En sık olarak rastlandığı yaş grubu 45-65 yaş arasıdır. Erkeklerde kadınlara oranla 1.3 kat daha sık gorulurler. 30 yaşın uzerindeki nufusun ortalama % 50’sinde basur veya hemoroid gelişir. Turkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verilerine gore, ulkemiz nufusu 2010 yılı Adrese Dayalı Nufus Kayıt Sistemi sonuclarında 72,5 milyon olarak belirlenmiştir. 30 yaş uzerindeki nufus goz onune alındığında, 35,9 milyon (% 48.6) kişi olduğu gorulur ve bu nufusun yarısında potansiyel olarak basur sorunu olduğu duşunulduğunde 18 milyona yakın basur (hemoroid) yakınması olan kişi olduğu hesaplanır. Pratikte hastaların ortalama % 10 kadarının hekime başvurduğu duşunulduğunde, 30 yaş uzeri nufusta, 2 milyona yakın potansiyel hemoroid hastası olduğu hesaplanabilir.
Genellikle hastalar UTANMA veya onemsememe nedeniyle doktora cok gec başvururlar. Gunumuzdeki tedavi yontemleri ile tedavi cok daha ağrısız ve kolay bir şekil almıştır.
Basur veya hemoroid nedir?
Her sağlıklı insanda makat bolgesinde, dişli cizginin (linea dentata) hemen uzerinde yastıkcıklar bulunur ve bunlar icinde damarlar, bağ dokusu ve duz kası barındırırlar. Ancak, surekli kabızlık veya ishal, aşırı ıkınma, yanlış tuvalet alışkanlıkları veya hamilelik nedeniyle bu yastıkcıklar hemoroid şekline donuşur. Onceleri ise, hemoroid makat (anus ve rektum) bolgesindeki toplar damarlarının genişlemesi veya varisi olarak tanımlanmaktaydı. Basur veya hemoroid , 50 yaş civarındaki her iki kişiden birinde belirlenir.
Basur veya hemoroid tipleri nelerdir?
Yer aldıkları bolgeye gore basur veya hemoroid ic ve dış olarak ikiye ayrılır.
Dış basur (hemoroid) : Makat bolgesinin en hassas ve ağrıya duyarlı olan bolgesinde yerleşirler. Buradaki damar pıhtılaşırsa aşırı ağrılı bir şişlik oluşturlar (tromboze hemoroid).
İc basur (hemoroid) : En sık rastlanan belirtisi ağrısız olarak makattan dışarıya sarkan şişliktir. Coğunlukla hastalar tarafından dışkılama sonrasında temizlik işlemi sırasında tesadufen fark edilirler. Bu basur veya hemoroid un dışarıya tam olarak sarkması veya fıtıklaşması ve iceri itilememesi durumunda şiddetli ağrıya neden olabilir.
Basur veya hemoroid neden olur?
Basur veya hemoroidin gercek oluşma nedeni bilinmemektedir. Kişinin uzun sure ayakta durması makat bolgesinin toplar damarlarında ciddi basınc yaratarak dışarıya sarkmalarına neden olabilir.
Basur veya hemoroid oluşumunu kolaylaştıran faktorler nelerdir?
-Uzun sure oturmayı gerektiren meslekler: sekreterlik, mimarlık, muhendislik, bankacılık, vb.
-Bazı sporlar: vucut geliştirme, bisiklete binme, motosiklete binme, ata binme
-İleri yaş
-Kronik kabızlık
-Kronik ishal
-Gebelik
-Lohusalık
-Kalıtım
-Dışkılama sırasında aşırı ıkınma
-Fazla laksatif (dışkı yumuşatıcı) veya lavman kullanımı
-Tuvalette uzun sure oturma alışkanlığı, tuvalette kitap okuma
Basur (hemoroid) bir hastalığın on belirtisi olabilir mi?
