28/10/2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 28 Ekim 2006 CUMARTESİResmî GazeteSayı : 26330
ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Anayasa Mahkemesi Başkanlığından:
Esas Sayısı : 2005/6
Karar Sayısı : 2005/93
Karar Gunu : 29.11.2005

İPTAL DAVASINI ACAN : TBMM Anamuhalefet (Cumhuriyet Halk) Partisi Grubu adına Grup Başkanvekilleri Kemal ANADOL ve Haluk KOC ile birlikte 140 milletvekili
İPTAL DAVASININ KONUSU : 28.12.2004 gunlu, 5277 sayılı ?2005 Malî Yılı Butce Kanunu?nun;

1 - 15. maddesinin (a) fıkrasının (1) ve (9) numaralı bentlerinin,
2 - 21. maddesinin (c) fıkrasının,
3 - 25. maddesinin;
a) (a) fıkrasının,
aa) Birinci paragrafının ucuncu tumcesinin ?... yuksekoğretim kurumları araştırma gorevlisi kadrolarına yapılacak acıktan atamalara ilişkin esaslar ...? bolumunun,

ab) İkinci paragrafının,
b) Ucuncu paragrafının ?... ve bu kurumların boş memur kadrolarına 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesinin ucuncu fıkrasına gore acıktan vekil atanması...? bolumunun,
c) (d) fıkrasının,
d) (f) fıkrasının birinci, ikinci ve ucuncu paragraflarının,
4 - 28. maddesinin ?... ilgili mevzuatı uyarınca diğer kurumlarda vekÂleten veya gecici olarak gorevlendirilen ve kadro aylıklarını kendi kurum veya kuruluşlarından alan memurlar veya kamu gorevlileri, gecici olarak gorev yaptıkları kurum personelinin yararlandığı ve ilgili mevzuatında soz konusu personele de odenebileceği belirtilen her turlu tazminat, fazla mesai ve diğer odemelerden yararlanamazlar.? bolumunun,

5 - 29. maddesinin (a) fıkrasının,
6 - 32. maddesinin,
7 -36. maddesinin,
8 - 37. maddesinin,
a) (a), (b), (c), (d), (e), (f), (g) ve (i) fıkralarının,
b) (h) fıkrasında yer alan ?bir katını gecmemek uzere? bolumunun,
c) (j) fıkrasının (1), (2) (3) ve (4) numaralı bentlerinin,
Anayasa'nın 2., 7., 8., 11., 13, 87., 88., 128., 153., 161., 162. ve 163. maddelerine aykırılığı savıyla iptali ve yururluklerinin durdurulması istemidir.
IİPTAL VE YURURLUĞUN DURDURULMASI İSTEMİNİN GEREKCESİ
Dava dilekcesi şoyledir:
?I. OLAY
Butce; ?devletin ve ona bağlı kamu kuruluşlarının yıllık gelir ve bu gelir ve masrafların uygulamaya konulmasına izin veren bir kanundur.?
Anayasanın 161 inci maddesi uyarınca, yıllık olarak yapılır ve butce yasasına butce ile ilgili hukumler dışında hicbir hukum konulamaz. (Any. M. 7.10.1996 tarih ve E.1996/23, K.1996/36, R.G. 8.6.2002, sa.24779).
Anayasa Mahkemesinin bircok kararında yinelenip vurgulandığı gibi, başlıca ereği, butce yasalarını yapısına ve amacına aykırı kurallardan ayıklamak ve bir sıkı duzene bağlayarak yalnızca butceye ilişkin butceyle ilgili konuları icermesini sağlamak olan Anayasanın 161 inci maddesi, obur yasa kurallarını değiştiren, onların alanına ve konularına el atan butce yasası kurallarına acık ve kesin engeldir. (Any. M. 2.7.1991 gun ve E.1991/16, K.1991/19, R.G. 28.9.1991, sa.21005)
Anayasanın 161 inci maddesindeki hukme ve bu konudaki Anayasa Mahkemesinin kararlarına karşın, 28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanunu'nda butce dışındaki konulara ilişkin hukumler de yer almış, ayrıca bazı yasalarda yasa ile yapılması gereken değişiklikler de, Butce Kanunu ile yapılmıştır. Bu nedenle 2005 Mali Yılı Butce Kanununun kimi hukumleri hakkında Anayasa Mahkemesinde iptal davası acılmasına gerek duyulmuştur.
Aşağıda ilk olarak, 5027 sayılı 2004 Mali Yılı Butce Kanununda iptali istenen hukumlere yer verildikten sonra, iptali istenen maddelerin cokluğu, buna karşılık dayanılan Anayasa maddelerinin aynılığı nedeniyle Anayasaya aykırılıkların her seferinde tekrar tekrar acıklanmasının gerekli olmayacağı duşuncesinden hareketle ve Yuce Mahkemenin calışmasını kolaylaştırmak amacıyla Anayasaya aykırılıklarının genel gerekceleri gosterilmiş ve daha sonra da, iptali istenen hukumlerle ilgili ozet gerekcelerle istemlerde bulunularak varsa, genel gerekce dışındaki aykırılık gerekcelerine yer verilmiştir.
II. İPTALİ İSTENEN HUKUMLER
1) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 15 inci Maddesinin (a) Fıkrasının 1 inci ve 9 uncu Bentleri
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 15 inci maddesinin (a) fıkrasının 1 inci ve 9 uncu bentleri aynen şoyledir:
?1. Aynı kuruluş butcesi icinde ?Personel giderleri? ile ?Sosyal guvenlik kurumlarına Devlet primi giderleri? tertipleri arasında fonksiyonel ve ekonomik sınıflandırma ayırımına bakılmaksızın aktarma yapmaya,?
?9. Aynı kuruluş butcesi icinde fonksiyonel ve ekonomik sınıflandırma ayırımına bakılmaksızın aktarma yapmaya veya kuruluşların butcelerinden Maliye Bakanlığı butcesinin yedek odenek tertiplerine aktarma yapmaya,?
2) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 21 inci Maddesinin (c) Fıkrası
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 21 inci maddesinin (c) fıkrası aynen şoyledir:
?c) Tasfiye edilen fonların her turlu gelirleri, tasfiye edilmelerine ilişkin mevzuatta ozel bir duzenleme bulunmaması halinde, bu konuda yeni bir duzenleme yapılıncaya kadar yururlukten kaldırılan hukumlere gore tahsil edilmeye devam olunur ve genel butceye gelir kaydedilir.?
3) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci Maddesinin (a) Fıkrasının İkinci Paragrafı
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci maddesinin (a) fıkrasının ikinci paragrafı aynen şoyledir:
?Doner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal guvenlik kurumlarının ve butceden yardım alan kuruluşların serbest memur kadrolarına yapacakları acıktan atama sayıları ile aşağıdaki paragraf kapsamı dışındaki kamu kurum ve kuruluşlarından yapacakları memur nakilleri (24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanunun 22 nci maddesi uyarınca yapılacak personel nakilleri haric) toplamı ile bunların kullanımı ve diğer hususları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.?
4) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci Maddesinin (a) Fıkrasının 3 uncu Paragrafındaki ?ve bu kurumların boş memur kadrolarına 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesinin ucuncu fıkrasına gore acıktan vekil atanması? İbaresi
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci maddesinin (a) fıkrasının iptali istenen ibareyi de iceren 3 uncu paragrafı aynen şoyledir:
?Genel butceye dahil dairelere, katma butceli idarelere, doner sermayelere, kefalet sandıklarına, sosyal guvenlik kurumlarına, butceden yardım alan kuruluşlara tahsis edilmiş bulunan surekli işci kadrolarından boş olanların acıktan atama amacıyla kullanılması ve bu kurumların boş memur kadrolarına 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesinin ucuncu fıkrasına gore acıktan vekil atanması Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye Bakanlığının iznine tÂbidir. Acıktan atama izni, personel odeneğinin yeterli olması şartıyla verilebilir.?
İptali istenen ?ve bu kurumların boş memur kadrolarına 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesinin ucuncu fıkrasına gore acıktan vekil atanması? ibaresidir.
5) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci Maddesinin (d) Fıkrası
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci maddesinin (d) fıkrası aynen şoyledir:
?d) Genel butceye dahil dairelerle katma butceli idarelerin doner sermaye saymanlıklarına ait sayman ve saymanlıklarda gorevli her unvandaki memur kadrolarından Maliye Bakanınca uygun gorulenler, doner sermaye kadrolarından tenkis edilerek Maliye Bakanlığının kadro cetveline eklenir.
Tenkis edilen kadrolarda istihdam edilen personel, başka bir işleme gerek kalmaksızın Maliye Bakanlığının kadro cetveline eklenen bu kadrolara atanmış sayılırlar.?
6) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci Maddesinin (f) Fıkrasının Birinci, İkinci ve Ucuncu Paragrafları
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci maddesinin (f) fıkrasının birinci, ikinci ve ucuncu paragrafları aynen şoyledir:
?f) Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya muşterek kararnameyle atanan veya gorevlendirilenler, Turkiye Buyuk Millet Meclisince yapılan secimler sonucunda gorev verilenler ile yuksekoğretim kurumlarının oğretim uyeliklerine yapılacak atamalar haric olmak uzere, herhangi bir sosyal guvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar, (a) fıkrasının ucuncu paragrafında belirtilen kurum ve kuruluşların kadrolarına acıktan atanamazlar.
Herhangi bir sosyal guvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel butceye dahil daireler, katma butceli idareler, doner sermayeler, fonlar, belediyeler, il ozel idareleri, belediyeler ve il ozel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal guvenlik kurumları, butceden yardım alan kuruluşlar ile ozel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, ust kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbusleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile muessese ve işletmelerinde ve sermayesinin % 50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya gorevde calıştırılamaz ve gorev yapamazlar.
Diğer kanunların emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken emeklilik veya yaşlılık aylıkları ve/veya diğer tazminatları kesilmeksizin atanmaya, calıştırılmaya veya gorevlendirilmeye izin veren hukumleri ile 5434 sayılı Turkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ek 11 inci maddesine gore alınmış Bakanlar Kurulu kararları 2005 yılında uygulanmaz.?
7) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 28 inci Maddesindeki ?ilgili mevzuatı uyarınca diğer kurumlarda vekÂleten veya gecici olarak gorevlendirilen ve kadro aylıklarını kendi kurum veya kuruluşlarından alan memurlar veya kamu gorevlileri, gecici olarak gorev yaptıkları kurum personelinin yararlandığı ve ilgili mevzuatında soz konusu personele de odenebileceği belirtilen her turlu tazminat, fazla mesai ve diğer odemelerden yararlanamazlar.? İbaresi
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun iptali istenen ibareyi de iceren 28 inci maddesi aynen şoyledir:
?MADDE 28. ? 657 sayılı Kanunun ek 8 ve ek 9 uncu, 13.11.1996 tarihli ve 4208 sayılı Kanunun 3 uncu, 04.11.1981 tarihli ve 2547 sayılı Kanunun 38, 40 ve 41 inci maddelerine ve 13.10.1983 tarihli ve 2919 sayılı Kanuna gore gorevlendirilenler, 29.07.2003 tarihli ve 4958 sayılı Kanunun 17 nci maddesi uyarınca Sosyal Sigortalar Kurumunda uzman tabip, tabip, eczacı, anestezi ve rontgen teknisyeni olarak gorevlendirilenler ile guvenlik gorevlileri ve Sağlık Bakanlığı merkez teşkilÂtında bağımsız daire başkanı veya daha ust unvanlarda gorevlendirilenler haric, ilgili mevzuatı uyarınca diğer kurumlarda vekÂleten veya gecici olarak gorevlendirilen ve kadro aylıklarını kendi kurum veya kuruluşlarından alan memurlar veya kamu gorevlileri, gecici olarak gorev yaptıkları kurum personelinin yararlandığı ve ilgili mevzuatında soz konusu personele de odenebileceği belirtilen her turlu tazminat, fazla mesai ve diğer odemelerden yararlanamazlar.?
İptali istenen, ?ilgili mevzuatı uyarınca diğer kurumlarda vekÂleten veya gecici olarak gorevlendirilen ve kadro aylıklarını kendi kurum veya kuruluşlarından alan memurlar veya kamu gorevlileri, gecici olarak gorev yaptıkları kurum personelinin yararlandığı ve ilgili mevzuatında soz konusu personele de odenebileceği belirtilen her turlu tazminat, fazla mesai ve diğer odemelerden yararlanamazlar? İbaresidir.
8) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 29 uncu Maddesinin (a) Fıkrası
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 29 uncu maddesinin (a) fıkrası aynen şoyledir:
?a) Aylık gayrisafi hasılat tahakkuk tutarını (katma değer vergisi ve ozel tuketim vergisi haric) kapsamak kaydıyla;
1. Turkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Mudurluğunun mal ve hizmet satışları (Devlet hissesi karşılığı olup yurt icinde urettiği ve/veya alıp sattığı ham petrol ile doğalgaza ait hasılat haric) gayrisafi hasılatının % 10'u,
2. Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Mudurluğunun mal ve hizmet satışları gayrisafi hasılatının % 10'u,
3. Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma İşletmeleri Genel Mudurluğunun mal ve hizmet satışları gayrisafi hasılatının % 10'u,
4. Devlet Malzeme Ofisi Genel Mudurluğunun mal ve hizmet satışları urun nevileri itibarıyla gayrisafi hasılatının % 10'una kadarı,
En gec takip eden ayın yirmisine kadar (Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma İşletmeleri Genel Mudurluğu icin takip eden ayın sonuna kadar) Maliye Bakanlığı Merkez Saymanlığına odenir. Odenen bu tutarlar butceye gelir yazılır.
Bu fıkrada belirtilen tutarların suresi icinde odenmemesi halinde, odenmeyen tutarlar, gecikme zammı da uygulanmak suretiyle 21.07.1953 tarihli ve 6183 sayılı Kanun hukumlerine gore takip ve tahsil edilir.?
9) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 32 nci Maddesi
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun ?Saymanlık gorev ve sorumluluklarının devri? başlığını taşıyan 32 nci maddesi aynen şoyledir:
?MADDE 32. ? 1050 sayılı Kanun ve diğer mevzuatla saymanlara verilen gorev ve yetkilerin bir kısmını gerekli gorulen hallerde yardımcılarına devrettirmeye, devirle ilgili esasları belirlemeye Maliye Bakanı yetkilidir. Saymanlar hakkındaki sorumluluk, devredilen işlerle ilgili olarak gorev ve yetki verilenler hakkında da uygulanır.?
10) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 36 ncı Maddesi
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun ?Vergi, fon ve payların zamanında yatırılması? başlığını taşıyan 36 ncı maddesi aynen şoyledir:
?MADDE 36. ? 08.06.1984 tarihli ve 233 sayılı Kanun Hukmunde Kararname kapsamında bulunan iktisadî devlet teşekkulleri, kamu iktisadî kuruluşları, bunların muesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ile ozelleştirme kapsamındaki kuruluşların ve doner sermayelerin yoneticileri ve malî işlerinden sorumluları, bu Kanunun 29 uncu maddesi uyarınca odenecek paylar da dahil olmak uzere bu kuruluşların mukellef veya sorumlu sıfatıyla ucuncu kişilerden tahsil ettikleri vergi, fon ve diğer payların tahsil dairelerine zamanında ve tam olarak odenmesini sağlamak zorundadırlar. Aksine davrananlar bu tutarların odenmesinden şahsen ve muteselsilen sorumlu tutulurlar.?
11) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (a) Fıkrası
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun ?Kısmen veya tamamen uygulanmayacak hukumler? başlığını taşıyan 37 nci Maddesinin (a) fıkrası aynen şoyledir:
?MADDE 37. ? a) 1. 26.05.1927 tarihli ve 1050 sayılı Kanunun 48, 53 ve 63 uncu maddeleri ile 59 uncu maddesinin ikinci fıkrası,
2. 12.03.1982 tarihli ve 2634 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası,
3. 09.05.1985 tarihli ve 3202 sayılı Kanunun 45 inci maddesinin birinci fıkrası,
4. 31.10.1985 tarihli ve 3234 sayılı Kanunun 35 inci maddesinin son fıkrası,
5. 28.05.1986 tarihli ve 3291 sayılı Kanunun 11 inci maddesi,
6. 24.05.1983 tarihli ve 2828 sayılı Kanunun 31 inci maddesinin ikinci fıkrasının birinci cumlesi,
7. 27.06.1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hukmunde Kararnamenin 1 inci maddesinin (B) fıkrası, (3) numaralı bendinde yer alan hukumler haric, 15.01.2005 tarihinden gecerli olmak uzere,
8. 5272 sayılı Belediye Kanununun 87 nci maddesinin (b) fıkrası, ilgili kanunlarda duzenleme yapılıncaya kadar, il ozel idareleri ile il ozel idarelerinin kurdukları birlik, muessese ve işletmeler acısından,
2005 yılında uygulanmaz.?
12) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (b) Fıkrası
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (b) fıkrası aynen şoyledir:
?b) 05.04.1983 tarihli ve 2813 sayılı Kanuna gore alınan ruhsat ve kullanım ucretleri, 2005 yılında oniki eşit taksitte odenir.?
13) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (c) Fıkrası
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (c) fıkrası aynen şoyledir:
?c) Ozel kanunlarla kamu tuzel kişiliğini haiz olarak kurum, kurul, ust kurul, enstitu, teşebbus, fon ve sair adlarla kurulmuş kamu kurum ve kuruluşlarında, kanunlarında aksine hukumler olsa dahi, kendi ozel mevzuatındaki hukumler uyarınca yapılacak temsil ve ağırlama giderlerinin yıllık toplamı, başkan ile temsil yetkisini haiz olan personelin bir aylık ortalama net ucretinin iki katını gecemez. Temsil yetkisini haiz personelin unvan ve sayıları, karar organlarınca toplam personel sayısının % 2'sini gecmemek uzere belirlenir.?
14) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (d) Fıkrası
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (d) fıkrası aynen şoyledir:
?d) 04.01.1961 tarihli ve 209 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrasından sonra gelen hukumleri aşağıdaki şekilde uygulanır:
Personelin katkısıyla elde edilen doner sermaye gelirlerinden, 14.07.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 uncu maddesinin (A) fıkrasına gore calışanlardan doner sermayeli sağlık kurum ve kuruluşlarında gorevli olan personel ile bu kurum ve kuruluşlarda 10.07.2003 tarihli ve 4924 sayılı Kanun uyarınca sozleşmeli olarak istihdam edilen sağlık personeline, mesai ici veya mesai dışı ayrımı yapılmaksızın ek odeme yapılabilir. Sağlık kurum ve kuruluşlarında Bakanlıkca belirlenen hizmet sunum şartları ve kriterleri de dikkate alınmak suretiyle, bu odemenin oranı ile usûl ve esasları; personelin unvanı, gorevi, calışma şartları ve suresi, hizmete katkısı, performansı, serbest calışıp calışmaması ile muayene, ameliyat, anestezi, girişimsel işlemler ve ozellik arz eden riskli bolumlerde calışma gibi unsurlar esas alınarak Maliye Bakanlığının uygun goruşu uzerine Sağlık Bakanlığınca belirlenir.
Yukarıdaki fıkraya gore personelin katkısıyla elde edilen doner sermaye gelirlerinden personele bir ayda yapılacak ek odemenin tutarı, ilgili personelin bir ayda alacağı aylık (ek gosterge dahil), yan odeme ve her turlu tazminat (makam, temsil ve gorev tazminatı haric) toplamının, pratisyen tabip ve diş tabiplerinden serbest calışanlara % 250'sini, serbest calışmayanlara % 500'unu, uzman tabip, Tıpta Uzmanlık Tuzuğunde belirtilen dallarda bu Tuzuk hukumlerine gore uzman olanlar ve uzman diş tabiplerinden serbest calışanlara % 350'sini, serbest calışmayanlara % 700'unu, serbest calışmayan klinik şef ve şef yardımcılarına % 800'unu, diğer personele ise % 150'sini gecemez. İşin ve hizmetin ozelliği dikkate alınarak yoğun bakım, doğumhane, yeni doğan, sut cocuğu, yanık, diyaliz, ameliyathane, kemik iliği nakil unitesi ve acil servis gibi ozellikli hizmetlerde calışan personel icin % 150 oranı, % 200 olarak uygulanır. 4924 sayılı Kanun uyarınca sozleşmeli olarak istihdam edilen sağlık personeline yapılacak ek odemenin tutarı ise aynı birimde aynı unvanlı kadroda calışan ve hizmet yılı aynı olan emsali sağlık personeli esas alınarak belirlenir ve bunlara yapılacak ek odeme, hicbir şekilde emsaline yapılabilecek ek odeme ust sınırını gecemez. Ancak, soz konusu Kanun uyarınca istihdam edilen pratisyen tabip ve uzman tabiplerden, Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Dair Yonetmeliğe ekli (1) sayılı cetvelde yer alan 5 ve 6 ncı hizmet bolgelerinde bulunan illerden Bakanlıkca belirlenen yerlerde calışanlara, gorev yaptıkları birimlerin doner sermaye gelirlerinin yetersiz olması nedeniyle ust limitin altında ek odeme yapılması halinde, merkeze aktarılan % 2 oranına kadar olan paya ilave olarak alınacak paydan karşılanmak ve gorev yapılan birimin doner sermaye gelirlerinden yapılacak ek odeme ile birlikte hicbir şekilde bu fıkrada belirlenen ust sınırı gecmemek uzere Maliye Bakanlığının uygun goruşu uzerine Sağlık Bakanlığınca belirlenecek usûl ve esaslara gore ayrıca ilave ek odeme yapılabilir.
