ABD'den sonra en buyuk FETO yapılanmasının olduğu ulke Kanada, darbe girişiminden sonra bircok firari orgut uyesinin sığınağı haline geldi- Son yıllarda kacan orgut uyeleri kacak yollarla Meksika'ya, oradan ABD'ye, sonra da Kanada'ya geciyor- Kanada'ya kacanlar icin kurulan ozel bir dernek; ev, iş bulma, eğitim gibi konularda yeni gelenlere yardımcı oluyor Turkiye'de 15 Temmuz 2016'da darbe girişiminde bulunan ve 253 vatandaşı şehit eden Fetullahcı Teror Orgutu'nun (FETO) Amerika kıtasında ABD'den sonra en buyuk yapılanmasının olduğu ulke Kanada, darbe girişiminden sonra bircok firari orgut uyesinin sığınağı haline geldi.
FETO'yle bağlantılı cok sayıda vakıf, dernek ve birliğin faaliyetlerini surdurduğu Kanada'ya yeni gelen orgut uyeleri icin kurulan CenterCanada (MerkezKanada) son zamanlarda one cıkıyor.
Ulkeye gelen FETO uyeleri arasında ismi Turkiye'nin teror listesinde bulunan şahıslar olmasına rağmen Kanada yonetimi, Ankara'nın iade taleplerine olumlu donuş yapmıyor.
- Kanada'ya yeni gelen FETO uyeleri icin ozel dernek kuruldu
Anadolu Mirası Federasyonu (Anatolian Heritage Federation) catısı altında yer alan MerkezKanada (CenterCanada), ulkede en fazla one cıkan kuruluşlardan biri.
MerkezKanada'nın internet sitesinde, "MerkezKanada Yeni Gelenler Hizmetleri Topluluğu" şeklinde acılımı yapılan dernek icin "pek cok şeydir ancak en onemlisi, her yeni gelen kişinin Kanada'ya geldiğinde zenginleştirilmiş, kapsayıcı ve yenilikci topluluklara doğru taşıdığı umuttur." şeklinde ifade yer alıyor.
15 Temmuz darbe girişimi sonrası Turkiye'den kacan FETO mensupları icin kurulduğu belirtilen derneğin internet sitesinde, "Yeni gelenlerin, Kanada'daki yeni hayatlarına olabildiğince kolay bir şekilde başlayabilmeleri icin en guncel bilgi kaynağı, cok dilli bir internet sitesi ve profesyonel ihtiyaclarından gunluk ihtiyaclarına kadar uzanan hizmetler sağlayarak yardımcı oluyoruz." deniliyor.
Yeni gelenlerden site uzerinden form doldurarak başvuru yapmaları istenerek, "yardım" başlığı altında "ev arama, eğitim, gıda ve elbise ihtiyacı, iş bulma, sağlık, belge yardımı ile diyalog ve entegrasyon" maddeleri yer alıyor.
Sitede paylaşılan etkinliklerde, diyalog toplantıları, sohbetler, doğa yuruyuşleri, kitap okuma seansları ve cevrim ici kurslar gibi başlıklar da bulunuyor.

- İcişleri Bakanlığının "teror" listesinde yer alan isimler
Turkiye'de 15 Temmuz darbe girişiminin ardından FETO'nun Afrika ve Asya'daki bircok ust duzey yoneticisi ve uyesi kacmak icin Kanada'yı tercih etti.
Coğu yasal belgelerle hava yolunu kullanarak ulkeye giren ust duzey orgut uyeleri ve ailelerini, daha sonraki yıllarda diğer firari uyeler de izlemeye devam etti.
Turkiye'nin FETO yapılanması uzerinde iceride ve dışarıda baskıyı artırmasıyla son yıllarda kacan orgut uyeleri yasa dışı yollarla Meksika'ya, oradan ABD'ye sonra da Kanada'ya geciyor.
Kanada Başbakanı Justin Trudeau hukumetinin ulkedeki FETO yapılanmasına mudahale etmemesi, uzun ve tehlikeli bir yolculukla ulaşılmasına rağmen Kanada'yı "teror orgutu şuphelilerinin en cok tercih ettiği ulkelerden biri" konumuna getirdi.

