Danıştay 10. Dairesi, 21/01/2020 tarih ve 31015 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Havacılık Tıbbı Eğitim Yonetmeliği'ni hukuka aykırı bularak iptal etti. Sağlık meslek mensuplarına yonelik her turlu eğitim oncelikle Bakanlığın yetkisindedir.
Sağlık meslek mensuplarına yonelik her turlu hizmet ici eğitim, sertifikalı eğitim, gorevde yukselme ve unvan değişikliği eğitimleri ve benzeri eğitimler ile ilgili duzenlemeleri yapmak, koordine etmek, kredilendirme, izleme ve denetimini sağlamak gorevinin Sağlık Bakanlığına ait olduğu; Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması ile diğer ulusal ve uluslararası mevzuatta belirtilen niteliklere sahip olması gereken ve bu kapsamda yeterlik belgesi alması gereken personelin ihtiyac duyduğu eğitimlere ve sağlık şartlarına ait standartları belirlemek, bu personeli yetiştirecek eğitim kuruluşları ile muayenelerini yapacak sağlık kuruluşlarını ve tabiplerini yetkilendirmek hususlarında ise Sivil Havacılık Genel Mudurluğu'nun gorevlendirilmiş olduğu gorulmektedir.
Sivil Havacılık Genel Mudurluğu bu Yonetmeliği Bakanlıkla birlikte hazırlaması gerekmektedir
Dava konusu Yonetmelik, sivil havacılık tıbbı temel, ileri duzey, tazeleme eğitimleri ve diğer eğitimleri vermek uzere talepte bulunan kuruluşların yetkilendirilmeleri ile bu kapsamda yapılacak calışmaların usul ve esaslarını belirlemek amacıyla yururluğe konulmuş olup; Yonetmeliğin getirdiği duzenlemelerin niteliği, kapsadığı kişi ve kuruluşlar, sivil havacılık tıbbı temel, ileri duzey ve tazeleme eğitimlerinin kendine ozgu onemi ve eğitim mufredatı iceriği gibi hususlar dikkate alındığında, sağlık meslek mensuplarına yonelik olması yonuyle davacı Sağlık Bakanlığının, aynı zamanda sivil havacılık alanına yonelik olması nedeniyle de davalı Sivil Havacılık Genel Mudurluğu'nun yetki alanında olduğu, dolayısıyla dava konusu Yonetmeliğin yukarıda yer verilen mevzuat hukumlerine gore davacı Sağlık Bakanlığı ve davalı Sivil Havacılık Genel Mudurluğu tarafından muştereken hazırlanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, Sağlık Bakanlığı dahil edilmeksizin salt davalı Sivil Havacılık Genel Mudurluğu tarafından hazırlanarak yururluğe konulan dava konusu Havacılık Tıbbı Eğitim Yonetmeliği'nde yetki unsuru yonunden hukuka uyarlık gorulmemiştir.
T.C.
DANIŞTAY
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/2092
Karar No : 2022/4629
DAVANIN_KONUSU:
Davacı tarafından, 21/01/2020 tarih ve 31015 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Havacılık Tıbbı Eğitim Yonetmeliği'nin iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI:

Davacı tarafından, Yonetmeliğin Sivil Havacılık Genel Mudurluğunce yayımlandığı, ancak Sağlık Bakanlığı'nın gorev alanına giren bir hususta duzenleme yapıldığından tamamının hukuka aykırı olduğu, Anayasa'nın 56. maddesinde devlete, sağlık alanında onemli gorev ve yukumluluk yuklendiği, devlete yuklenen sağlık hizmetlerinin yurutulmesi gorevinin (1) sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Sağlık Bakanlığına verilmiş olduğu, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun 3. ve 9. maddelerine istinaden sağlık meslek mensupları ile diğer sağlık personelinin hizmet ici eğitimine yonelik duzenleme yapmakla yetkili Bakanlıklarınca hazırlanıp 04/02/2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yururluğe konulan Sertifikalı Eğitim Yonetmeliği'nde eğitim programı ve surelerinin duzenlendiği, havacılık alanında yeterlilik gerektiren personelin muayenelerini yapacak sağlık kuruluşları ve tabiplerin de bu kapsamda olduğu, Turk Sivil Havacılık Kanunu ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde Sivil Havacılık Genel Mudurluğunun havacılık tıbbı eğitimi konusunda duzenleme yapma yetkisinin bulunmadığı, duzenlemenin hukuka aykırı olduğu ileri surulmektedir.
