Kayseri Baro Avukatı Handan Dore, muvazaalı boşanma ile SGK'dan dul aylığı alanların tespit edilmesi halinde yaptırımların olacağını soyleyerek, "Boşanma hakkını kotuye kullanarak SGK'dan odeme alınması durumunda, faizi ile geri odeme soz konusu olacaktır" dedi. 2008 yılında cıkan yasanın ardından muvazaalı yani formalite boşanma sayılarının arttığını soyleyen Avukat Handan Dore, "Oncelikle 2008 yılındaki yasa değişikliğinin ardından boyle bir durum ortaya cıkmaya başladı. Soz konusu yasa değişikliği ile sigortalının vefatı halinde dul kalan eşi ve kız cocuklarına maaşının aktarılması şeklinde bir uygulamaya gidildi. Bununla alakalı da şartlara baktığımızda bekar olmak esas şart. Herhangi bir yaş şartı yok. Dul kalmış olmak, boşanmış olmak kısacası bekar olmak. Uygulamaya baktığımızda da bu şartı gercekleştirmek icin muvazaalı şekilde halk arasında da formalite dediğimiz şekildeki bu boşanmalar artmış durumda. Muvazaadan kastımız Yargıtay kararlarındaki kabule gore aslında hukuken evlilik birliğini sona erdirmek ancak fiiliyatta evliliği devam ettirmek. Yalnızca maaş alabilmek adına hukuken aslında bir hakkın kotuye kullanılması soz konusu" diye konuştu.
"Bu boşanmalarda hile durumu soz konusu"
Handan Dore, formalite boşanmalarda kurumun hile ile zarara uğratılmasının soz konusu olduğunu soyleyerek, "Bu boşanma halinde apacık bir hile durumu da soz konusu. Kurumun hile ile zarara uğratılması sebebi ile de tabii ki kurumun rucu ve yaptırım hakkı soz konusu. Bu yaptırımın dayanağı da yasanın 56. maddesine dayanıyor. Sosyal Guvenlik Kurumu'nun ilgili kanunun 56. maddesinin son fıkrasında diyor ki; 'Eşinden boşandığı halde boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve cocukların bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere odenmiş olan tutarlar 96. madde hukumlerine gore geri alınır'. Bu madde ile birlikte aslında muvazaalı bir boşanmanın ardından SGK'yı hileli bir şekilde zarara uğratarak bir maaş odeneği alan kişilerin bu durumun tespiti halinde karşılaşacağı yaptırım duzenlenmiş. SGK, borc tahakkuk ettiği bu aylık alacaklarına karşı bir hesaplama yapıyor ve aylık bağlanmış kişilere geri odemesi icin tebliğ ediyor. Bu tebliğe karşılık ise kuruma itiraz yolu ongorulmuş. İtiraz edilmemesi halinde de bir aylık bir surec icerisin de geri odenmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.
"Formalite boşanmaların tespiti icin denetlemeler yapılıyor"
Muvazaalı boşanmalar icin bir ihbar hattı olduğunu ve kurumun kendisinin de bu durumda tespit calışmaları yaptığını soyleyen Dore, sozlerine şu şekilde devam etti:
"SGK'nın bu muvazaalı tespitleri ne şekilde yaptığı hususuna da değinmek gerekirse, Alo 170 isimli bir ihbar hattı mevcut. Vatandaşlar tarafından yapılan ihbarlar neticesinde bir denetleme soz konusu olabileceği gibi SGK'nın kurum olarak kendisinin yaptığı bir denetleme de soz konusu. Ozellikle boşanma tarihi ile maaş talebi arasında 1 yıldan az bir sure olması halinde kurum denetmenleri kendiliğinden bir inceleme yapıyorlar ve bu inceleme cercevesinde de ev ziyaretleri yaparak komşulardan, muhtardan bilgi alarak boşanmanın muvazaalı olup olmadığına ilişkin bir rapor hazırlıyorlar. Bu rapora ilişkin de Yargıtay'ın ceşitli kriterleri mevcut aslında. Ozellikle boşanmanın muvazaalı olduğuna ilişkin detaylı bir inceleme yapılmasını istiyor. Tek bir fotoğraf karesi ya da sadece bir denetim sırasında kişilerin aynı evde bulunması gibi sınırlı bir inceleme değil de butunsel bir durumun varlığını arıyor. Bu halde de bir raporda muvazaalı evlilik tespit edilirse, madde 56 soz konusu oluyor."
"Boşanma hakkının kotuye kullanılması faiziyle geri odemeye soz konusu"
Handan Dore, devletin birlikte yaşayan ciftlere karışma durumunun olmadığını fakat boşanma hakkının kotuye kullanılması ve odenek elde edilmesi halinde faizi ile geri odemenin soz konusu olacağını soyleyerek, "Aslında bir boşanmanın soz konusu olması halinde devletin boşanan eşlerin birlikte yaşamasına karışmak gibi bir durumu soz konusu değil ancak hukukumuza hakim hakkın kotuye kullanılması yasağı cercevesinde Yargıtay kararlarının da bu hususta dayandığı nokta budur. Yani boşanma hakkını kotuye kullanarak SGK'dan bir odenek elde edilmesi halinde tabii ki bunun faiziyle birlikte geri odenmesi soz konusu olacaktır. Hakkın ne zamandan beri kotuye kullanıldığına ilişkin kanun maddesinde herhangi bir acıklık yok ancak bu halde de gelirin veya aylığın kesilme tarihi ile kurumun geri alma cercevesine dahil olarak fiilen birlikte yaşama olgusunun başlama tarihi esas alınarak, bu tarih itibariyle gelir, aylık kesme veya iptal işlemi tesis edilip ilgiliye anılan tarihten itibaren yapılan odemeler yasal dayanaktan yoksun ve yersiz kabul edilmelidir. Ancak burada da şuna dikkat cekmek isterim ki yasa 2008 yılında yururluğe girdi ve bu tarihte fiili birliktelik daha once başlamış olsa dahi maddenin yururluk gunu oncesine gidilmemelidir. Odeme donemine dair kanunun 96. maddesine gore borc tarihi oncesine dair borc tahakkuku soz konusu olmamalı ve bu şekilde belirlenecek yersiz odeme donemine dair olarak kanunun 96. maddesine gore uygulama yapılmalıdır" dedi.