Firariler arasında, İcişleri Bakanlığının "terorden arananlar" listesinde yer alan ve darbeden bir sure once yaptığı sosyal medya paylaşımıyla olacaklardan haberdar olduğunu ele veren Osman Ozsoy da bulunuyor.
FETO'ye ait Samanyolu TV'de bir donem siyasi icerikli program sunan Ozsoy, darbeden bir ay onceki Youtube yayınında, "Ben profesor olacağıma keşke bir albay olsaymışım mesela. Bu surecte daha fazla katkım olurdu...Yuzde 50 desteği filan iplemeyin. Ben siyaset profesoruyum ya. Alın televizyonlarda alt yazı verin, 'yarın sokağa cıkma yasağı var' diye, bakın sokağa cıkıyorlar mı? Butun darbeler cuma gunu oluyor, hocaların evleri cami avlusundadır. Korkularından namaza dahi cıkmazlar." sozleriyle, darbe girişimi ve orgut arasındaki ilişkiyi ortaya koymuş, plandan haberdar olduğunun ipuclarını vermişti.
Kanada'da olduğu bilinen bir diğer FETO firarisi de Rusya'nın Ankara Buyukelcisi Andrey Karlov suikastının planlayıcısı olarak aranan Cemal Karaata. FETO'nun medya ve propaganda faaliyetlerini yuruten firari FETO'cu Said Sefa da Kanada'da yaşıyor. Youtube kanalında orgutle ilgili paylaşımlarda bulunan Sefa'nın "Fuat Avni" adlı sosyal medya hesabının yoneticilerinden biri olduğu belirtiliyor.
- Kanada yonetimi pasif, FETO kuruluşları aktif
Turkiye'nin Kanadalı makamlara ilettiği dosyalara ve Anadolu Ajansının (AA) Kanada'da yaşayan Turk vatandaşlarından derlediği bilgilere gore, FETO'ye bağlı dernek, vakıf ve okullar, Anadolu Mirası Federasyonu (Anatolian Heritage Federation) ana catısı altında toplanıyor.

Orgut; Toronto, Ottawa, Montreal, Vancouver, Edmonton, Calgary, Regina ve Kitchener/Waterloo gibi kentlerde irili ufaklı yapılanmalara da sahip.
Soz konusu federasyonun internet sitesi hala aktif gorunurken, sitede paylaşılan faaliyetlerin tarihi ise en son 2 yıl oncesine uzanıyor. Sitede kendisini "Kanadalı sivil bir kuruluş" olarak tarif eden soz konusu federasyonun catısı altında ulkenin değişik yerlerinde farklı faaliyetler altında calışmalar yapan 19 kuruluş yer alıyor.
Kanada Turkiye Dostluk Derneği (Canadian Turkish Friendship Community-CTFC), Kulturler Arası Diyalog Enstitusu (Intercultural Dialogue InstituteIDI), İslam Toplumunu Kucaklama (Embrace İslamic Society), Kuzey Işık Yardım Vakfı (Northern Light Relief Foundation), Kuzey Işıkları Eğitim Hizmetleri (Northern Lights Education Services) gibi kuruluşlar bunlardan sadece bazıları.
Listenin başında yer alan Kanada Turkiye Dostluk Derneğinin internet sitesine gore, faaliyetlerine aktif olarak devam ettiği gorulen derneğin ozellikle cocuklara ve ailelere yonelik duzenlediği yaz kampları, gezi ve festivaller en guncel bilgiler olarak sitede one cıkıyor.
Listedeki 19 ayrı yapının icinde Toronto merkezli Kulturler Arası Diyalog Enstitusunun (IDI) Ottowa, Montreal, Vancouver, Calgary, Kitchener-Waterloo ve Regina'daki şubelerinin yer alması dikkat cekiyor.
IDI'nın ana sitesinde, ilk kez 2005'te Toronto'da kurulan Kanada Dinler Arası Diyalog Merkezinin (Canadian Interfaith Dialogue Centre) adının, 2010'da Kulturler Arası Diyalog Enstitusu (Intercultural Dialogue Institute) olarak değiştirildiği kaydedilerek "IDI, 2010'da birkac kuruluşun ortak cabasıyla kuruldu ve şu anda 11 şubeye ve 5 Kanada eyaletinin buyuk şehirlerinde bolge ofisine sahip." bilgisi paylaşılıyor.