DAVALININ_SAVUNMASI:
Davalı tarafından, ucuş emniyetini sağlamanın kurumun en onemli gorevi olduğu, Genel Mudurluk Hava Sağlık Biriminin sağlık muayene esaslarını duzenlemek ve bu muayeneleri yapmak uzere yetkilendirilmiş ucuş tabipleri ile havacılık tıp merkezlerini denetlemekle gorevli olduğu, (4) sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 435. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi ile 441. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin 3 numaralı alt bendinde yer alan hukumlerden yeterlik belgesi gerektiren personelin eğitimini ve muayenesini yapacak kuruluşlar ile tabipleri yetkilendirme konusunda Sivil Havacılık Genel Mudurluğunun gorevli olduğunun anlaşıldığı, Yonetmeliğin havacılık tıbbı uygulamaları ile sınırlı olduğu ve usule ve hukuka uygun bulunduğu savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DUŞUNCESİ.
Dava konusu Yonetmeliğin iptali gerektiği duşunulmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI DUŞUNCESİ:
Dava, 21/01/2020 tarih ve 31015 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Havacılık Tıbbi Eğitim Yonetmeliği'nin iptali istemiyle acılmıştır.
10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan (1) sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin; "Sağlık Bakanlığı" başlıklı Onikinci Bolumunun "Sağlık Hizmetleri Genel Mudurluğu" başlıklı 355. maddesi, 1. fıkrası, (m) bendinde; "Sağlık meslek mensuplarının uyum, hizmet ici eğitim, sertifikalı eğitim, gorevde yukselme ve unvan değişikliği eğitimleri ve benzeri eğitimleri ile ilgili duzenlemeleri yapmak, koordine etmek, kredilendirme, izleme ve denetimini sağlamak" gorevleri arasında sayılmış, "Ortak Hukumler" başlıklı Onyedinci Bolumunun "Duzenleme gorev ve yetkisi" başlıklı 508. maddesinde; "Bakanlık gorev, yetki ve sorumluluk alanına giren konularda idari duzenlemeler yapabilir." hukmu yer almıştır.
3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun "Temel Esaslar" başlıklı 3. maddesinde; Sağlık hizmetleriyle ilgili temel esaslar belirlenmiş; g) bendinde, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının; sağlık ve yardımcı sağlık personelinin yurt duzeyinde dengeli dağılımını sağlamak uzere istihdam planlaması yapacağı, ulke ihtiyacına uygun nitelikli sağlık personeli yetiştirilmesi amacıyla hizmet oncesi eğitim programları icin Yuksekoğretim Kurulu ile koordinasyonu sağlayacağı, serbest ya da kamu kuruluşlarında mesleklerini icra eden sağlık ve yardımcı sağlık personeline hizmet ici eğitim yaptıracağı, bunu sağlamak amacıyla universitelerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile kamu kurum ve kuruluşlarının imkanlarından da yararlanacağı ve hizmet ici eğitim programını ne şekilde ve hangi surelerle yapılacağının Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca cıkartılacak yonetmelikte tespit edileceği hukmu getirilmiş, "Yonetmelikler" başlıklı 9. maddesinin c) bendinde; butun kamu ve ozel sağlık kuruluşlarının tesis, hizmet, personel, kıstaslarını belirlemeye, sağlık kurum ve kuruluşlarını sınıflandırmaya ve sınıflarının değiştirilmesine, sağlık kuruluşlarının amaca uygun olarak teşkilatlanmalarına, sağlık hizmet zinciri oluşturulmasına, hizmet ici eğitim usul ve esasları ile sağlık kurum ve kuruluşlarının koordineli calışma ve hizmet standartlarının tespiti ve denetimi ile bu Kanunla ilgili diğer hususların Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nca, cıkarılacak yonetmelikle tespit edileceği hukme bağlanmıştır.
