Ankara Bolge İdare Mahkemesi, yanlış odenen teşvik ikramiyesinde onemli bir karar verdi. Mahkeme yetki gaspı olduğu icin işlemin yok hukmunde olduğuna karar verdi. Bu karar, odemenin her maman istenebilmesi anlamına geliyor T.C.
ANKARA
BOLGE İDARE MAHKEMESİ
1. KURUL
ESAS NO : 2013/29906
KARAR NO : 2013/24409
İTİRAZ EDEN (DAVALI) : Tapu Ve Kadastro Genel Mudurluğu/Ankara
KARŞI TARAF (DAVACI) :
İSTEMİN OZETİ : Tapu ve Kadastro Genel Mudurluğunde tapu ve kadastro uzmanlığı kadrosunda gorev yapan davacıya, kadro karşılığı sozleşmeli personel statusunde gorev yapmakta iken 15.06.2012 tarihinde odenen 2012 yılı 1. donem teşvik ikramiyesinin, makam onayı alınmadan odendiğinden bahisle geri istenilmesine ilişkin işlemin iptali ve işlem nedeniyle uğradığı 1.514.68-TL'si ve faizinden ibaret zararının dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte odenmesine karar verilmesi istemiyle acılan davada; davacıya odenen teşvik ikramiyesinin Bakan onayı bulunmadığı gerekcesi ile geri iadesi istenilmekte ise de, soz konusu Bakan onayı alınmadan davacıya teşvik ikramiyesi odemesi yapılmasında davacının herhangi bir iradesinin bulunmadığı, bu durumun tamamen idarenin hatasından kaynaklandığı, soz konusu odemenin ustun gayret ve calışmaları sonucunda emsallerine gore başarılı calışma yaptıkları tespit edilenlere yapıldığı, davacının 2012 yılının ilk altı ayı değerlendirme puanının 100-A olduğu, başka bir deyişle davacının anılan teşvik ikramiyesini hak eden personel kapsamında bulunduğu, idarenin Bakan onayı almadan yaptığı odemenin acık hata kapsamında değerlendirilemeyeceği, davacının odemeyi hak etmiş olması karşısında bu hatanın şekli bir hata olarak kabul edilmesi gerektiği, ote yandan hatalı odemenin yapılmasında davacının gercek dışı beyanı ya da hilesinin bulunduğuna yonelik bir iddianın da bulunmadığı dikkate alındığında Danıştay İctihadı Birleştirme Kurulu kararı uyarınca hatalı olarak kamu gorevlisine yapılan odemelerin ancak hatalı odemenin yapıldığı tarihten itibaren 60 gun ipinde geri alınabileceği kuralını ihlal eder şekilde teşvik ikramiyesi odemesinin yapıldığı 15.06.2012 tarihini takip eden 60 gunluk sureden sonra hatalı odemenin geri istenilmesine yonelik olarak tesis edilen işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekcesiyle dava konusu işlemin iptaline ve davacının faiziyle birlikte iade ettiği teşvik ikramiyesi miktarının idareye başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya odenmesine ilişkin olarak... 5. İdare Mahkemesi'nce verilen 17.06.2013 gun ve E:2012/1863, K:2013/936 sayılı kararın; hukuka aykırı olduğu ileri surulerek bozulması istenmiştir.
SAVUNMANIN OZETİ : Savunma verilmemiştir.
TURK MİLLETİ ADINA
Karar veren Ankara Bolge idare Mahkemesi 1. Kurul'unca dava dosyası incelenerek gereği goruşuldu:
Dava; Tapu ve Kadastro Genel Mudurluğunde tapu ve kadastro uzmanlığı kadrosunda gorev yapan davacıya, kadro karşılığı sozleşmeli personel statusunde gorev yapmakta iken 15.06.2012 tarihinde odenen 2012 yılı 1. donem teşvik ikramiyesinin, makam onayı alınmadan odendiğinden bahisle geri istenilmesine ilişkin işlemin iptali ve; işlem nedeniyle uğradığı 1.514.68-TL'si ve faizinden ibaret zararının dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte odenmesine karar verilmesi istemiyle acılmıştır.
