İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yonetmelik 18 Haziran 2013 SALIResmî GazeteSayı : 28681
YONETMELİK
Calışma ve Sosyal Guvenlik Bakanlığından:
İŞYERLERİNDE ACİL DURUMLAR HAKKINDA YONETMELİK
BİRİNCİ BOLUM
Amac, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amac
MADDE 1 – (1) Bu Yonetmeliğin amacı, işyerlerinde acil durum planlarının hazırlanması, onleme, koruma, tahliye, yangınla mucadele, ilk yardım ve benzeri konularda yapılması gereken calışmalar ile bu durumların guvenli olarak yonetilmesi ve bu konularda gorevlendirilecek calışanların belirlenmesi ile ilgili usul ve esasları duzenlemektir.
Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yonetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Guvenliği Kanunu kapsamında yer alan işyerlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yonetmelik, İş Sağlığı ve Guvenliği Kanununun 11 inci, 12 nci ve 30 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yonetmelikte gecen;

a) Acil durum: İşyerinin tamamında veya bir kısmında meydana gelebilecek yangın, patlama, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım, doğal afet gibi acil mudahale, mucadele, ilkyardım veya tahliye gerektiren olayları,
b) Acil durum planı: İşyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak iş ve işlemler dahil bilgilerin ve uygulamaya yonelik eylemlerin yer aldığı planı,
c) Guvenli yer: Acil durumların olumsuz sonuclarından calışanların etkilenmeyeceği mesafede veya korunakta belirlenmiş yeri,
ifade eder.
İKİNCİ BOLUM

İşveren ve CalışanlarınYukumluluğu
İşverenin yukumlulukleri
MADDE 5 – (1) İşverenin acil durumlara ilişkin yukumlulukleri aşağıda belirtilmiştir:
a) Calışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile cevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek ve calışan ile calışma cevresini etkileyecek acil durumları onceden değerlendirerek muhtemel acil durumları belirler.
b) Acil durumların olumsuz etkilerini onleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır.
c) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak uzere gerekli olcum ve değerlendirmeleri yapar.
c) Acil durum planlarını hazırlar ve tatbikatların yapılmasını sağlar.
d) Acil durumlarla mucadele icin işyerinin buyukluğu ve taşıdığı ozel tehlikeler, yapılan işin niteliği, calışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; onleme, koruma, tahliye, yangınla mucadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda calışanı gorevlendirir ve her zaman hazır bulunmalarını sağlar.
e) Ozellikle ilk yardım, acil tıbbi mudahale, kurtarma ve yangınla mucadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli duzenlemeleri yapar.
f) Acil durumlarda enerji kaynaklarının ve tehlike yaratabilecek sistemlerin olumsuz durumlar yaratmayacak ve koruyucu sistemleri etkilemeyecek şekilde devre dışı bırakılması ile ilgili gerekli duzenlemeleri yapar.
g) Varsa alt işveren ve gecici iş ilişkisi kurulan işverenin calışanları ile muşteri ve ziyaretci gibi işyerinde bulunan diğer kişileri acil durumlar konusunda bilgilendirir.
(2) Acil durumlarla ilgili ozel gorevlendirilen calışanların sorumlulukları işverenlerin konuya ilişkin yukumluluğunu ortadan kaldırmaz.
Calışanların yukumluluk ve sorumlulukları
MADDE 6 – (1) Calışanların acil durumlarla ilgili yukumlulukleri aşağıda belirtilmiştir:
a) Acil durum planında belirtilen hususlar dahilinde alınan onleyici ve sınırlandırıcı tedbirlere uymak.
b) İşyerindeki makine, cihaz, arac, gerec, tesis ve binalarda kendileri ve diğer kişilerin sağlık ve guvenliğini tehlikeye duşurecek acil durum ile karşılaştıklarında; hemen en yakın amirine, acil durumla ilgili gorevlendirilen sorumluya veya calışan temsilcisine haber vermek.
c) Acil durumun giderilmesi icin, işveren ile işyeri dışındaki ilgili kuruluşlardan olay yerine intikal eden ekiplerin talimatlarına uymak.
c) Acil durumlar sırasında kendisinin ve calışma arkadaşlarının hayatını tehlikeye duşurmeyecek şekilde davranmak.