1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun'un Ek 14. maddesi uyarınca tıpta ana dal uzmanlıklarının yer aldığı Ek-1 sayılı Cetvel'de, hava ve uzay hekimliği de bu dallardan biri olarak sayılmış ve uzmanlık dallarının eğitim mufredatları ve bu mufredatlara gore uzmanlık dallarının temel uygulama alanları ile gorev ve yetkilerinin cercevesini belirlemekle gorevli Tıpta Uzmanlık Kurulu tarafından Hava ve Uzay Hekimliği Cekirdek Eğitim Mufredatı yayımlanmış; hava ve uzay hekimliği, havacılık ve uzay faaliyet sahasında insanı etkileyen her turlu fiziksel-fizyolojik-psikolojik-sosyal etkenleri, bu etkilerin sonuclarını, korunma yontemlerini inceleyen, değerlendiren, patolojik sureclerin tedavilerini yoneten ve tum bu konularda araştırma faaliyetlerini yuruten uzmanlık dalı olarak tanımlanmıştır.

04/02/2014 tarih ve 28903 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun 3 uncu ve 9 uncu maddeleri ile 63 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Gorevleri Hakkında Kanun Hukmunde Kararnamenin 2 nci ve 8 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmış olan Sağlık Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yonetmeliği'nin 1. maddesinde; bu Yonetmeliğin amacı, sağlık alanında Sağlık Bakanlığınca tescil edilecek sertifikalara ilişkin usul ve esasları duzenlemek olarak belirlenmiş, 2. maddesinde; kapsamı; sağlık alanında Bakanlıkca tescil edilecek sertifikaları, bu sertifikaların verildiği eğitim programlarını, bu programları yuruten kamu kurum ve kuruluşları ile ozel hukuk tuzel kişilerini ve gercek kişiler olarak, kurala bağlanmıştır. 4. maddesinde; sertifikalı eğitim alanlarının ve bu alanlarda eğitim programlarının standartları ulusal sağlık politikaları ve Bakanlığın stratejik planları doğrultusunda, ulkenin ihtiyacı olan nitelikli insan gucunu yetiştirmeye yonelik olarak Bakanlığa yapılan başvurular değerlendirilerek ya da doğrudan Bakanlıkca belirleneceği, Bakanlıkca belirlenmiş alanlarda ve standartlarda yapılan eğitimler sonrası verilen sertifikaların tescil edileceği, bunun dışındaki sertifikaların tescil edilmeyeceği, kuralı getirilmiştir.
15/07/2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin, "Sivil Havacılık Genel Mudurluğu" başlıklı Otuzbirinci Bolum 435. maddesinde; "Bu Bolumde gecen; ... e) Yeterlik belgesi gerektiren personel: Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması ile diğer ulusal ve uluslararası mevzuatta belirtilen niteliklere sahip olması gereken ve bu kapsamda Genel Mudurlukten yeterlik belgesi alması gereken personel olarak acıklanmış, 441. maddesinde ise; "(1) Hizmet birimlerinin gorevleri belirtilmiş; ... b) Ucuş Operasyon Daire Başkanlığı: ...3) Yeterlik belgesi gerektiren personelin ihtiyac duyduğu eğitimlere ve sağlık şartlarına ait standartları belirlemek, bu personeli yetiştirecek eğitim kuruluşları ile muayenelerini yapacak sağlık kuruluşlarını ve tabiplerini yetkilendirmek, gerektiğinde bu yetkiyi askıya almak veya iptal etmek, yapılan uygulamaların uluslararası standartlara uygunluğunu denetlemek ve kayıtlarını tutmak." hukumleri yer almıştır.
2920 sayılı Turk Sivil Havacılık Kanunu'nun, 1. maddesinde; amacı; devamlı ve hızlı bir gelişme gosteren, ileri teknolojinin uygulandığı, surat ve emniyet faktorlerinin buyuk onem taşıdığı sivil havacılık sahasındaki faaliyetlerin ulusal cıkarlarımız ve uluslararası ilişkilerimize uygun bir şekilde duzenlenmesini sağlamak, 2. maddesinde; kamu kurum ve kuruluşları ile gercek ve ozel hukuk tuzelkişilerinin havacılık sahasındaki faaliyetleri, kapsamı olarak hukme bağlanmış, Devlet hava araclarının, acık hukum bulunmayan hallerde bu Kanunun kapsamı dışında olduğu, hukmune yer verilmiştir. "Yonetmelik" başlıklı 64. maddesinde; hava araclarının sınıflandırılması, tescile tabi olmayanlarının belirlenmesi, ucak sicilinin tesisi ve nasıl tutulacağı, personelin nitelikleri, hukuki ilişkilerin nasıl belgeleneceği ve tescil olunacakları, kayıtların duzeltilmesi, değiştirilmesi ve silinmesine ilişkin kurallar ile 55 inci maddenin tatbiki halinde uygulanacak kuralların yonetmelik ile belirleneceği hukmu yer almıştır. Aynı Yasanın, "Yeterlik belgesi" başlıklı 95. maddesinde de; pilotlar ile hava aracının sevk ve idaresi bakımından gerekli personelin, faaliyette bulunabilmeleri icin, Ulaştırma Bakanlığından yeterlik belgesi almaları ve bu belgeleri belirli sureler icinde yenilemelerinin zorunlu olduğu, Ulaştırma Bakanlığının yeterlik belgesi almaları gereken birinci fıkrada belirtilen personel ve diğer havacılık personelinin kategorilerinin saptanması, belge verilmesi, gecerliliği, yenilenmesi, geri alınması ve sicillerin tutulması kurallarını yonetmelikle duzenleyeceği, hukmu yer almıştır.