Personelin katkısı ile elde edilen doner sermaye gelirlerinden, o birimde gorevli personele yapılacak ek odeme toplamı, ikinci ve ucuncu basamak sağlık kurumlarında, ilgili birimin carî yıldaki doner sermaye gelirinin % 50'sini, birinci basamak sağlık kuruluşlarında ise, ilgili birimin carî yıldaki doner sermaye gelirinin % 65'ini aşamaz.
Sağlık Bakanlığına bağlı doner sermaye işletmeleri; sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, kaliteli ve verimli hizmet sunumunun teşvik edilmesi, sağlık kurum ve kuruluşlarının kendi imkÂnlarıyla karşılayamadıkları ihtiyacların giderilmesi, eğitim, araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi, birinci basamak sağlık kuruluşlarının desteklenmesi ve Bakanlık merkez teşkilÂtında gorev yapan memurlar ile sozleşmeli personele ek odemede bulunulması amacıyla Bakanlıkca yapılacak giderlere iştirak etmek icin aylık gayrisafi hasılattan aylık tahsil edilen tutarın % 2'sini gecmemek uzere Sağlık Bakanlığınca belirlenecek oranı Bakanlık Doner Sermaye Merkez Saymanlığı hesabına aktarırlar. Bu hesapta toplanacak tutarların dağılım ve sarfına ilişkin kriterler ile personele yapılacak ek odemenin oran, usûl ve esasları Maliye Bakanlığının uygun goruşu uzerine Sağlık Bakanlığınca belirlenir. Personele yapılacak ek odemenin miktarı, en yuksek Devlet memuru aylığının (ek gosterge dahil) % 200'unu gecemez. Ek odeme miktarı; gorev yapılan birim ve iş hacmi, gorevin onem ve gucluğu, calışma suresi, personelin sınıfı, kadro unvanı, derecesi ve atanma bicimi gibi kriterler ile personele aylık ve ozluk hakları dışında ilgili mevzuatına gore yapılan diğer ilave odemeler dikkate alınarak belirlenir. Merkez teşkilatında gorev yapan personele bu fıkra kapsamında yapılacak toplam ek odeme, doner sermaye işletmelerinden carî yılda aktarılan tutarın % 50'sini gecemez ve bu odemeler gelir vergisine tÂbi tutulmaz.
Diğer kamu kurum ve kuruluşlarından Sağlık Bakanlığı merkez teşkilÂtında bağımsız daire başkanı veya daha ust unvanlı kadrolara gorevlendirilenlere, bu kadro unvanları icin ongorulen tutarda ek odeme yapılır. 2547 sayılı Yuksekoğretim Kanununun 38 inci maddesine gore Sağlık Bakanlığı merkez teşkilÂtı ve bağlı sağlık kurum ve kuruluşlarında gorevlendirilenler, aynı maddede belirtilen ilave odemelerden yararlanmamak kaydıyla, Bakanlık merkez veya bağlı sağlık kurum ve kuruluşunda gorev yaptıkları unvan icin belirlenen ek odemeden faydalandırılır. Birinci basamak ve koruyucu sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi ve bolgelerarası gelişmişlik farklarının giderilmesi amacıyla, doner sermayeli işletmelerden uygun gorulenlerin merkeze aktaracağı payı % 4'e kadar yukseltmeye Sağlık Bakanı yetkilidir. Merkeze aktarılan % 2 oranına kadar olan paya ilave olarak alınacak tutarlar, bu fıkrada belirtilen amaclar dışında kullanılamaz.?
15) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (e) Fıkrası
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (e) fıkrası aynen şoyledir:
?e) İlgili kanununda duzenleme yapılıncaya kadar, 04.12.1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanunun 1 inci maddesindeki kanunî faiz oranı, aylık % 1 olarak uygulanır. Ay kesirleri tama iblağ edilir. Taksitlendirilen veya herhangi bir sebeple odenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları icin ongorulen en yuksek faiz oranı uygulanır.?
16) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (f) Fıkrası
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (f) fıkrası aynen şoyledir:
?f) Belediyeler ile buyukşehir belediyelerince kamu kurum ve kuruluşlarına uygulanacak su tarife bedelleri, ozel işyerlerine uygulanan en duşuk tarife bedelini aşamaz.?
17) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (g) Fıkrası
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (g) fıkrası aynen şoyledir:
?g) 13.03.1913 tarihli İl Ozel İdaresi Kanununun 78 inci maddesinin (16) numaralı bendinin ikinci paragrafı, 2005 yılı icin ?Yatırım nitelikli katkı tutarlarına ilişkin bilgiler Devlet Planlama Teşkilatı Musteşarlığına gonderilir.? şeklinde uygulanır.?
18) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (h) Fıkrasındaki ?bir katını gecmemek uzere? İbaresi
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin iptali istenen ibareyi de iceren (h) fıkrası aynen şoyledir:
?h) 2004 yılına ilişkin elde edilen kÂrlardan 2005 yılında dağıtılacak uretimi teşvik primi odemelerinde, 21.12.1967 tarihli ve 969 sayılı Kanunun 3 uncu maddesinin son fıkrasında, 24.05.1983 tarihli ve 2828 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinin onbirinci fıkrasında, 09.05.1985 tarihli ve 3202 sayılı Kanunun 44 uncu maddesinin onuncu fıkrasında yer alan ?iki katını gecmemek uzere? ibareleri ?bir katını gecmemek uzere? şeklinde uygulanır ve 29.05.1926 tarihli ve 867 sayılı Kanun kapsamındaki doner sermaye işletmelerinde 2004 yılına ilişkin elde edilen kÂrlardan, kÂrın elde edilmesinde emeği gecen 657 sayılı Kanuna tÂbi calışan personele, asgari ucretin yıllık brut tutarını gecmemek uzere 969 sayılı Kanun uyarınca cıkarılmış olan Yonetmelikte belirtilen esaslar cercevesinde teşvik primi odenebilir.?
İptali istenen, bu fıkradaki ?bir katını gecmemek uzere? ibaresidir.
19) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (i) Fıkrası
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (i) fıkrası aynen şoyledir:
?i) 24.07.2003 tarihli ve 4956 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin (d) bendi ile aynı Kanunun gecici 3 uncu maddesinde gecen ?01.01.2005? tarihleri ve 5073 sayılı Kanunun 17 nci maddesinde gecen ?01.01.2005? tarihi ?01.01.2006? şeklinde uygulanır.
2926 sayılı Kanuna tÂbi sigortalılardan; 2005 yılı icinde aynı Kanunun 33 uncu maddesine gore belirlenen gelir basamaklarından ilk altı basamakta bulunanlardan altıncı basamak gosterge tutarının, yedi ve daha yukarı basamaklarda bulunanlardan ise bulundukları basamak gosterge tutarının % 20'si oranında sağlık sigortası primi tahsil edilir.?
20) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (j) Fıkrasının Birinci, İkinci, Ucuncu ve Dorduncu Bentleri
28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 37 nci Maddesinin (j) fıkrasının birinci, ikinci, ucuncu ve dorduncu bentleri aynen şoyledir:
?j) 1. 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kanunun butce uygulamasına ilişkin hukumleri ve 81 inci maddesinin (a), (c) ve (d) bentleri ile bunların yururluğune ilişkin hukumleri 2005 yılında uygulanmaz.
2. 5018 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin (f) bendi gereğince yururlukten kalkması gereken hukumlerden yukarıdaki (1) numaralı bendin uygulanabilmesi icin yururluğunun devamı zorunlu olanlar hakkında da (1) numaralı bent hukumleri uygulanır.
3. 5018 sayılı Kanunun gecici 2 ve gecici 4 uncu maddelerinde gecen ?31.12.2004? tarihleri ?30.06.2005?, gecici 5 inci maddesinde gecen ?31.12.2004? tarihi ise ?31.12.2005? şeklinde uygulanır.
4. 5018 sayılı Kanunun gecici 9 uncu maddesi, ?Diğer kanunlarla 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanununun butce hazırlığına ilişkin hukumlerine yapılan atıflar, bu Kanuna yapılmış sayılır.? şeklinde uygulanır.
21) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci Maddesinin (a) Fıkrasının Birinci Paragrafının Ucuncu Cumlesindeki ?Yuksekoğretim kurumları araştırma gorevlisi kadrolarına yapılacak acıktan atamalara ilişkin esaslar? İbaresi
28.12. 2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci maddesinin (a) fıkrasının birinci paragrafının ucuncu cumlesi aynen şoyledir:
?Soz konusu toplam sayının belirli bir oranda tutulması ve kullanımı ile diğer hususlar ve yuksekoğretim kurumları araştırma gorevlisi kadrolarına yapılacak acıktan atamalara ilişkin esaslar Devlet Personel Başkanlığının bağlı olduğu Bakan ile Maliye Bakanının muşterek onerisi uzerine Başbakan tarafından belirlenir?
İptali istenen, soz konusu ucuncu cumledeki ?yuksekoğretim kurumları araştırma gorevlisi kadrolarına yapılacak acıktan atamalara ilişkin esaslar? ibaresidir.
III. GEREKCE
1) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 15 inci Maddesinin (a) Fıkrasının 1 inci ve 9 uncu Bentlerinin Anayasaya Aykırılığı
5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanunun 15 inci maddesinin ?a? fıkrasının birinci bendi uyarınca aynı kuruluş butcesi icinde ?Personel Giderleri? ile ?Sosyal Guvenlik Kurumlarına Devlet Prim Giderleri? arasında fonksiyonel ve ekonomik sınıflandırma ayrımına bakılmaksızın aktarma yapmaya Maliye Bakanı yetkili kılınmaktadır. Bu hukme gore, Maliye Bakanı aynı kuruluş butcesi icinde farklı fonksiyonların altında veya farklı ekonomik sınıflandırma kalemleri arasında yer alan personel giderleri ile sosyal guvenlik kurumlarına devlet prim giderleri arasında aktarma yapabilecektir. Orneğin Milli Eğitim Bakanlığının Eğitim Hizmetlerinden (Fonksiyonu), yine aynı Bakanlığın Genel Kamu Hizmetleri Fonksiyonu arasında bu turden bir odenek aktarımı Maliye Bakanı tarafından yapılabilecektir.
Yine, 15 inci maddenin 9 uncu bendi ile de Maliye Bakanı, ?Aynı kuruluş butcesi icinde fonksiyonel ve ekonomik sınıflandırma ayrımına bakılmaksızın aktarma yapmaya veya kuruluşların butcelerinden Maliye Bakanlığı Butcesinin yedek odenek tertiplerine aktarma yapmaya? yetkili kılınmıştır.
Bu hukumlerin anlamı şudur:
Yasama organının (TBMM'nin), kuruluşların butce odeneklerini birinci duzey fonksiyonlar halinde kabul ederek bolumler itibariyle ortaya koyduğu iradesine aykırı bir şekilde Maliye Bakanı, kuruluş butceleri uzerinde istediği değişikliği yapabilecek, hatta 9 uncu bent hukmu uyarınca bir ?Kuruluş?tan TBMM'nin tahsis ettiği odeneği alıp kendi butcesine, buradan da diğer kuruluşların butcesine aktarabilecektir.
Maliye Bakanı bu duzenleme ile, butce kabul edilip yasalaştıktan sonra TBMM'nin yaptığı tahsisleri dilediği gibi değiştirme yetkisini elde etmektedir. Demokratik yonetim bicimini benimseyen ulkelerde egemenlik millete ait olduğu ve bu yetki secilmiş milletvekillerinin oluşturduğu yasama organınca millet adına kullanıldığı icin, devlet gelir ve giderlerini onaylamak da millete ait olan bir yetki ve gorevdir. Yasama organının (TBMM'nin) Anayasanın 87 nci maddesinde kendisine verilen bu yetki ve gorevi millet adına kullanmasının sınırlandırılması ve herhangi bir surette engellenmesi duşunulemeyeceğinden Anayasada bu konuda gerekli kurallar da getirilmiştir.
Anayasanın 161 inci maddesinin ikinci fıkrasında ?Mali yıl başlangıcı ile genel ve katma butcelerin nasıl hazırlanacağı ve uygulanacağı kanunla belirlenir? hukmune amirdir. Bu hukum cercevesinde 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanununun 35 inci maddesinin ilk cumlesinde ?Meclis Genel Butce Kanununun metnini madde madde; gelir ve gider cetvellerini bolum bolum goruşur? hukmune yer verilmiştir. Bu madde, Butce Kanunu tasarısı ile gelir (B Cetveli) ve gider (A Cetveli) cetvellerinin Meclis Genel Kurulunda goruşulmesinde ve onaylanmasında, Kanun tasarısı metninin maddeler itibariyle, (A) ve (B) cetvellerinin bolumler itibariyle ele alınacağını hukme bağlamaktadır. Yine Anayasanın ?Butcenin goruşulmesi? başlığını taşıyan 162 nci maddesinin dorduncu fıkrasında, Genel Kurulda, bolumler uzerinde ayrıca goruşme yapılmaksızın okunup oylanacağı belirtilmiştir. 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanunun 4 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde, ?fasıl ve bolum? deyimlerinin fonksiyonel sınıflandırmanın birinci duzeyine karşılık geleceği hukmu bulunmaktadır.
Diğer yandan Anayasanın 163 uncu maddesinde butcelerde değişiklik yapılabilme esasları belirtilmiş olup, bu esaslar arasında Maliye Bakanına kuruluş butceleri uzerinde soz konusu 15 inci maddenin (a) fıkrasının 1 ve 9 uncu bentlerinde verilen yetkiye kaynak oluşturacak herhangi bir hususa da yer verilmemiştir.