6083 sayılı Tapu ve Kadastro Genel Mudurluğu Teşkilat ve Gorevleri Hakkında Kanunun 6. maddesinin 5. fıkrasında; "Kadro karşılığı sozleşmeli olarak Genel Mudurlukte fiilen calışan personele bu Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde unvanlar itibarıyla yer alan taban ve; tavan ucretleri arasında kalmak uzere, Genel Mudur tarafından belirlenecek tutarda aylık brut sozleşme ucreti odenir. Soz konusu personele, calıştıkları gunlerle orantılı olarak (hastalık ve yıllık izinleri dahil), ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında birer aylık sozleşme ucreti tutarında ikramiye odenir. Bunlardan ustun gayret ve calışmaları sonucunda emsallerine gore başarılı calışma yaptıkları tespit edilenlere Genel Mudurun teklifi, Bakanın onayı ile haziran ve aralık aylarında birer aylık sozleşme ucreti tutarına kadar teşvik ikramiyesi odenebilir." kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; Tapu ve Kadastro Genel Mudurluğunde tapu ve kadastro uzmanlığı kadrosunda gorev yapan davacıya, kadro karşılığı sozleşmeli personel statusunde gorev yapmakta iken 15.06.2012 tarihinde odenen 2012 yılı 1. donem teşvik ikramiyesinin, 6083 sayılı Kanunun 6. maddesinin 5. fıkrasında ongorulenin aksine Genel Mudur'un teklifi olmaksızın ve; Bakan Onayı alınmaksızın odendiğinin tespiti uzerine, 04.10.2012 tarihli işlemle davacıdan geri istenildiği anlaşılmaktadır.
Danıştay İctihatları Birleştirme Kurulunun 22.12.1973 tarih ve E:1968/6, K:1973/14 sayılı kararında; idarenin yokluk, acık hata, memurun gercek dışı beyanı veya hilesi hallerinde sure aranmaksızın hatalı odediği meblağı her zaman geri alabileceği, bunun dışında kalan hallerde hatalı odemelerin geri alınmasının hatalı odemenin yapıldığı tarihten başlamak uzere idari dava acma suresi ipinde mumkun olduğu, bu sure gectikten sonra geri alınamayacağı belirtilmiş olup; anılan kararın gerekcesinde iyi niyet kuralı uzerinde de durularak idarenin sakat ve dolayısıyla hukuka aykırı işlemine, idare edilenlerin gercek dışı beyanı veya hilesi neden olmuşsa ya da geri alınan idari işlem yok denilecek kadar sakatlık taşımakta ise hatalı işlemde idare edilenin kolayca anlayabileceği kadar acık bir hata bulunmaktaysa ve idareyi bu konuda haberdar etmemişse, memurun iyi niyetinden soz etmeye olanak bulunmadığı ve; bu işlemlere dayanılarak yapılan odemeler ipin sure duşunulemeyeceği, bu odemelerin her zaman geri alınabileceği, ancak bunun dışındaki hatalı odemeler ipin memurun iyi niyetinin istikrar ve kanunilik kadar onemli bir kural olduğu ve bu nedenle yukarıda belirtilen istisnalar dışındaki hatalı odemelerin dava suresi ipinde geri alınabileceği vurgulanmıştır.