Dava konusu Havacılık Tıbbi Eğitim Yonetmeliği, sivil havacılık tıbbı temel, ileri duzey, tazeleme eğitimleri ve diğer eğitimleri vermek uzere talepte bulunan kuruluşların yetkilendirilmeleri ile bu kapsamda yapılacak calışmaların usul ve esaslarını 5/6/1945 tarihli ve 4749 sayılı Kanunla uygun bulunan 7/12/1944 tarihli Şikago Konvansiyonunun personel lisansları konulu Ek-1'i ve Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu ICAO 8984 Sivil Havacılık Tıbbı El Kitabı gerekliliklerini esas almak suretiyle belirlemek amacıyla yayımlanmış, yetki talebinde bulunan kuruluşların yetkilendirilmesine, yetkilendirilmiş havacılık tıbbı eğitim kuruluşlarının yapacakları calışmalara ve bu kuruluşların ilgili personeline yonelik usul ve esasları kapsayacağı kuralına yer verilmiştir.
Uyuşmazlık, havacılık alanında yeterlik belgesi alması gereken personele yonelik; pilot adayları icin insan faktorleri, havacılık fizyolojisi, kabin ekibi uyeleri icin ilk yardım eğitimi, alkol ve psikoaktif madde denetimlerinde gorev alacak denetci personel icin numune almadan yasal olarak tabi olunan mevzuat hukumleri psikologlar icin havacılık calışma ortamı, insan faktorleri, havacılık fizyolojisi vb konularda verilecek eğitimi sunacak olan kuruluşların Sivil Havacılık Genel Mudurluğu tarafından mı yoksa Sağlık Bakanlığı tarafından mı yetkilendirilmesi gerektiğinden kaynaklanmaktadır.
Dava konusu Havacılık Tıbbı Eğitim Yonetmeliği, sivil havacılık tıbbı temel, ileri duzey, tazeleme eğitimleri ve diğer eğitimleri vermek uzere talepte bulunan kuruluşların yetkilendirilmeleri ile bu kapsamda yapılacak calışmaların usul ve esaslarını 5/6/1945 tarihli ve 4749 sayılı Kanunla uygun bulunan 7/12/1944 tarihli Şikago Konvansiyonunun personel lisansları konulu Ek-1'i ve Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu ICAO 8984 Sivil Havacılık Tıbbı El Kitabı gerekliliklerini esas almak suretiyle belirlemek amacıyla yururluğe konulmuştur.
