Danıştay 1. Dairesi, 5510 sayılı Kanun'un 90'ıncı maddesine muhalefet eyleminin doğrudan soruşturulacağını belirterek soruşturma izni verilmemesini hukuka uygun buldu. 5510 sayılı Kanun'un 90'ıncı maddesi ne diyor?
Kamu idareleri ile doner sermayeli kuruluşlar ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar, ihale yolu ile yaptırdıkları her turlu işleri ustlenenleri ve bunların adreslerini onbeş gun icinde Kuruma bildirmekle yukumludur.
İşverenlerin hakedişleri, Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin borclarının olmaması kaydıyla odenir. Kesin teminatları ise ihale konusu işle ilgili olarak Kuruma borclarının bulunmadığının tespit edilmesinden sonra iade edilir. İşverenlerin, kamu idareleri ile doner sermayeli kuruluşlar, bankalar ve kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar nezdindeki her ceşit alacak, teminat ve hakedişleri uzerinde işci ucreti alacakları haric olmak uzere yapılacak her turlu devir, temlik ve el değiştirme, Kurum alacaklarını karşılayacak kısım ayrıldıktan sonra, kalan kısım uzerinde hukum ifade eder.
Hakedişlerin mahsubu ve odenmesi ile teminatların prim ve idari para cezası borclarına karşılık tutulmasına ilişkin işlemlerin usul ve esasları Cumhurbaşkanınca cıkarılacak yonetmelikle tespit edilir.
Valilikler, belediyeler, il ozel idareleri ve ruhsat vermeye yetkili diğer merciler tarafından, gecici iskan veya yapı kullanma izin belgesi verilmeden once yapılan inşaat dolayısıyla, diğer kamu idareleri ile doner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ve bankaların ise Cumhurbaşkanı kararı ile belirlenecek işlemlerinde Kuruma borclarının bulunmadığına dair ilgililerden Kurumca duzenlenmiş bir belgenin istenmesi zorunludur.
Bu maddede belirtilen yukumlulukler yerine getirilmeden hak ediş odenmesi, kesin teminatın iade edilmesi veya gecici iskan izin belgesi ve yapı kullanma izin belgesi verilmesi veya diğer işlemlerin gercekleştirilmesi hallerinde, ilgililer hakkında genel hukumlere gore idari ve cezai işlem yapılır.
Ulke capında uygulanan ve ozel bir izne veya belgeye dayanmayan genel duzenlemeler haric olmak uzere, belirli bolgelere veya sektorlere yonelik ya da kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilen ozel belgelere veya izinlere dayalı olarak kamudan kaynak tahsis edilmesi şeklinde kanun, kararname ve diğer mevzuatla sağlanan araştırma, geliştirme, uretim, yatırım, pazarlama ve benzeri tum aşamalarda uygulanan devlet yardımı, teşvik ve desteklerin, daha once başlayıp devam eden nakdi olmayanlar ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından proje ve faaliyetleri karşılığında kamu kurum ve kuruluşlarına sağlananlar haric olmak uzere, verilmesinden once işverenlerden Kuruma muaccel olmuş prim ve idari para cezası borclarının bulunmadığına veya tecil ve taksitlendirildiğine ya da yapılandırıldığına dair belge ve bilgilerin istenmesi zorunludur. Devlet yardımı, teşvik ve desteklerden; işverenlerin muaccel prim ve idari para cezası borcları kesilip Kuruma aktarıldıktan sonra, varsa kalan kısmı uzerinden yararlanılabilir. Tecil ve takside bağlanmış ya da yapılandırılmış olan borclara ilişkin yukumluluklerin yerine getirilmemesinden dolayı anlaşması bozulanlardan veya bu sebepler dışında soz konusu yardım, teşvik ve desteklerden yararlanmaması gerektiği sonradan anlaşılanlardan, yapılan devlet yardımı teşvik ve destek odemeleri ilgili mevzuat cercevesinde mueyyideleri ile birlikte geri alınır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Hazine Musteşarlığının goruşleri alınarak Kurumca belirlenir.
Danıştay: Madde bu fiilin genel hukumlere gore soruşturulacağını hukum altına almıştır
İlgililere isnat edilen eylemin 5510 sayılı Kanunun yukarıda yer verilen 90'ıncı maddesi uyarınca genel hukumlere gore Muğla Cumhuriyet Başsavcılığına doğrudan soruşturulması gerektiği, isnat edilen eylem nedeniyle ilgililer hakkında on inceleme yapılamayacağı ve yetkili merci kararı alınamayacağı acıktır.
T.C.
DANIŞTAY
BİRİNCİ DAİRE