Evet hemoroidler bazı hastalıkların on belirtisi olabilir. Yoğun alkol tuketimi, karaciğer hastalıkları ve Hepatit B (kanla veya cinsel temasla bulaşan sarılık tipi) ile oluşabilen karaciğer sirozu veya portal hipertansiyon (karın ici portal ven adı verilen onemli bir toplar damarda basınc artışı) gibi hastalıklarda ilk belirti olarak hemoroid ortaya cıkabilir. Bu tur bir hastalığın varlığında, hasta detaylı olarak araştırıldıktan sonra, herhangi bir girişimin yapılması tercih edilir.
Deri cıkıntısı ne anlama gelir?
Deri cıkıntısı veya ‘skin tag’ pıhtılaşmış dış hemoroidler sonrasında oluşan veya iltihabi bağırsak hastalığına bağlı olarak gelişen makat etrafındaki deri fazlalıklarıdır.
Basur (hemoroid) tanısı nasıl konulur?
Basur veya hemoroid kesin tanısı ise klinik muayenenin yanı sıra anoskopi, rektoskopi, sigmoidoskopi veya kolonoskopi ile konulur. Rahatsızlıktan kısa suren, acısız yontemlerle kurtulmak mumkun. Ancak erken donemde tedaviye başlamak rahatsızlığın ilacla tedavisini sağlıyor. Bu tetkik sayesinde basur (hemoroid) ile karışabilen diğer hastalıklar dışlanmış olur.
Basur (hemoroid) belirtileri nelerdir?
-Ikınma sırasında makattan kan gelmesi
-Ikınma sırasında makattan dışarıya sarkma olması
-Makat bolgesinde kaşıntı
-Makatta ağrı
-Makat bolgesinde ele gelen ağrılı şişlik
Basur (hemoroid) hangi hastalıklarla karıştırılabilir?
Makattan kanama olduğunda hasta mutlaka uzman bir cerrah tarafından muayene edilmelidir. Sadece makat bolgesi ile uğraşan cerrahlara proktoloji uzmanı adı verilir.
•Makat catlağı (anal fissur)
•Makat fistulu (anal fistul, perianal fistul, anorektal fistul)
•Makat apsesi (anal apse, perianal apse, anorektal apse)
•Makat siğili (anal kondilom, kondiloma akuminata)
•Makat (anus) kanseri
•Rektum kanseri
•Rektal polip
•Ulseratif kolit
•Crohn hastalığı
•Makatta mantar hastalığı
•Makatta kaşıntı
•Makat bolgesi enfeksiyonları (gonokok, sifiliz, klamidya vb.)
Basur (hemoroid) hastalığı seyri nasıldır?
Hastalığın başlangıc doneminde sadece makattan kanama yakınması varken, daha sonraki donemlerde kanamaya dışkılama sırasında makatta oluşan şişlikler eşlik eder. Basur (hemoroid) ilerledikce bu şişlikler artık iceriye girmez hale gelir. Ozellikle ilerlemiş olduğu donemlerde basur (hemoroid) memelerinin dışarı cıkmış olması nedeniyle makat devamlı ıslak hale gelir. Makat ıslaklığı nedeniyle kaşıntı da diğer
yakınmalara eklenir. Bir de hemoroidin (basur) akut donem ozellikleri vardır. İc hemoroidler (basur memeleri) dışarıya cıkar, iceriye giremez ve şişer. İcleri kanla dolar. Bu donemde makatta buyuk, şişkin bir kitle oluşur ve bu safha cok ağrılıdır.
Basur (hemoroid) hastalığı evreleri nelerdir?
Birinci, ikinci, ucuncu ve dorduncu olarak sıraladığımız basur (hemoroid) evreleri hakkında aşağıdaki gibi ozetlenebilir. “Butun hemoroidlerin (basurların) ortak ozelliği makattan kanamadır. Birinci derece hemoroidlerde (basurlarda) cerrahi tedavi onerilmez ve kabızlık giderilmeye calışılır, sıcak suya oturma banyosu gibi ceşitli tedavilerle hastalığın ilerlemesinin durdurulması hedeflenir. İkinci derece hemoroidlerde de (basurlarda da) kanamalar gorulur ancak makatın icinde şişlikler de oluşur. Ucuncu derece hemoroidler (basurlar) ıkınmayla dışarı cıkabilir ve kendiliğinden iceri girer. En son evreye gelmiş hemoroidler de (basurlarda) ıkınmayla dışarı cıkar ancak kendiliğinden iceri girmesi coğunlukla soz konusu değildir. Dışarıda bir 'meme' gorunumunde kalırlar.