(2) İşveren, calışanların kendileri veya diğer kişilerin guvenliği icin ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıkları ve amirine hemen haber veremedikleri durumlarda; istenmeyen sonucların onlenmesi icin, bilgileri ve mevcut teknik donanımları cercevesinde mudahale edebilmelerine imkÂn sağlar. Boyle bir durumda calışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkca yaptıkları mudahaleden dolayı sorumlu tutulamaz.
UCUNCU BOLUM
Acil Durum Planının Hazırlanması
Acil durum planı
MADDE 7 – (1) Acil durum planı, tum işyerleri icin tasarım veya kuruluş aşamasından başlamak uzere acil durumların belirlenmesi, bunların olumsuz etkilerini onleyici ve sınırlandırıcı tedbirlerin alınması, gorevlendirilecek kişilerin belirlenmesi, acil durum mudahale ve tahliye yontemlerinin oluşturulması, dokumantasyon, tatbikat ve acil durum planının yenilenmesi aşamaları izlenerek hazırlanır.
Acil durumların belirlenmesi
MADDE 8 – (1) İşyerinde meydana gelebilecek acil durumlar aşağıdaki hususlar dikkate alınarak belirlenir:
a) Risk değerlendirmesi sonucları.
b) Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım ve patlama ihtimali.
c) İlk yardım ve tahliye gerektirecek olaylar.
c) Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali.
d) Sabotaj ihtimali.
Onleyici ve sınırlandırıcı tedbirler
MADDE 9 – (1) İşveren, belirlediği mumkun ve muhtemel acil durumların oluşturabileceği zararları onlemek ve daha buyuk etkilerini sınırlandırmak uzere gerekli tedbirleri alır.
(2) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak uzere tedbirler belirlenirken gerekli olduğu durumda olcum ve değerlendirmeler yapılır.
(3) Alınacak tedbirler, risklerden korunma ilkelerine uygun olur ve toplu korumayı esas alır.
Acil durum mudahale ve tahliye yontemleri
MADDE 10 – (1) İşverence acil durumların meydana gelmesi halinde uyarı verme, arama, kurtarma, tahliye, haberleşme, ilk yardım ve yangınla mucadele gibi uygulanması gereken acil durum mudahale yontemleri belirlenir ve yazılı hale getirilir.
(2) Tahliye sonrası, işyeri dÂhilinde kalmış olabilecek calışanların belirlenmesi icin sayım da dÂhil olmak uzere gerekli kontroller yapılır.
(3) İşveren, işyerinde acil durumların meydana gelmesi halinde calışanların bu durumun olumsuz etkilerinden korunması icin bulundukları yerden guvenli bir yere gidebilmeleri amacıyla izlenebilecek uygun tahliye duzenlemelerini acil durum planında belirtir ve calışanlara onceden gerekli talimatları verir.
(4) İşyerlerinde yaşlı, engelli, gebe veya kreş var ise cocuklara tahliye esnasında refakat edilmesi icin tedbirler alınır.
(5) Acil durum mudahale ve tahliye yontemleri oluşturulurken 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yururluğe konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yonetmelik hukumleri dikkate alınır.
(6) Acil durum mudahale ve tahliye yontemleri oluşturulurken calışanlar dışında muşteri, ziyaretci gibi işyerinde bulunması muhtemel diğer kişiler de goz onunde bulundurulur.
Gorevlendirilecek calışanların belirlenmesi
MADDE 11 – (1) İşveren; işyerlerinde tehlike sınıflarını tespit eden Tebliğde belirlenmiş olan cok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 calışana, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 40 calışana ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 50 calışana kadar;
a) Arama, kurtarma ve tahliye,
b) Yangınla mucadele,
konularının her biri icin uygun donanıma sahip ve ozel eğitimli en az birer calışanı destek elemanı olarak gorevlendirir. İşyerinde bunları aşan sayılarda calışanın bulunması halinde, tehlike sınıfına gore her 30, 40 ve 50'ye kadar calışan icin birer destek elemanı daha gorevlendirir.
