Sitemizde sık sık kanun tasarıları, kanun tasarı taslakları ve kanun teklifleri uzerine haberler yer almaktadır. Orneğin, Kamu Personel Kanun Taslağının son hali dun itibariyle sitemizde yer almıştır. Yine bir milletvekilinin, araştırma gorevliliğine yapılacak atamaların merkezi sınavla yapılmasını ongoren bir kanun teklifi verdiği haberi dun sitemizde yer almıştı. Peki taslak ne demektir? Tasarı ne anlama gelmektedir? Kanun teklifi ne kadar onemlidir? Ayrıntılar icin başlığa tıklayın. Aşağıda yapacağımız acıklamalar 1982 tarihli T.C. Anayasası temel alınarak hazırlanmış ancak mumkun olduğunca teknik bir dil kullanılmamaya gayret edilmiştir.
Herşeyden once şunu belirtmek gerekmektedir: Kanun calışmaları Turkiye Buyuk Millet Meclisine kanun teklifi ve kanun tasarısı olmak uzere iki şekilde gelmektedir. Kanun tasarıları Bakanlar Kurulunca, kanun teklifleri ise milletvekillerince verilmektedir.
Kanun Tasarıları: Bir kamu kurumunun hazırladığı calışma taslağı ilgili diğer kamu kurumlarının goruşleri ve katkıları da alındıktan sonra Başbakanlığa gonderilir. Başbakanlık kanun tasarı taslağına ilişkin son incelemeyi yaptıktan sonra Bakanlar Kurulu uyelerinin imzasına acar. Kanun Tasarı taslağı Bakanlar Kurulu uyelerince imzalandıktan sonra "Kanun Tasarısı" olarak adlandırılır. Kanun tasarısı Başbakanlıkca Turkiye Buyuk Millet Meclisine gonderilir. Kanun taslakları hukumetin goruşlerini ve onceliklerini yansıttığı icin Turkiye Buyuk Millet Meclisinde genellikle oncelikli olarak ele alınır.
Kanun taslağı Mecliste once ihtisas komisyonlarına gider. İhtisas komisyonları Mecliste grubu bulunan siyasi partilerin temsilcilerin oluşur. (Mecliste grup kurabilmek icin 20 milletvekline sahip olmak gerekmektedir. Şuan icin bunu sağlayan iki parti, AKP ve CHP, vardır.) İhtisas komisyonları şunlardır: Anayasa Komisyonu, Adalet Komisyonu, Milli Savunma Komisyonu, İcişleri Komisyonu, Dışişleri Komisyonu, Milli Eğitim, Kultur, Genclik ve Spor Komisyonu, Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu, Cevre Komisyonu, Sağlık, Aile, Calışma ve Sosyal İşler Komisyonu, Tarım, Orman ve Koyişleri Komisyonu, Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu, TBMM Hesaplarını İnceleme Komisyonu, Dilekce Komisyonu, Plan ve Butce Komisyonu, Kamu İktisadi Teşebbusleri Komisyonu, İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu ve Avrupa Birliği Uyum Komisyonu

Kamu personeline ilişkin tasarılar %98 oranında Plan ve Butce Komisyonunda goruşulur.
İhtisas komisyonlarında goruşulmekte olan "Kanun Tasarısı" komisyonun ihtiyac duyması halinde komisyon uyelerinin bir kısmından oluşan alt komisyona, incelenmesi icin, gonderilebilir. Bu halde şu işlemler olmaktadır. Kanun tasarısı alt komisyonda goruşulur. Alt komisyon kanun taslağı uzerinde calışır ve değişiklikler yapar. Taslak ihtisas komisyonuna gelir. İhtisas komisyonu yeni değişiklikler yapabileceği gibi alt komisyonunun kabul ettiği metni aynen de kabul edebilir. Taslak ihtisas komisyonunda goruşuldukten sonra Genel Kurula gelir. Genel kurul tum milletvekillerinin yer aldığı kuruldur. Kanun tasarısı burada madde madde goruşulur.
Kanun tasarısı Meclis Genel Kurulunda goruşuldukten sonra onay icin Cumhurbaşkanlığına gonderilir. Cumhurbaşkanı 15 gunluk bir surede kendisine gelen tasarıyı inceler ve incelem sonunda ya veto eder ya kabul eder. Kabul ederse kanun tasarısı yayımlanmak uzere Resmi Gazeteye gonderilir. Kanun Resmi Gazetede yayımladıktan sonra, Kanunun yururluk tarihlerinde belirtilen surelere gore yururluğe girer.
Cumhurbaşkanı kanunu veto ederse kanun yururluğe girmez ve hukumet kanunun yeniden cıkmasını istiyorsa yukarıda anlatılan surec bir daha yaşanır.
Kanun teklifi: Milletvekillerince verilen duzenlemelerdir. Milletvekilleri ulkenin sorunlarına ilişkin olarak tek başına veya coklu imzalarla kanun teklifi verebilmektedir. Kanun taklifi eğer goruşulecekse yukarıda Kanun tasarısının Mecliste goruşulmesine benzer şeklide goruşulur. Yani once ihtisas komisyonu (gerek goruyorsa alt komisyon) sonra genel kurul, genel kurulda da kabul edildikten sonra onay icin Cumhurbaşkanlığına gonderilir. Cumhurbaşkanı 15 gunluk sure icinde ya veto eder ya kabul eder. Kabul edilen kanun Resmi Gazetede yayımlanır.
Burada şu hususu vurgulamak gerekmektedir. Şuanki yapı itibariyle Meclis AK Partinin egemenliği altındadır. Hem genel kurul hem de komisyonlar AKP'nin sayısal coğunluğuna gore oluşturulmuştur. Dolaysıyla muhalefet veya bağımsız milletvekillerince verilen bir kanun teklifinin yasalaşma ihtimali cok duşuktur. Bu husus AKP'nin grup başkanvekili ve ihtisas komisyonu başkanı olmayan vekilleri icin de gecerlidir. Ancak AKP Grup Başkanvekilleri veya İhtisas komisyonu başkanları (Sayısal coğunluktan dolayı tum ihtisas komisyonu başkanları AKP'lidir) tarafından verilen Kanun teklifleri Kanun tasarıları gibi oncelikli olarak goruşulmektedir.

Bu bağlamda vekiller tarafından verilen kanun tekliflerinin ne anlama geldiğinin yukarıda cercevede ele alınması uygun olacaktır.