Yonetmeliğin 2. maddesinde, yetki talebinde bulunan kuruluşların yetkilendirilmesine, yetkilendirilmiş havacılık tıbbı eğitim kuruluşlarının yapacakları calışmalara ve bu kuruluşların ilgili personeline yonelik usul ve esasları kapsayacağı duzenlenmiş, bu Yonetmelik kapsamında yetkilendirilmek isteyen Kuruluşun; onaylı HTEKEK'te belirtilen eğitimleri verebilecek eğitim kadrosuna, ekonomik duruma ve sınavları yapmaya uygun tesislere sahip olması esastır. İhtiyac duyulan eğitim cihazları talep edilen yetki kapsamına uygun şekilde faal ve kullanıma hazır olarak Kuruluş bunyesinde bulundurulacağı, Kuruluş, bazı uygulamalı eğitimleri veya calışmaları gercekleştirmeye yeterli altyapıya sahip olmadığı durumlarda, soz konusu eğitimleri ve calışmaları bu altyapıya sahip olan başka kuruluşlarla yapacağı, kuruluş tarafından tayin edilen ve kuruluşun tum eğitim taahhutlerinin finanse edilebilmesini ve bu Yonetmelik hukumlerine uymasını sağlamakla yukumlu olan sorumlu yoneticinin, Genel Mudurluk tarafından uygun gorulmesi neticesinde goreve başlayacağı, uyumluluk izleme sistemi yoneticisi ve sınav sorumlusunun Genel Mudurluk tarafından yapılan değerlendirme ve onayın ardından goreve başlayacağı, tum eğitmenler ile sınav sorumlularının sahip olduğu nitelikler, deneyim, yeterlilik ve yetkilendirme esasları ile bu kişilerin eğitim guncellemelerinin HTEKEK'te belirtileceği, Kuruluşun; eğitim standartlarının, teorik bilgi sınavlarının ve uygulamalı değerlendirmelerin guvenilirliğinin, eğitim prosedurlerinin yeterliliğinin ve bunların uygulanmasının sağlanması amacıyla sorumlu bir uyumluluk izleme sistem yoneticisi belirleyeceği, sadece bu Yonetmelik cercevesinde yetkilendirilen Kuruluşların, havacılık tıbbı alanında gecerli sivil eğitimleri verme yetkisine sahip olup, soz konusu Kuruluşlarca bu eğitimler sonunda yazılı teorik bilgi sınavı ve uygulama değerlendirmesi yapılacağı, Kuruluşun; bunyesinde verilen eğitimlerin ardından, oğrencilerin bilgi duzeylerinin tespiti amacıyla onaylı HTEKEK'te belirtilen usullere uygun olarak yazılı sınavlar duzenlemek ve bu sınavların emniyetine yonelik gerekli onlemleri almak zorunda olduğu kuralı getirilmiştir.
Dava konusu Yonetmelikle, sivil havacılık tıbbı temel, ileri duzey, tazeleme eğitimleri ve diğer eğitimleri vermek uzere bir kuruluşun gorevlendirilmesi esasıyla duzenlenmiş, gorevlendirilen kuruluşun havacılık tıbbı alanında gecerli sivil eğitimleri vermek ve bu eğitimler sonunda yazılı teorik bilgi sınavı ve uygulama değerlendirmesi yapmakla gorevli kılınmış olmakla birlikte, verilecek eğitimin iceriği, bu eğitimi verecek olanların nitelikleri, yeterli bir tıbbi eğitimin koşulları belirlenmemiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden, pilotlar ile hava aracının sevk ve idaresi bakımından gerekli personelin Ulaştırma Bakanlığından yeterlik belgesi alması yasayla bir on koşul olarak belirlenmiştir. Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması ile diğer ulusal ve uluslararası mevzuatta belirtilen niteliklere sahip olması gereken ve bu kapsamda yeterlik belgesi alması gereken personelin ihtiyac duyduğu eğitimlere ve sağlık şartlarına ait standartları belirlemek sivil havacılık genel mudurluğunun yetkisinde olsa da soz konusu personelin yani sivil havacılık ucuş ekibine eğitim verecek sağlık kuruluşlarının dolayısıyla bunyesindeki personelin yetkilendirilmesinin aynı zamanda denetimi de kapsayacağı dikkate alındığında, kuruluşların sahip olması gereken ozelliklerin belirlenmesinin Sağlık Bakanlığının da gorev alanında bulunduğunun kabulu gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu Yonetmeliğin davacı ve davalı idare tarafından birlikte hazırlanması ve uygulanabilirliğinin sağlanması gerektiği kanaatine varılmıştır.
Acıklanan nedenlerle, dava konusu duzenleyici işlemin yetki yonunden iptali gerektiği, duşunulmektedir.
TURK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hakiminin acıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği goruşuldu:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SUREC:
Bakılan dava, 21/01/2020 tarih ve 31015 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Havacılık Tıbbı Eğitim Yonetmeliği"nin yetki yonunden hukuka aykırı olduğu iddiasıyla tumunun iptali istemiyle acılmıştır.
