20-21 Haziran'daki Astana goruşmelerinde "Turkiye-Suriye ilişkilerini normalleştirme sureci" ele alınırken, Ankara'nın Şam yonetimine 4 şart koştuğu oğrenildi: Anayasa değişikliği, adil secimler, multecilerin onurlu ve guvenli donuşu ile PKK/YGP teroruyle mucadelede işbirliği. Moskova'da başlayan ardından dortlu format şeklinde Astana'ya kaydırılan Suriye ile normalleşme trafiğinde taraflar son olarak hafta icinde bir araya geldi. Turkiye, normalleşmenin sağlanabilmesi icin Şam'dan dort konuya ilişkin tatmin edici mesajlar bekliyor. Turkiye ilk olarak bolgedeki teror sorununun cozumunu istiyor. Bu sorunun cozumu icin ortak askeri koordinasyon merkezinin kurulması gundemde. İkinci oneri ise Suriye'de bir anayasa değişikliği. Bir diğer oneri ise Suriye'de secim yapılarak meşru bir yonetimin kurulması. Multecilerin guvenli bir şekilde ulkelerine donuşu de Turkiye'nin talepleri arasında.
TEROR COZULMEDEN CEKİLME YOK
Suriye ile normalleşme goruşmeleri devam ederken, rejim Turk askerinin Suriye'den cekilmesini istedi. Yeni Şafak'a konuşan ust duzey kaynak, "Turk askeri buradan cekildiği zaman bolgenin guvenliğini kim sağlayacak? Bu adamları sen kontrol altında tutabilecek misin? Biz bunu sorduğumuzda cevap veremiyorlar. Bizim icin onemli olan sınırların guvenliği." ifadelerini kullandı. Toplantılarda Turkiye ile Rusya ve rejimin de PKK'dan rahatsız olduğunu belirten kaynak, ozellikle YPG'nin Suriye'nin oz kaynakları olan petrol ve tahılları calmasından dolayı buyuk bir rahatsızlığın olduğunu belirtti.
ASKERİ KOORDİNASYON MERKEZİ GUNDEMDE
Suriye'nin en hızlı surecte normale donuşu icin bolgede Turkiye, Suriye, Rusya ve İran'dan oluşan askeri koordinasyon merkezi kurulması gundemde. Bu oneriye dort ulkenin sıcak baktığını belirten kaynak, calışmaların devam ettiğini soyledi. Bu konuda kaynağın aktardığı bilgiye gore, kurulacak olan merkezle birlikte teror noktasında ortak mucadele edilecek. Kurulacak olan mekanizmanın yonetimine ise her ulkeden bir temsilcinin atanması bekleniyor. Bu mekanizma onumuzdeki toplantılarda daha da netlik kazanacak.
Suriye'deki siyasi surecin de sağlıklı bir şekilde ilerlemesini isteyen Turkiye, yeni anayasa yapılmasını muhataplarına sık sık iletiyor. Bunun icin dunyadaki butun Suriyelilerin katılımıyla genel bir secimin yapılması bu secime gore de meşru bir hukumetin kurulması Turkiye'nin talepleri arasında yer alıyor. Toplantıların bir başka onemli gundem maddesi de, Suriyelilerin ulkelerine guvenli donuşu. kaynaklar, ulkesine geri donenlerin kalacakları yerler ile ilgili guvence verilmesi gerektiğini muhataplarına ilettiklerini kaydetti.
YAZILI GUVENCE İSTİYORUZ
Yapılan goruşmelerde ulkelerine geri donecek olan multecilerin ilk olarak guvenli bolgelerde tutulup daha sonraki surecte isteyenlerin eskiden yaşadıkları kentlere donebilecekleri konuşulan formuller arasında. Turkiye, Suriye'den multecilerin guvenli ve onurlu bir şekilde ulkelerine donmeleri icin bu formullerin de yer aldığı yazılı bir taahhut istiyor. Beşşar Esed, son 6 yılda bircok kez genel af cıkardığı ancak multecilerin guvendiği gerekcesiyle ulkelerine geri donemedikleri belirtiliyor.
Canberk Doğan