Bu hukumler birlikte değerlendirildiğinde; Yasama organı kuruluşların butce odeneklerine ilişkin iradesini, bolumler itibariyle ortaya koyduğundan bu bolumlerde, orneğin bir kurum veya kuruluşun butcesinin eğitim harcamalarına ilişkin bolumunde bir değişik yapılmasının ancak yasa yoluyla mumkun olabileceği, Maliye Bakanına boyle bir yetkinin verilmesinin ise yasama organının daha once tecelli eden iradesine ve dolayısıyla Anayasanın 87 nci, 161 inci, 162 nci ve 163 uncu maddelerine aykırı duşeceği acıkca gorulecektir. Anayasanın herhangi bir hukmune aykırı duzenlemenin hukuk devleti, Anayasanın ustunluğu ve bağlayıcılığı ilkeleri ve dolayısı ile Anayasanın 2 nci ve 11 inci maddeleri ile celişeceği de acıktır.
24.12.2003 tarihli ve 5027 sayılı 2004 Mali Yılı Butce Kanununun 17 nci maddesinin (a) fıkrasının (10) numaralı bendini değiştirip aynı hukmu getiren, 17.09.2004 tarih ve 5234 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hukmunde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 13 uncu maddesinin (c) fıkrasının ilgili hukmunun iptali icin de Anayasa Mahkemesinde iptal davası acılmıştır.
Acıklanan nedenlerle 28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 15 inci maddesinin (a) fıkrasının 1 inci ve 9 uncu bentlerinin, Anayasanın 2 nci, 11 inci, 161 inci, 162 nci ve 163 uncu maddelerine aykırı oldukları icin iptal edilmeleri gerekmektedir.
2) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 21 inci Maddesinin (c) Fıkrasının Anayasaya Aykırılığı
Butce Kanununun 21 inci maddesinin ?c? fıkrasında, tasfiye edilen fonların tasfiye edilmelerine ilişkin mevzuatta ozel bir duzenleme bulunmaması halinde yeni bir duzenleme yapılıncaya kadar her turlu gelirlerinin yururlukten kalkan hukumlere gore tahsil edilmelerine devam olunacağı ve genel butceye gelir kaydedileceği hukme bağlanmıştır.
Bu duzenleme ile tasfiye edilen fonların ozel duzenleme bulunmayan gelirlerinin tahsiline ve genel butceye gelir kaydına yetki verilmektedir. Halbuki, bu tur duzenlemelerin butce kanununa konan yıllık hukumler yerine ilgili fonun veya fonların tasfiyesine yonelik kanun metinlerinde yapılması gerekmektedir. Cok ceşitli amaclarla kurulmuş olan ve sayıları 2000 yılı başında 70'i aşan fonların onemli bir kısmı 2000 ve 2001 yıllarında uygulanan program cercevesinde cıkarılan duzenlemelerle tasfiye edilmiştir. Fonların tasfiye edilmesi surecine yonelik kapsamlı bir duzenleme yapılamaması, gerek bu fonların yuruttuğu hizmetlerin gerekse gelir ve harcamaların uygulanmasına yonelik onemli belirsizlikler yaratmış ve problemler yaşanmasına sebep olmuştur.
Butce kanuna konulan hukumle yururlukten kalkmış bir mevzuatın gelir toplanmasına ilişkin hukumlerinin uygulanmasına cevaz verilmektedir. Bu duzenlemenin yeri Anayasanın ongorduğu temel ilkeler cercevesinde butce kanunu değil tasfiyeyle ilgili duzenlemeler veya cıkarılacak başka bir kanundur. Cunku ilgili duzenlemenin tumu ortadan kaldırılırken gelir toplanmasına devam edilmesinin hukuki dayanağı butce kanuna konulacak hukum veya hukumler değil, yasa koyucunun cıkaracağı ve butunsel olarak konuyu kavrayan kanuni duzenlemeler olmalıdır.
Anayasa Mahkemesinin muteaddit kararlarında, orneğin 21.09.1999 tarih ve E.1999/29, K.1999/36 sayılı kararında aynen şoyle denilmiştir:
?Anayasanın 87 nci maddesinde Turkiye Buyuk Millet Meclisi'nin gorev ve yetkileri yasa koymak, değiştirmek ve kaldırmak yanında butce yasa tasarısını goruşmek ve kabul etmek olarak belirtilmiştir. Butce yasalarıyla diğer yasalar arasında yapılan bu ayrım karşısında, herhangi bir yasa ile duzenlenmesi gereken bir konunun butce yasası ile duzenlenmesine veya herhangi bir yasada yer alan hukmun butce yasaları ile değiştirilmesine ve kaldırılmasına olanak yoktur.
Anayasanın 88 inci ve 89 uncu maddelerinde yasa tasarı ve tekliflerinin Buyuk Millet Meclisi'nce goruşulmesi usul ve esasları ile yayımlanması duzenlenirken, butce yasa tasarılarının goruşulme usul ve esasları 162 nci maddede ayrıca belirtilmiştir. Bu maddeye gore, butce yasa tasarılarının goruşulmesinde ayrı bir yontem kabul edilmiş, genel kurulda uyelerin gider artırıcı veya gelir azaltıcı tekliflerde bulunmaları onlenmiştir. Anayasanın 89 uncu maddesinde de, Cumhurbaşkanı'na butce yasalarını bir daha goruşulmek uzere TBMM'ne geri gonderme yetkisi tanınmamıştır. Ote yandan, Anayasanın 163 uncu maddesinde, butcelerde değişiklik yapılabilmesi esasları ayrıca duzenlenmiş, Bakanlar Kurulu'na Kanun Hukmunde Kararname ile butcede değişiklik yapma yetkisi verilmemiştir.
Anayasada birbirinden tamamen ayrı ve değişik bicimde duzenlenen bu iki yasalaştırma yonteminin doğal sonucu olarak birinin konusuna giren bir işin, otekiyle ilgili yontemin uygulanması ile duzenlenmesi, değiştirilmesi veya kaldırılması olanaklı değildir.
Anayasanın 161 inci maddesinin son fıkrasında, ?Butce kanununa, butce ile ilgili hukumler dışında hicbir hukum konulamaz? denilmekte; gerekcesinde de, butce kanunlarına butce dışı hukum konulmaması, mevcut kanunların hukumlerini acıkca veya dolaylı değiştiren veya kaldıran hukumler getirilmemesi ilkelerine anayasal kuvvet ve hukum tanındığı belirtilmektedir. Bu nedenle, bir yasa kuralı nasıl aynı nitelikte bir yasa kuralıyla değiştirilebilirse, butce yasalarının da aynı yontemle hazırlanmış ve kabul edilmiş bir butce yasası ile değiştirilmesi gerekir. Yasa konusu olabilecek bir kuralı kapsamaması koşuluyla ?butce ile ilgili hukumler? ifadesi de butceyi acıklayıcı, uygulanmasını kolaylaştırıcı nitelikte duzenlemeler olarak değerlendirilmelidir.