İNCELEME VE GEREKCE:
ESAS YONUNDEN:
İlgili Mevzuat:
10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan (1) sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin "Sağlık Bakanlığı" başlıklı Onikinci Bolumunun "Sağlık Hizmetleri Genel Mudurluğu" başlıklı 355. maddesinin 1. fıkrasının (m) bendinde, "Sağlık meslek mensuplarının uyum, hizmet ici eğitim, sertifikalı eğitim, gorevde yukselme ve unvan değişikliği eğitimleri ve benzeri eğitimleri ile ilgili duzenlemeleri yapmak, koordine etmek, kredilendirme, izleme ve denetimini sağlamak";
"Ortak Hukumler" başlıklı Onyedinci Bolumunun "Duzenleme gorev ve yetkisi" başlıklı 508. maddesinde, "Bakanlık gorev, yetki ve sorumluluk alanına giren konularda idari duzenlemeler yapabilir." hukumleri bulunmaktadır.
15/05/1987 tarih ve 19461 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3559 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun "Temel Esaslar" başlıklı 3. maddesinde, "Sağlık hizmetleriyle ilgili temel esaslar şunlardır: ...
g) Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı; sağlık ve yardımcı sağlık personelinin yurt duzeyinde dengeli dağılımını sağlamak uzere istihdam planlaması yapar, ulke ihtiyacına uygun nitelikli sağlık personeli yetiştirilmesi amacıyla hizmet oncesi eğitim programları icin Yuksekoğretim Kurulu ile koordinasyonu sağlar. Serbest ya da kamu kuruluşlarında mesleklerini icra eden sağlık ve yardımcı sağlık personeline hizmetici eğitim yaptırır. Bunu sağlamak amacıyla universitelerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile kamu kurum ve kuruluşlarının imkanlarından da yararlanır. Hizmetici eğitim programını ne şekilde ve hangi surelerle yapılacağı Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nca cıkartılacak yonetmelikte tespit edilir.";
"Yonetmelikler" başlıklı 9. maddesinde, "... c) Butun kamu ve ozel sağlık kuruluşlarının tesis, hizmet, personel, kıstaslarını belirlemeye, sağlık kurum ve kuruluşlarını sınıflandırmaya ve sınıflarının değiştirilmesine, sağlık kuruluşlarının amaca uygun olarak teşkilatlanmalarına, sağlık hizmet zinciri oluşturulmasına, hizmet ici eğitim usul ve esasları ile sağlık kurum ve kuruluşlarının koordineli calışma ve hizmet standartlarının tespiti ve denetimi ile bu Kanunla ilgili diğer hususlar Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nca, cıkarılacak yonetmelikle tespit edilir." hukumleri yer almaktadır.
04/02/2014 tarih ve 28903 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sağlık Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yonetmeliği'nin "Amac ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde, "(1) Bu Yonetmeliğin amacı, sağlık alanında Sağlık Bakanlığınca tescil edilecek sertifikalara ilişkin usul ve esasları duzenlemektir.
(2) Bu Yonetmelik; sağlık alanında Bakanlıkca tescil edilecek sertifikaları, bu sertifikaların verildiği eğitim programlarını, bu programları yuruten kamu kurum ve kuruluşları ile ozel hukuk tuzel kişilerini ve gercek kişileri kapsar.";
"Genel esaslar" başlıklı 4. maddesinde, "(1) Sertifikalı eğitim alanları ve bu alanlarda eğitim programlarının standartları ulusal sağlık politikaları ve Bakanlığın stratejik planları doğrultusunda, ulkenin ihtiyacı olan nitelikli insan gucunu yetiştirmeye yonelik olarak Bakanlığa yapılan başvurular değerlendirilerek ya da doğrudan Bakanlıkca belirlenir.
(2) Bakanlıkca belirlenmiş alanlarda ve standartlarda yapılan eğitimler sonrası verilen sertifikalar tescil edilir, bunun dışındaki sertifikalar tescil edilmez." duzenlemeleri yer almaktadır.