(2) İşveren, ilkyardım konusunda 22/5/2002 tarihli ve 24762 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İlkyardım Yonetmeliği esaslarına gore destek elemanı gorevlendirir.
(3) Her konu icin birden fazla calışanın gorevlendirilmesi gereken işyerlerinde bu calışanlar konularına gore ekipler halinde koordineli olarak gorev yapar. Her ekipte bir ekip başı bulunur.
(4) İşveren tarafından acil durumlarda ekipler arası gerekli koordinasyonu sağlamak uzere calışanları arasından bir sorumlu gorevlendirilir.
(5) 10'dan az calışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde birinci fıkrada belirtilen yukumluluğu yerine getirmek uzere bir kişi gorevlendirilmesi yeterlidir.
Dokumantasyon
MADDE 12 – (1) Acil durum planı asgarî aşağıdaki hususları kapsayacak şekilde dokumante edilir:
a) İşyerinin unvanı, adresi ve işverenin adı.
b) Hazırlayanların adı, soyadı ve unvanı.
c) Hazırlandığı tarih ve gecerlilik tarihi.
c) Belirlenen acil durumlar.
d) Alınan onleyici ve sınırlandırıcı tedbirler.
e) Acil durum mudahale ve tahliye yontemleri.
f) Aşağıdaki unsurları iceren işyerini veya işyerinin bolumlerini gosteren kroki:
1) Yangın sondurme amaclı kullanılacaklar da dÂhil olmak uzere acil durum ekipmanlarının bulunduğu yerler.
2) İlkyardım malzemelerinin bulunduğu yerler.
3) Kacış yolları, toplanma yerleri ve bulunması halinde uyarı sistemlerinin de yer aldığı tahliye planı.
4) Gorevlendirilen calışanların ve varsa yedeklerinin adı, soyadı, unvanı, sorumluluk alanı ve iletişim bilgileri.
5) İlk yardım, acil tıbbi mudahale, kurtarma ve yangınla mucadele konularında işyeri dışındaki kuruluşların irtibat numaraları.
(2) Acil durum planının sayfaları numaralandırılarak; hazırlayan kişiler tarafından her sayfası paraflanıp, son sayfası imzalanır ve soz konusu plan, acil durumla mucadele edecek ekiplerin kolayca ulaşabileceği şekilde işyerinde saklanır.
(3) Acil durum planı kapsamında hazırlanan kroki bina icinde kolayca gorulebilecek yerlerde asılı olarak bulundurulur.
Tatbikat
MADDE 13 – (1) Hazırlanan acil durum planının uygulama adımlarının duzenli olarak takip edilebilmesi ve uygulanabilirliğinden emin olmak icin işyerlerinde yılda en az bir defa olmak uzere tatbikat yapılır, denetlenir ve gozden gecirilerek gerekli duzeltici ve onleyici faaliyetler yapılır. Gercekleştirilen tatbikatın tarihi, gorulen eksiklikler ve bu eksiklikler doğrultusunda yapılacak duzenlemeleri iceren tatbikat raporu hazırlanır.
(2) Gercekleştirilen tatbikat neticesinde varsa aksayan yonler ve kazanılan deneyimlere gore acil durum planları gozden gecirilerek gerekli duzeltmeler yapılır.
(3) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanlarındaki işyerlerinde tatbikatlar yonetimin koordinasyonu ile yurutulur.
Acil durum planının yenilenmesi
MADDE 14 – (1) İşyerinde, belirlenmiş olan acil durumları etkileyebilecek veya yeni acil durumların ortaya cıkmasına neden olacak değişikliklerin meydana gelmesi halinde etkinin buyukluğune gore acil durum planı tamamen veya kısmen yenilenir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen durumlardan bağımsız olarak, hazırlanmış olan acil durum planları; tehlike sınıfına gore cok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli işyerlerinde sırasıyla en gec iki, dort ve altı yılda bir yenilenir.