Bir yasa kuralının butceden gider yapmayı ya da butceye gelir sağlamayı gerektirir nitelikte bulunması, mutlak bicimde ?butce ile ilgili hukumlerden? sayılmasına yetmez. Her yasada gidere neden olabilecek değişik turde kurallar bulunabilir. Boyle kuralların bulunmasıyla orneğin, yargı, savunma, eğitim, sağlık, tarım, ulaşım ve benzeri kamu hizmeti alanlarına ilişkin yasaların butceyle ilgili hukumler icerdiği kabul edilirse, bu konulardaki yasaların değiştirilip kaldırılması icin de butce yasalarına hukumler koymak yoluna gidilebilir. Oysa, bu tur yasa duzenlemeleri, butcenin yapılması ve uygulanması yontemiyle ilişkisi bulunmayan, yasakoyucunun başka amacla ve butce yasalarından tumuyle değişik yontemlerle gercekleştirilmesi gereken yasama işlemleridir. 161 inci maddedeki ?butce ile ilgili hukum? ibaresine dayanılarak, gider ya da gelirle ilgili bir konuyu olağan bir yasa yerine butce yasası ile duzenlemek, Anayasanın 88 inci ve 89 uncu maddelerini bu tur yasalar bakımından uygulanamaz duruma duşurur.
Anayasanın 161 inci ve 162 nci maddelerinin getiriliş amacı, butce yasalarında yıllık butce kavramı dışındaki konulara yer vermemek, boylece butce yasalarını ilgisiz kurallardan uzak tutarak kendi yapısı icinde butunleştirmektir.
Bilindiği gibi butce; devletin ve ona bağlı kamu kurumların kamu gelirlerini toplamasına ve kamu harcamaları yapmasına belli bir sure icin izin veren bir kanundur ve butce kanununa butce ile ilgili hukumler dışında hicbir hukum konulamaz.?
Anayasanın acık hukumlerine ve Anayasa Mahkemesinin yukarıda acıklanan yerleşmiş ve istikrar kazanmış bu kararlarına karşın, 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 21 inci maddesinin (c) fıkrasıyla, butcede duzenlenmemesi gereken bir konu duzenlenmiştir.
5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 21 inci maddesinin, yasa ile yapılması gereken değişiklikleri butce yasası ile yaptığı icin, dilekcemizin yukarıda ?Gerekce? bolumunde (2) numaralı başlığı altında etraflıca belirtilen nedenlerle Anayasanın 87 nci ve 88 inci maddelerine, bu değişiklikler butce ile ilgili olmadığı icin Anayasanın 161 inci maddesine, yasama erki Anayasaya aykırı bicimde kullanıldığı icin hukuk devleti, Anayasanın ustunluğu ve bağlayıcılığı ilkelerine, dolayısı ile Anayasanın 2 nci ve 11 inci maddelerine aykırı olan (c) fıkrasının iptal edilmesi gerekmektedir.
3) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci Maddesinin (a) Fıkrasının İkinci Paragrafının Anayasaya Aykırılığı
2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci maddesinin (a) fıkrasının iptali istenen ikinci paragrafı aynen şoyledir:
?Doner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal guvenlik kurumlarının ve butceden yardım alan kuruluşların serbest memur kadrolarına yapacakları acıktan atama sayıları ile aşağıdaki paragraf kapsamı dışındaki kamu kurum ve kuruluşlarından yapacakları memur nakilleri (24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanunun 22 nci maddesi uyarınca yapılacak personel nakilleri haric) toplamı ile bunların kullanımı ve diğer hususları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.?
190 sayılı Kanun Hukmunde Kararnamenin ?Kadroların Serbest Bırakılması? başlıklı 7 nci maddesi ise aşağıdaki gibidir:
?Kurum ve kuruluşlara kanunlarla verilmiş bulunan gorevlerin gerektirdiği kadrolar Maliye ve Gumruk Bakanlığı ile Devlet Personel Dairesinin goruşleri de eklenerek ilgili Bakanlığın teklifi uzerine ve Bakanlar Kurulunca serbest bırakılabilir. Herhangi bir yıla ilişkin serbest bırakma teklifleri bir onceki mali yılın beşinci ayı sonuna kadar Maliye ve Gumruk Bakanlığı ile Devlet Personel Dairesine bildirilir. Serbest bırakma işlemleri, ilgili mali yıl başından itibaren gecerli olmak uzere bir onceki mali yılın dokuzuncu ayı sonunda kadar sonuclandırılır.?
Kadroların kullanımı ile ilgili esaslar 190 sayılı Kanun Hukmunde Kararnamede duzenlenmiştir. Butce Kanunu ile yapılan soz konusu duzenleme, Genel Kadro ve Usulu Hakkındaki Kanun Hukmundeki Kararname'yi değiştirici niteliktedir. Halbuki Anayasanın 161 inci maddesine gore bu tur duzenleme ve değişiklikler Butce Kanunu ile yapılamaz ve Butce Kanununda, butce ile ilgili olmayan hususlar yer alamaz.
Acıklanan nedenlerle, 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci maddesinin (a) fıkrasının ikinci paragrafı, diğer yasalarla yapılması gereken değişiklikleri butce yasasıyla yapması nedeniyle Anayasanın 87 nci ve 88 inci maddelerine; bu değişiklikler butce ile ilgili olmadığı icin Anayasanın 161 inci maddesine; yasama erki Anayasaya aykırı bicimde kullanıldığı icin 11 inci maddesindeki Anayasanın bağlayıcılığı ve ustunluğu ilkesi ile 2 nci maddesindeki hukuk devleti ilkesine aykırı olup, iptali gerekmektedir.
4) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci Maddesinin (a) Fıkrasının 3 uncu Paragrafındaki ?ve bu kurumların boş memur kadrolarına 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesinin ucuncu fıkrasına gore acıktan vekil atanması? İbaresinin Anayasaya Aykırılığı
25 inci maddenin (a) fıkrasının ucuncu paragrafında; genel butceye dahil dairelere, katma butceli idarelere, doner sermayelere, kefalet sandıklarına, sosyal guvenlik kurumların boş memur kadrolarına 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesinin ucuncu fıkrasına gore acıktan vekil ataması Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye Bakanlığının iznine bağlanmıştır. Memurların vekaleten atanmaları 657 sayılı Kanunun 86 ncı maddesinde duzenlenmiştir.
Anayasa Mahkemesinin bir cok kararında belirtildiği uzere (Orneğin, 30.01.1992 gun ve E.1991/8, K.1992/5; 15.02.1995 gun ve E.1994/69, K.1995/8; 13.06.1995 gun ve E.1995/2, K.1995/12 sayılı kararları);
?Anayasanın 87 nci maddesinde Turkiye Buyuk Millet Meclisi'nin gorev ve yetkileri belirtilirken butce yasa tasarısını goruşmek ve kabul etmek dışında diğer yasaları koymak, değiştirmek ve kaldırmak biciminde bir ayrım yapılmıştır. Butce yasalarını oteki yasalardan ayrı tutan bu Anayasa ilkesi karşısında, herhangi bir yasa ile duzenlenmesi gereken bir konunun butce yasası ile duzenlenmesi veya herhangi bir yasada yer alan hukmun butce yasaları ile değiştirilmesi ve kaldırılması olanaksızdır.?
Bu nedenle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun konusuna giren soz konusu atama işleminin Butce Kanunu ile duzenlenmesi mumkun değildir.