Esas No : 2021/1942
Karar No : 2021/1913
KARAR
Haklarında On İnceleme
Yapılanlar:
1-...Muğla İli, Koyceğiz Belediye Başkanı
2-.Aynı Belediyede Mali Hizmetler Mudur Vekili

İtiraz Edilen Karar:
Haklarında on inceleme yapılanların tumu icin soruşturma izni verilmemesine ilişkin İcişleri Bakanının 1.2.2021 tarih ve Kont.Bşk.2021/28 sayılı kararı.
Karara İtiraz Eden : Şikayetci Sosyal Guvenlik Kurumu Başkanlığı vekili Av. .
Soruşturulacak Eylem : 14.4.2016 tarih ve 2016/74756 ihale kayıt numaralı 2016 Yılı Yardımcı Personel Hizmet Alımı ihalesinin yuklenicisi . Nak. İnş. Ltd. Şti. & AGE Grup Tem. San. Tic. Ltd. Şti.'den Sosyal Guvenlik Kurumuna ait ilişiksiz belgesi almadan Şirkete teminat mektubunu iade etmek suretiyle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 90'ıncı maddesi hukmune aykırı davranmak.
Eylem Tarihi : 2017 Yılı.
İcişleri Bakanlığının 15.11.2021 tarih ve 25531 sayılı yazısı ekinde gonderilen dosya, İcişleri Bakanının 1.2.2021 tarih ve Kont.Bşk.2021/28 sayılı soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararı ve bu karara şikayetci tarafından yapılan itiraz, Tetkik Hakimi Fatıma Betul Sağlam'ın acıklamaları dinlenildikten sonra, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Gorevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca incelendi;

Gereği Goruşulup Duşunuldu:
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun "Prim ve idari para cezası borclarının hakedişlerden mahsubu, odenmesi ve ilişiksizlik belgesinin aranması" başlıklı 90'ıncı maddesinde, kamu idareleri ile doner sermayeli kuruluşlar ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşların, ihale yolu ile yaptırdıkları her turlu işleri ustlenenleri ve bunların adreslerini onbeş gun icinde Kuruma bildirmekle yukumlu oldukları, işverenlerin hakedişleri, Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin borclarının olmaması kaydıyla odeneceği, kesin teminatların ise ihale konusu işle ilgili olarak Kuruma borclarının bulunmadığının tespit edilmesinden sonra iade edileceği, bu maddede belirtilen yukumlulukler yerine getirilmeden hak ediş odenmesi, kesin teminatın iade edilmesi veya gecici iskan izin belgesi ve yapı kullanma izin belgesi verilmesi veya diğer işlemlerin gercekleştirilmesi hallerinde, ilgililer hakkında genel hukumlere gore idari ve cezai işlem yapılacağı hukum altına alınmıştır.
Buna gore, ilgililere isnat edilen eylemin 5510 sayılı Kanunun yukarıda yer verilen 90'ıncı maddesi uyarınca genel hukumlere gore Muğla Cumhuriyet Başsavcılığına doğrudan soruşturulması gerektiği, isnat edilen eylem nedeniyle ilgililer hakkında on inceleme yapılamayacağı ve yetkili merci kararı alınamayacağı acıktır.
Acıklanan nedenle, itirazın kabulu ile İcişleri Bakanının 1.2.2021 tarih ve Kont.Bşk.2021/28 sayılı soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararının kaldırılmasına, dosyanın ... ve ... hakkında genel hukumlere gore işlem yapılması icin karar ekli olarak Muğla Cumhuriyet Başsavcılığına, kararın birer orneğinin İcişleri Bakanlığı ile itiraz edenin vekiline gonderilmesine 14.12.2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.