Anayasa Mahkemesi, Turk Medeni Kanunu'nun 407 ve 471. maddelerinin iptaline karar verdi. Hukum, 9 ay sonra yururluğe girecek. Anayasa Mahkemesi, Turk Medeni Kanunu'nun 407 ve 471. maddelerinin iptaline karar verdi. Hukum, 9 ay sonra yururluğe girecek.
Bugunku Resmi Gazete'de yayımlanan karara gore, Tarsus 1. Sulh Hukuk Mahkemesi, hapis cezasına mahkum edilen yetişkinlere vasi atanmasını ongoren soz konusu maddelerin, anayasaya aykırı olduğu gerekcesiyle iptal isteminde bulundu.
Başvuruda, bir yıl ve daha fazla sure hapisle cezalandırılanların yardıma ihtiyacı olmadığı durumlarda da kendilerine vasi atandığı, hapis halinin sona ermesiyle bu durumun kendiliğinden kalktığı ancak "hapis halinin sona ermesinden" ifadesinin belirsizliğe neden olduğu ifade edildi.
Bundan dolayı kısıtlanan hukumlunun mulkiyet hakkının etkilendiği, akıl sağlığı yerinde olmasına rağmen hukuki işlemlerinin uzun surduğu belirtilerek, uygulamanın Anayasa'nın 35, 48 ve 49. maddelerine aykırı olduğu ileri suruldu.
Talebi karara bağlayan yuksek mahkeme, soz konusu uygulamanın, yerel mahkemenin gosterdiği anayasa maddelerine aykırı olduğu gerekcesiyle Turk Medeni Kanunu'nun 407 ve 471. maddelerinin iptaline karar verdi.
"Mulkiyet ve ozel hayat hakkını sınırlıyor"
Oy birliğiyle alınan kararda, ozel hayatın korunması ve başkaları tarafından ihlal edilmesinin onune gecmek icin anayasal guvence sağlandığı hatırlatılarak, kişilerin yine yasa gereği mulkiyet edinme hakkına sahip olduğu belirtildi.
Kararda, yetişkin ve ayrıt etme gucune sahip kişilerin, 1 yıl veya daha uzun sure hapis cezasına mahkum edilmeleri halinde, mutlak suretle vesayet altına alınmalarının (vasi atanması), ozel hayat ile mulkiyet hakkını sınırlandırdığı ifade edildi.
Anayasa'nın 13. maddesinde "temel hak ve hurriyetler, ozlerine dokunulmaksızın yalnızca anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, anayasanın sozune ve ruhuna, demokratik toplum duzeninin ve laik cumhuriyetin gereklerine ve olcululuk ilkesine aykırı olamaz." hukmune işaret edilen kararda, ozel hayata saygı ve mulkiyet hakkına yonelik kanuni duzenlemenin şeklen var olmasının yeterli olmayacağı, kuralların, keyfiliğe izin vermeyecek şekilde acık ve ongorulebilir nitelikte olmasının zaruri olduğuna işaret edildi.

Mal varlığına ilişkin bazı hukuki işlemleri yapamayacağı icin hukumluye kanun gereğince vasi atanması, kişiyi korumaya yonelik bir uygulama olduğu hatırlatılan kararda, ancak bu kişilerin ayırt etme gucune haiz ve herhangi bir vasi atanmaksızın kendi işlemlerini yurutebilecek durumda oldukları, dolayısıyla hukumlunun, işlemlerini gorebilecek durumda olup olmadığı değerlendirilmeksizin vasi atanmasının sınırlayıcı bir uygulamayı beraberinde getireceği aktarıldı.
Bu nedenle vasinin rızası olmadıkca hukumlunun kendi işlemleriyle borc altına giremeyeceği, mal varlığına yonelik işlemlerde izin almadan hareket edemeyeceği, nişanlanma ve evlenme gibi işlemler icin dahi oncelikle vasinin rızası aranacağı, boylece hukumlunun ozel hayatı ve mulkiyet hakkına buyuk olcude sınırlama getirileceği vurgulanan kararda, şu değerlendirmeye yer verildi:
"Bu bağlamda kuralla hukumlunun gercekten korunmasını gerektiren durumların bulunup bulunmadığının araştırılıp ancak boyle bir durumun varlığı halinde vesayet kararı verilmesi hususunda mahkemeye takdir hakkı tanınmamakta ya da ihtiyacları dikkate alınarak, hukumlunun ergin ve ayırt etme gucunun bulunması nedeniyle vesayete gore kişinin ehliyetini daha az sınırlayan ve daha dar koruma sağlayan yasal danışmanlık ve kayyımlık atamasına imkan sağlanmamaktadır. Dolayısıyla kuralın ulaşılmak istenen amac bakımından sınırlamanın zorunlu olmadığını, diğer bir ifadeyle aynı amaca daha hafif bir sınırlama ile ulaşılmasının mumkun olduğunu gostermektedir. Bu nedenle kuralla hukumluye zorunlu olarak vasi atanmasının hukumlunun korunması amacı bakımından gerekli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Acıklanan nedenlerle kural, Anayasa'nın 13, 20 ve 35. maddelerine aykırıdır, iptali gerekir."
Yuksek mahkemenin iptal kararı, 9 ay sonra yururluğe girecek.