Ote yandan, Anayasanın 128 inci maddesinde memurların ve diğer kamu gorevlilerinin nitelikleri, atanmaları, hak ve yukumlulukleri ve ozluk işlerinin yasayla duzenlenmesi ongorulmuştur. Anayasada ongorulen, Butce Yasası olmayıp genel nitelikteki oteki yasalardır. Genel yasalarla duzenlenmesi gereken boş kadrolara acıktan vekil atanmasına ilişkin kuralların Butce Yasası ile yapılması Anayasanın 87, 88, 89, 128 ve 161 inci maddelerine aykırı duşmektedir.
Gorulduğu gibi, 28.12.2004 tarih ve 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci Maddesinin (a) fıkrasının 3 uncu paragrafındaki ?ve bu kurumların boş memur kadrolarına 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesinin ucuncu fıkrasına gore acıktan vekil atanması? ibaresi, diğer yasalarla yapılması gereken değişiklikleri butce yasasıyla yapması nedeniyle Anayasanın 87 nci ve 88 inci maddelerine; bu değişiklikler butce ile ilgili olmadığı icin dilekcemizin yukarıda ?Gerekce? bolumunde (2) numaralı başlık altında etraflıca belirtilen nedenlerle Anayasanın 161 inci maddesine; yasama erki Anayasaya aykırı bicimde kullanıldığı icin 11 inci maddesindeki Anayasanın bağlayıcılığı ve ustunluğu ilkesi ile 2 nci maddesindeki hukuk devleti ilkesine aykırı olup, iptali gerekmektedir.
5) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci Maddesinin (d) Fıkrasının Anayasaya Aykırılığı
2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci maddesinin iptali istenen (d) fıkrasında; genel butceye dahil dairelerle katma butceli idarelerin doner sermaye saymanlıklarına ait sayman ve saymanlıklarda gorevli her unvandaki memur kadrolarından Maliye Bakanınca uygun gorulenlerin, doner sermaye kadrolarından tenkis edilerek Maliye Bakanlığının kadro cetveline ekleneceği ve bu suretle tenkis edilen kadrolarda istihdam edilen personelin ise başka bir işleme gerek kalmaksızın Maliye Bakanlığının kadro cetveline eklenen bu kadrolara atanmış sayılacağı hukme bağlanmıştır.
Kadroların kullanımı ile ilgili esaslar 190 sayılı Kanun Hukmunde Kararnamede duzenlenmiştir. Butce Kanunu ile yapılan duzenleme, Genel Kadro ve Usulu Hakkındaki Kanun Hukmundeki Kararname'yi değiştirici niteliktedir.
Acıklanan nedenlerle, 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci maddesinin (d) fıkrasının, diğer yasalarla yapılması gereken değişikliklerin butce yasasıyla yapması nedeniyle Anayasanın 87 nci ve 88 inci maddelerine; bu değişiklikler butce ile ilgili olmadığı icin Anayasanın 161 inci maddesine; yasama erki Anayasaya aykırı bicimde kullanıldığı icin 11 inci maddesindeki Anayasanın bağlayıcılığı ve ustunluğu ilkesi ile 2 nci maddesindeki hukuk devleti ilkesine aykırı olup, iptali gerekmektedir.
6) 28.12.2004 Tarih ve 5277 Sayılı 2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci Maddesinin (f) Fıkrasının Birinci, İkinci ve Ucuncu Paragraflarının Anayasaya Aykırılığı
2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci maddesinin iptali istenen (f) fıkrasının birinci paragrafında; Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya muşterek kararnameyle atanan veya gorevlendirilenler, Turkiye Buyuk Millet Meclisince yapılan secimler sonucunda gorev verilenler ile yuksekoğretim kurumlarının oğretim uyeliklerine yapılacak atamalar haric olmak uzere, herhangi bir sosyal guvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanların, genel butceye dahil dairelerin, katma butceli idarelerin, doner sermayelerin, kefalet sandıklarının ve sosyal guvenlik kurumlarının kadrolarına acıktan atanamayacakları hukme bağlanmıştır.
25 inci maddesinin iptali istenen (f) fıkrasının birinci paragrafı, herhangi bir sosyal guvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanların bazı istisnalar ile kamuda istihdamını yasakladığından ?kamu yararı? bulunmamaktadır. Cunku bilgi ve birikimden yararlanmaya imkan bırakmamıştır. Anayasa Mahkemesi kararlarında vurgulandığı uzere, hukuk devletinin vazgecilmez ogeleri icinde yer alan yasaların kamu yararına dayanması ilkesiyle butun kamusal girişimlerin temelinde bulunması doğal olan kamu yararı duşuncesinin yasalara egemen olması zorunludur. Gunumuzde ?kamu yararı kavram yanında; ?toplum yararı? ?ortak cıkar?, ?genel yarar? gibi birbirinin yerine kullanılan kavramlarla anlatılmak istenen; tumunun ?bireysel cıkar?dan farklı onun, ustunde ya da dışında ortak bir yararın amaclanmasıdır (Any. Mah, T. 21.10.1992, E.1992/13, K.1992/50). 25 inci Maddenin (f) fıkrasının birinci paragrafı, kamu yararı bulunmadığı icin Anayasanın 2 nci maddesindeki hukuk devleti ilkesine aykırı duşmektedir.
Ote yandan, 25 inci maddenin iptali istenen (f) fıkrasının birinci paragrafı calışma hak ve ozgurluğunu, ozunden zedeleyecek şekilde ve olcusuzce sınırlandırdığı icin Anayasanın 13 uncu maddesine de aykırıdır.
2005 Mali Yılı Butce Kanununun 25 inci Maddesinin (f) fıkrasının iptali istenen ikinci paragrafında,
?Herhangi bir sosyal guvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel butceye dahil daireler, katma butceli idareler, doner sermayeler, fonlar, belediyeler, il ozel idareleri, belediyeler ve il ozel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal guvenlik kurumları, butceden yardım alan kuruluşlar ile ozel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, ust kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbusleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile muessese ve işletmelerinde ve sermayesinin % 50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya gorevde calıştırılamaz ve gorev yapamazlar.?
denilmiş ucuncu paragrafında da,
?Diğer kanunların emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken emeklilik veya yaşlılık aylıkları ve/veya diğer tazminatları kesilmeksizin atanmaya, calıştırılmaya veya gorevlendirilmeye izin veren hukumleri ile 5434 sayılı Turkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ek 11 inci maddesine gore alınmış Bakanlar Kurulu kararları 2005 yılında uygulanmaz.?
Hukmune yer verilmiştir. Soz konusu (f) fıkrasının iptali istenen birinci, ikinci ve ucuncu paragraflarında yer alan bu hukumler birlikte değerlendirildiğinde; diğer yasalarda yasa ile yapılması gereken değişikliklerin butce kanunuyla yapıldığı ve yasaların yururlukteki kurallarının bir mali yıl icinde olsa kısıtlanıp ertelendiği gorulecektir.
Anayasa Mahkemesinin 07.10.1996 tarih ve E.1996/23, K.1996/36 sayılı kararında aynen şoyle denilmiştir:
?Yasaların yururlukteki kurull