Yukarıda metni aktarılan Kanun hukmu uyarınca; Tapu ve Kadastro Genel Mudurluğunde kadro karşılığı sozleşmeli olarak fiilen calışan personelden, ustun gayret ve calışmaları sonucunda emsallerine gore başarılı calışma yaptıkları tespit edilenlere, Genel Mudurun teklifi, Bakanın onayı ile haziran ve aralık aylarında birer aylık sozleşme ucreti tutarına kadar teşvik ikramiyesi odenebilecektir. Bu hukme gore; idarenin, kadro karşılığı sozleşmeli olarak fiilen calışan personele haziran ve aralık aylarında birer aylık sozleşme ucreti tutarında teşvik ikramiyesi odenmesi konusunda bağlı yetki icerisinde bulunmadığı acıktır. Anılan hukum irdelendiğinde; oncelikle, haziran ve temmuz aylarında odenmesi soz konusu olan teşvik ikramiyesinin odenip odenmeyeceği hususunda ve odenecek ise odenecek tutarın bir aylık sozleşme ucreti tutarı ya da daha aşağısında bellenebilecek bir tutar olup olmayacağı hususunda idarenin takdir hakkı olduğu; teşvik ikramiyesinin odenmesi ve; odenecek tutarın belirlenmesi konusunda bir karara varılması sonrasında ise, bu ikramiyeden yararlandırılacakların tespiti konusunda, Genel Mudurlukte kadro karşılığı sozleşmeli olarak fiilen calışan personelden ustun gayret ve calışmaları sonucunda emsallerine gore başarılı calışma yapanların saptanması ipin bir değerlendirme yapılması gereğinin bulunduğu gorulmektedir. Bahse konu, gerek teşvik ikramiyesinin odenip odenmeyeceği ve odenecekse de tutarının belirlenmesi hususundaki takdir hakkının, gerekse de bu ikramiyeden yararlandırılacakların saptanması ipin yapılması gereken değerlendirme iradesinin kullanılması konusundaki yetki ise; anılan Kanun hukmunde, teşvik ikramiyesi odenmesi işleminin kurucu unsuru olarak "Genel Mudurun teklifi ve Bakanın onayı" şekline acıkca gosterildiği uzere, teklif ve; onay aşamaları ile Genel Mudur ve Bakan'a ait bulunmaktadır.
İdari bir işlemin, yetki yonunden hukuka aykırı olması; kural olarak idare adına irade beyanında bulunabilme ve icrai karar alabilme yetkisini haiz olan idari bir makamın, başka bir idari makamın almakla yetkili olduğu bir kararı, kendi yetki sınırını aşarak almasıdır. "Yetki gaspında" ise; kararı alan kişinin idare adına irade beyanında bulunabilme ve icrai karar alabilme yetkisi bulunmamaktadır. Bu durumda, idare adına icrai karar alma yetkisi olmayan kişinin aldığı karar hicbir hukuki netice doğurmadığından, yoklukla maluldur.
Olayda; davacıya yapılan 2012 yılı 1. donem teşvik ikramiyesine ilişkin 15.06.2012 tarihli odemenin; soz konusu odemeye dair usul ve esasları belirleyen 6083 sayılı Kanunun 6. maddesinin 5. fıkrasında ongorulduğu uzere "Genel Mudurun teklifi ve Bakanın onayı" ile odenmesi gerekirken, Genel Mudur'un teklifi olmaksızın ve; Bakan'ın onayı alınmaksızın odendiği, dolayısıyla, odeme işleminin kurucu unsurunu oluşturan teklif ve onay aşamalarının sonradan da olsa Genel Mudur'den teklif ve Bakan'dan onay alınmak suretiyle tamamlanmadığı da goz onunde bulundurulduğunda, soz konusu odeme kararının, yasayla bu konuda irade beyanında bulunabilme ve karar alabilme yetkisini haiz bulunmayanlarca alındığı acık olduğundan, yok denilecek kadar sakatlık taşıyan bu odeme kararının hukuki netice doğurmadığı ve yok hukmunde olduğu gorulmektedir.
Bu durumda; Danıştay İctihatları Birleştirme Kurulu kararında, yapılan odemenin her zaman geri alınabilmesi olanağını tanıyan "yokluk" halinin uyuşmazlıkta gercekleştiği anlaşıldığından, davacıya odenen 2012 yılı 1. donem teşvik ikramiyesinin geri istenilmesine ilişkin dava konusu işlemde mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Acıklanan nedenlerle; davalı idare itirazının kabulu ile... 5. İdare Mahkemesinin 17.06.2013 tarih ve E:2012/1863, K:2013/936 sayılı kararının bozulmasına; 2577 sayılı Kanunun 45/4. maddesi gereğince esastan incelenen davanın reddine, aşağıda dokumu yapılan mahkeme safhasına ait 73,30-TL yargılama giderinin davacı uzerinde bırakılmasına, itiraz safhasına ait 24,00-TL yargılama gideri ile; Avukatlık Asgari Ucret Tarifesi uyarınca belirlenen 440,00-TL avukatlık ucretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, tebligat avanslarından artan miktarların taraflara iadesine, 11.12.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.