15/07/2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan (4) sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin "Sivil Havacılık Genel Mudurluğu" başlıklı Otuzbirinci Bolumunun "Tanımlar" başlıklı 435. maddesinde, "Bu Bolumde gecen; ... e) Yeterlik belgesi gerektiren personel: Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması ile diğer ulusal ve uluslararası mevzuatta belirtilen niteliklere sahip olması gereken ve bu kapsamda Genel Mudurlukten yeterlik belgesi alması gereken personeli, ifade eder.";
"Hizmet birimlerinin gorevleri" başlıklı 441. maddesinde ise, "(1) Hizmet birimlerinin gorevleri aşağıda belirtilmiştir: ... b) Ucuş Operasyon Daire Başkanlığı: ...3) Yeterlik belgesi gerektiren personelin ihtiyac duyduğu eğitimlere ve sağlık şartlarına ait standartları belirlemek, bu personeli yetiştirecek eğitim kuruluşları ile muayenelerini yapacak sağlık kuruluşlarını ve tabiplerini yetkilendirmek, gerektiğinde bu yetkiyi askıya almak veya iptal etmek, yapılan uygulamaların uluslararası standartlara uygunluğunu denetlemek ve kayıtlarını tutmak." hukumleri yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava Konusu Yonetmeliğin İncelenmesi:
Dava konusu Havacılık Tıbbı Eğitim Yonetmeliği; sivil havacılık tıbbı temel, ileri duzey, tazeleme eğitimleri ve diğer eğitimleri vermek uzere talepte bulunan kuruluşların yetkilendirilmeleri ile bu kapsamda yapılacak calışmaların usul ve esaslarını, 5/6/1945 tarihli ve 4749 sayılı Kanunla uygun bulunan 7/12/1944 tarihli Şikago Konvansiyonunun personel lisansları konulu Ek-1'i ve Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu ICAO 8984 Sivil Havacılık Tıbbı El Kitabı gerekliliklerini esas almak suretiyle belirlemek amacıyla yururluğe konulmuştur. Yonetmeliğin 2. maddesinde, Yonetmeliğin, yetki talebinde bulunan kuruluşların yetkilendirilmesine, yetkilendirilmiş havacılık tıbbı eğitim kuruluşlarının yapacakları calışmalara ve bu kuruluşların ilgili personeline yonelik usul ve esasları kapsadığı duzenlenmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden; sağlık meslek mensuplarına yonelik her turlu hizmet ici eğitim, sertifikalı eğitim, gorevde yukselme ve unvan değişikliği eğitimleri ve benzeri eğitimler ile ilgili duzenlemeleri yapmak, koordine etmek, kredilendirme, izleme ve denetimini sağlamak gorevinin Sağlık Bakanlığına ait olduğu; Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması ile diğer ulusal ve uluslararası mevzuatta belirtilen niteliklere sahip olması gereken ve bu kapsamda yeterlik belgesi alması gereken personelin ihtiyac duyduğu eğitimlere ve sağlık şartlarına ait standartları belirlemek, bu personeli yetiştirecek eğitim kuruluşları ile muayenelerini yapacak sağlık kuruluşlarını ve tabiplerini yetkilendirmek hususlarında ise Sivil Havacılık Genel Mudurluğu'nun gorevlendirilmiş olduğu gorulmektedir.
Dava konusu Yonetmelik, sivil havacılık tıbbı temel, ileri duzey, tazeleme eğitimleri ve diğer eğitimleri vermek uzere talepte bulunan kuruluşların yetkilendirilmeleri ile bu kapsamda yapılacak calışmaların usul ve esaslarını belirlemek amacıyla yururluğe konulmuş olup; Yonetmeliğin getirdiği duzenlemelerin niteliği, kapsadığı kişi ve kuruluşlar, sivil havacılık tıbbı temel, ileri duzey ve tazeleme eğitimlerinin kendine ozgu onemi ve eğitim mufredatı iceriği gibi hususlar dikkate alındığında, sağlık meslek mensuplarına yonelik olması yonuyle davacı Sağlık Bakanlığının, aynı zamanda sivil havacılık alanına yonelik olması nedeniyle de davalı Sivil Havacılık Genel Mudurluğu'nun yetki alanında olduğu, dolayısıyla dava konusu Yonetmeliğin yukarıda yer verilen mevzuat hukumlerine gore davacı Sağlık Bakanlığı ve davalı Sivil Havacılık Genel Mudurluğu tarafından muştereken hazırlanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, Sağlık Bakanlığı dahil edilmeksizin salt davalı Sivil Havacılık Genel Mudurluğu tarafından hazırlanarak yururluğe konulan dava konusu Havacılık Tıbbı Eğitim Yonetmeliği'nde yetki unsuru yonunden hukuka uyarlık gorulmemiştir.
KARAR SONUCU:
Acıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu 21/01/2020 tarih ve 31015 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Havacılık Tıbbı Eğitim Yonetmeliği"nin İPTALİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gosterilen toplam . TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yururlukte bulunan Avukatlık Asgari Ucret Tarifesi uyarınca belirlenen . TL vekalet ucretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gun icinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu nezdinde temyiz yolu acık olmak uzere, 20/10/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.