştırmalar gosteriyor ki yuksek kolesterole sahip birisinde damar sertliği gorulme riski daha fazladır. Doymamış yağlar kolesterolu duşururken, hayvansal yağlar kolesterolu arttırır.
Tansiyonun 16,5/9,5’dan yuksek olması damar sertliği riskini 5 kat arttırır.
Sigara damar sertliğinde oluşumunda bilinen en onemli risk faktorudur. Kadınlarda sonra zamanlarda damar sertliği artışının sigara olduğu duşunuluyor. Sigaranın bırakılmasıyla birlikte damar sertliği riski azalır.
Şeker hastalığı, kalp krizi riskini 2 kat arttırır.
Bunların dışında daha farklı risk faktorleri vardır. Bunlardan bazılar, egzersiz yapılmaması, stresli bir hayat surulmesi, kilo alma, obezite ve alkol tuketimi damar sertliğine neden olur.

Belirtileri
Damar sertliği bulduğu yere gore farklı belirtiler gostermektedir. Kalp damarlarında sertleşme varsa spor yaparken goğuste yanma, kalbin ağrıması, kollara yayılan bir ağrıma gorulur. Bobrek damarlarında sertleşme varsa yuksek tansiyon ve bobrek fonksiyonlarında bozukluk oluşturur. Ayak damarlarında sertleşme varsa ayakta ısı kaybında duşme, kramp tarzında ağrı son olarak gangren gorulur. Beyine giden damarlarda sertleşme gorulurse bilinc kaybı ve kaslarda gucsuzluk gorulur.
TANISI VE TEDAVİSİ
İlk gidildiğinde ultrasonla bakılır. Sonra anjiyoyla damarların tıkanıklık dereceleri tespit edilir. Duruma gore ilac tedavisi, by-pass ya da balon yontemi uygulanır.
Hastalıktan korunmak icin hastaya sigara bıraktırılır. Duzenli olarak egzersiz yaptırılır. Daha onceden kalp krizi gecirmiş birine ise tekrardan kalp krizi gecirmemesi icin kanı sulandırıcı ilaclar verilir.