Calışanların bilgilendirilmesi ve eğitim
MADDE 15 – (1) Tum calışanlar acil durum planları ile arama, kurtarma ve tahliye, yangınla mucadele, ilkyardım konularında gorevlendirilen kişiler hakkında bilgilendirilir.
(2) İşe yeni alınan calışana, iş sağlığı ve guvenliği eğitimlerine ilave olarak acil durum planları ile ilgili bilgilendirme yapılır.
(3) Acil durum konularıyla ilgili ozel olarak gorevlendirilenler, yurutecekleri faaliyetler ile ilgili ozel olarak eğitilir. 11 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca gorevlendirilen calışanlara, eğitimlerin işyerinde iş guvenliği uzmanı veya işyeri hekimi tarafından verilmesi halinde, bu durum işveren ile eğitim verenlerce imzalanarak belgelendirilir.
DORDUNCU BOLUM
Ceşitli ve Son Hukumler
Buyuk endustriyel tesislerde acil durum planı
MADDE 16 – (1) İş Sağlığı ve Guvenliği Kanununun 29 uncu maddesi gereğince guvenlik raporu hazırlanan işyerlerinde hazırlanacak dahili acil durum planları bu Yonetmelikte belirtilen acil durum planı hazırlığında dikkate alınarak kullanılır.
Birden fazla işveren olması durumunda acil durum planları
MADDE 17 – (1) Aynı calışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda, yurutulen işler icin diğer işverenlerin yuruttuğu işler de goz onunde bulundurularak acil durum planı işverenlerce ortaklaşa hazırlanır.
(2) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bolgeleri veya sitelerinin işyerlerince hazırlanan acil durum planlarının koordinasyonu yonetim tarafından yurutulur.
Asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin bulunduğu işyerlerinde acil durum planları
MADDE 18 – (1) Bir işyerinde bir veya daha fazla alt işveren bulunması halinde acil durum planlarının hazırlanması konusunda işyerinin butunu icin asıl işveren, kendi calışma alanı ve yaptıkları işler ile sınırlı olmak uzere alt işverenler sorumludur.
Bir aydan kısa sureli gecici işlerde acil durum planlaması
MADDE 19 – (1) Bir aydan kısa sureli işlerde, işyerinin veya yapılacak işin mahiyeti itibarıyla calışanları doğrudan etkilemesi muhtemel acil durumlar icin bu Yonetmelik kapsamında yapılan ozel gorevlendirmeler işverence yapılır ve calışanlar ozel gorevi bulunanlar ve acil durumlar ile ilgili bilgilendirilir.
Acil durum planı rehberleri
MADDE 20 – (1) Kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, işci-işveren ve memur sendikaları ile kamu yararına calışan sivil toplum kuruluşlarının faaliyet gosterdikleri sektorde hazırladıkları rehber taslaklarından, Bakanlıkca bu Yonetmelik hukumlerine uygunluğu yonunden değerlendirilerek onaylanan taslaklar, Bakanlık tarafından sektor, meslek veya yapılan işlere ozgu acil durum planı rehberleri olarak yayımlanır.
Mevcut acil durum planları ve tatbikatlar
GECİCİ MADDE 1 – (1) 6331 sayılı Kanun gereğince ve bu Yonetmeliğin yayım tarihi oncesinde;
a) Hazırlanmış olan acil durum planları bir yıl icerisinde Yonetmeliğe gore gozden gecirilerek revize edilir.
b) İşyerlerinde gercekleştirilmiş olan tatbikatlar suresince gecerli sayılır.
Ekip eğitimlerinin tamamlanması
GECİCİ MADDE 2 – (1) Bu Yonetmelik kapsamında kurulacak olan ekiplerin eğitimleri, bu Yonetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir yıl icinde tamamlanır.
Yururluk
MADDE 21 – (1) Bu Yonetmelik yayımı tarihinde yururluğe girer.
Yurutme
MADDE 22 – (1) Bu Yonetmelik hukumlerini Calışma ve Sosyal Guvenlik Bakanı yurutur.