Aynı şekilde Kuzey Işık Yardım Vakfı ile Kuzey Işıkları Eğitim Hizmetlerinin de Turkiye'de 6 Şubat'ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra yardım toplama faaliyetleri de dahil guncel eğitim ve yaz aktivitelerine devam ettiği goruluyor. Toplanan deprem yardımlarının miktarı ve nereye harcandığıyla ilgili herhangi bir bilgi bulunmuyor.
Orgutun Regina bolgesindeki faaliyetlerini iceren federasyonun listesindeki mevcut derneklerden Regina Anadolu Kultur Merkezinin sitesine ulaşılamazken, IDI Regina sitesinin de birkac yıldır guncellenmediği gozleniyor.
- Kanada'da FETO'ye bağlı diğer kuruluşlar
Anadolu Mirası Federasyonunda paylaşılan kuruluşlar dışında, acık kaynaklara ve hala erişimi bulunan internet sitelerine gore, Kanada'da FETO'ye bağlı başka kuruluşlar da bulunuyor.
Ottawa'da Kanada Turk Kultur Vakfı (Canadian Turkish Heritage Foundation), Montreal'de Anadolu Kultur Merkezi (Centre Culturel Anatolie), Calgary'de Burc Kulturler Arası Merkez (Burc Intercultural Centre) ve Edmonton'da Nebula Academy ile Mozaik Eğitim Merkezi (Mosaic Education Centre) bunlardan en one cıkanları.
Bu kuruluşlara ilaveten FETO mensuplarının, Kanada'da cok sayıda şirketi ve sosyal medya platformu bulunuyor. Ankara'nın mukerrer uyarı ve taleplerine karşın Kanada hukumeti, bugune kadar orgutun faaliyetlerini engellemeye yonelik adım atmadı.
Diğer yandan FETO mensuplarını ilgilendiren bazı haberlerin, ulkedeki genellikle azınlıklar uzerine yayın yapan bazı medya kuruluşlarında yer aldığı dikkat cekiyor.
FETO mensuplarınca Kanada'da iş dunyasına yonelik 2009'da Toronto'da kurulan Turkiye-Kanada Ticaret Odası (TCCCTurkish Canadian Chamber of Commerce) sitesi de atıl şekilde duruyor.
Gecmiş yıllarda FETO'nun Kanada'daki en aktif yapılarından biri olarak gorulen TCCC'nin internet sitesine erişim sağlanabiliyor ancak sitedeki paylaşımlarda, 2016'dan bu yana bir guncelleme yapılmamış gorunuyor.
- Orgutun ust yonetimine yonelik şikayetler artıyor
AA'nın uzun yıllar Kanada'da ikamet eden Turk vatandaşlarından derlediği bilgilere gore, FETO mensupları, Meksika sınırı uzerinden ABD'ye oradan da Kanada'ya iltica etmeye devam ediyor.
İsmini vermek istemeyen vatandaşlar, 17-25 Aralık olayları ve 15 Temmuz darbe girişiminden sonra Kanada'daki Turk toplumunun, FETO mensupları ile ilişkilerini buyuk olcude kestiğini, orgutun kendi mensuplarına ve Kanadalılara yonelik faaliyetlerine devam ettiğini kaydediyor.
Aynı zamanda bircok FETO mensubunun, orgut uyeliğinden Turkiye'de hapse girenlerin yakınlarına sahip cıkma konusunda verilen sozlerin tutulmamasından şikayetci olduğu, "Hey şeyimizi kaybettik. Kimse yardım etmedi. Uber yapıyoruz." şeklinde orgutun ust yonetimini eleştirdiği ifade ediliyor.
Cemaatin, mevcut sorunları, Turkiye'deki son cumhurbaşkanlığı secimine kadar dondurduğunu ancak sonucun arzu ettikleri şekilde cıkmaması uzerine orgutun yonetim kadrosunda bile morallerinin bozulduğu, orgut mensuplarının boşluğun icine duştuğu aktarılıyor.