Hemoroidten veya basurdan korunmak icin neler yapılmalıdır?
-Posadan zengin bir beslenme tarzını benimsemek (meyve, sebze, baklagiller, corn flakes vb.)
-Tuvalette uzun zaman gecirme, tuvalette gazete okuma veya bulmaca cozme, aşırı ıkınma gibi alışkanlıkları terk etmek. Cocuklara tuvalete ihtiyac duydukları anda gitmeleri ve orada uzun zaman gecirmemeleri gerektiğini oğretmek
-Spor ve duzenli egzersiz yapmak
-At, motosiklet veya bisiklete binmenin hemoroid acısından olumsuz etkilerinin olduğunu bilmek
-Halter ve gureş gibi ağır sporların zorlanma nedeniyle olumsuz etkilerinin olduğunu bilmek
Basur veya hemoroid ameliyatını hangi mevsimde yaptırmak avantaj sağlayabilir?
Basur veya hemoroid ameliyatı sonrasında hekimler sıklıkla makat bolgesine pansuman amacı ile sıcak su icine oturma banyoları onerirler. Oturma banyosu kuvet, leğen icinde yapılabilirken, bu amacla geliştirilmiş gayet pratik klozet icine oturan ozel plastik oturma kuvetleri bulunmaktadır. Basur (hemoroid), makatta catlak (anal fissur), makat apsesi (perianal apse) veya makat fistulu (perianal fistul) gibi makat bolgesi ameliyatlarından sonra hastalara onerilen oturma banyosu yerine denizde tuzlu su ile banyo yapmak yara iyileşmesi acısından cok yararlıdır.
Pratikte hemoroid ameliyatını yaz mevsiminde olan bir hastanın, ameliyat sonrasında uzun sure denizde veya havuzda kalması, hem hasta konforu, hem de yara iyileşmesi acısından katkı sağlar.
Basur veya hemoroid hastalığı kansere neden olabilir mi?
Hayır olmaz. Ancak, basit basur (hemoroid) sanılan bazı olguların altında makat kanseri (anal kanser veya anus kanseri) veya rektum kanseri bulunabildiğini unutmamak gerekir. Danimarka’da 70,000’e yakın makat bolgesi hastalıkları nedeniyle hastaneye yatırılan hastada yapılan araştırmada, sadece 23 hastada (% 0.03) makat kanseri (anal kanser, anus kanseri) belirlenmiştir. Bu nedenle hastaların uzun donem doktordan kacmaları sorunu başlatır. Gecmiş yıllarda basur (hemoroid) sorunu olan bir hasta, makattan kanama yakınması olduğundan bunun mevcut olan basurdan olduğuna hukmederek doktora gitmekten kacınır ve bu durumda şayet altta yatan bir kanser varsa hastalığın ileri evreye gecmesine neden olabilir. Bu nedenle 50 yaş ve uzerindeki tum bireyler mutlaka kalın bağırsak yonunden tetkikten gecirilmelidir. Ozellikle, 50 yaş uzerinde makattan kanaması olan kişilerin kendi kendine tedavi cozumleri uretmek yerine konunun uzmanı olan bir cerraha başvurmaları uygundur.
Basur veya hemoroid hastalığı olan hastalar hangi bolume başvurmalıdır?
Basur veya hemoroid sorunu olan kişilerin bir Genel Cerrahi Uzmanı’na başvurmaları gerekir. Ağırlıklı olarak makat bolgesi ve bağırsak sorunları ile ilgilenen bolume proktoloji, koloproktoloji veya kolorektal cerrahi adı verilir. Bu tur cerrahlar da, halk arasında makat doktoru, basur doktoru, hemoroid doktoru olarak adlandırılırken Tıp alanında proktolog veya kolorektal cerrah olarak adlandırılırlar.