Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yonetmelik 24 Kasım 2017 CUMA
Resmi Gazete
Sayı : 30250
YONETMELİK
Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumundan:
TURKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU KANUNUNUN
UYGULANMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
HAKKINDA YONETMELİK
BİRİNCİ BOLUM
Amac, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amac
MADDE 1 - (1) Bu Yonetmeliğin amacı; Kurum personelinin uyacakları mesleki ve etik ilkeler, komisyonların ve dairelerin oluşumu, calışma esasları ile Kurulun calışma usul ve esasları ve diğer hususlar, Kuruma başvurular ve inceleme usulleri, işleme konulmayacak başvurular, gerekceli kabul edilemezlik kararları dahil olmak uzere Kurumca verilecek karar turleri ile başvuruya ilişkin diğer usul ve esasları, bilirkişi olarak gorev yapacakların nitelikleri ve calışma esasları, istişare komisyonunun oluşturulması ile merkezde ve illerde yapılacak istişare toplantıları ile ulusal onleme mekanizmasının, ozgurluğunden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin bulundukları yerlere haberli veya habersiz gercekleştireceği ziyaretlerle ozgurluğunden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin başvurularının incelenmesi ve sonuclandırılması ile Kurum personeli veya insan hakları ve ayrımcılıkla mucadele eğiticileri tarafından verilecek insan hakları ve ayrımcılıkla mucadele eğitimine ilişkin usul ve esasları duzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 - (1) Bu Yonetmelik;
a) Kurul uyeleri ile Kurum personelinin uyacakları mesleki ve etik ilkeleri, Kanunun 12 nci maddesinde belirtilen komisyonların ve dairelerin oluşumunu, calışma esasları ile Kurulun calışma usul ve esaslarını ve diğer hususları,
b) Kuruma yapılan başvurular ve bunların inceleme usulleri ile işleme konulmayacak başvurular, gerekceli kabul edilemezlik kararları dahil olmak uzere Kurumca verilecek karar turleri ile başvuruya ilişkin diğer usul ve esasları,
c) Başkan ya da Kurul tarafından gorevlendirilen bilirkişilerin nitelikleri ve calışma esaslarını,
c) Kanunun 22 nci maddesine gore istişare komisyonunun oluşturulması ve Kurumun merkezde ve illerde istişare toplantısı gercekleştirmesiyle ilgili usul ve esasları,
d) Ulusal onleme mekanizmasının, ozgurluğunden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin bulundukları yerlere haberli veya habersiz gercekleştireceği ziyaretler ile ozgurluğunden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin başvurularının incelenmesine ve sonuclandırılmasına ilişkin usul ve esasları,
e) Kurum personeli veya insan hakları ve ayrımcılıkla mucadele eğiticileri tarafından verilecek insan hakları ve ayrımcılıkla mucadele eğitimine ilişkin usul ve esasları,
kapsar.
Dayanak
MADDE 3(1) Bu Yonetmelik, 6/4/2016 tarihli ve 6701 sayılı Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanununun 12 nci maddesinin on ikinci fıkrası, 17 nci maddesinin dokuzuncu fıkrası, 20 nci maddesinin birinci fıkrası, 22 nci maddesinin ucuncu fıkrası ile 26 ncı maddesinin birinci fıkrası ve 27 nci maddesinin birinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 - (1) Bu Yonetmelikte gecen;
a) Alıkonulma: Bir kamu idaresinin talimatı, işlemi, rızası veya onayı ya da bir yargı kararı cercevesinde ozgurluklerinden yoksun bırakılma durumunu,
b) Alıkonulma yeri: Bir kamu idaresinin talimatı, işlemi, rızası veya onayı ya da bir yargı kararı cercevesinde ozgurluklerinden yoksun bırakılmış ya da bırakılabilecek olan kişilerin tutuldukları/tutulacakları acık, kapalı, gecici, surekli ve benzeri mahiyetteki herhangi bir yeri,
c) Ayrı tutma: Kişilerin Kanunda sayılan temellerden biri veya birden fazlası nedeniyle, bir eylem veya eylemsizliğin sonucu olarak diğerlerinden ayrı tutulması durumunu,
c) Ayrımcılık talimatı: Bir kişinin kendi nam veya hesabına eylem ve işlemlerde bulunmaya yetkili kıldığı kişilere veya bir kamu gorevlisinin diğer kişilere verdiği ayrımcılık yapılmasına yonelik talimatı,
d) Basın yayın kuruluşları: Radyo, televizyon, gazete, dergi gibi elektronik veya yazılı basın organlarını,
e) Başkan: Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Başkanını,
f) Başvuru: Ayrımcılık yasağı ihlallerine ilişkin başvurular ile ozgurluğunden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin ulusal onleme mekanizması kapsamındaki başvurularını,
g) Başvurucu: Ayrımcılık yasağı ihlalinden zarar gorduğu iddiasında bulunan gercek veya tuzel kişiler ile ozgurluğunden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişileri,
ğ) Bilirkişi: Kurumca inceleme ve araştırma yapılan ve ileri derecede teknik ve mali uzmanlık bilgisi gerektiren konularla ilgili olarak, Başkan ya da Kurul tarafından, ucreti Kurum butcesinden odenmek uzere, goruşunu sozlu veya yazılı olarak vermesi icin başvurulan gercek veya ozel hukuk tuzel kişisini,
h) Coklu ayrımcılık: Ayrımcı uygulamanın birden fazla ayrımcılık temeli ile ilişkili olması durumunu,
ı) Doğrudan ayrımcılık: Bir gercek veya tuzel kişinin, hukuken tanınmış hak ve hurriyetlerden karşılaştırılabilir durumdakilere kıyasla eşit şekilde yararlanmasını Kanunda sayılan ayrımcılık temellerine dayanılarak engelleyen veya zorlaştıran her turlu farklı muameleyi,
i) Dolaylı ayrımcılık: Bir gercek veya tuzel kişinin, gorunuşte ayrımcı olmayan her turlu eylem, işlem ve uygulamalar sonucunda, Kanunda sayılan ayrımcılık temelleriyle bağlantılı olarak, hukuken tanınmış hak ve hurriyetlerden yararlanma bakımından nesnel olarak haklılaştırılamayan dezavantajlı bir konuma sokulmasını,
j) Engelli: Fiziksel, zihinsel, ruhsal veya duyusal yetilerinde ceşitli duzeyde kayıplarından dolayı topluma diğer bireyler ile birlikte eşit şartlarda tam ve etkin katılımını kısıtlayan tutum ve cevre şartlarından etkilenen bireyi,
k) Hakkın kotuye kullanılması niteliğindeki başvurular: Kurumu yanıltmak amacıyla kasten, olmayan maddi vakıalara dayanılması veya bu nitelikte belge sunulması, başvurunun değerlendirilmesi noktasında esaslı olan bir unsur hakkında bilgi verilmemesi, başvurunun değerlendirilmesi surecinde vuku bulan ve soz konusu değerlendirmeyi etkileyecek yeni ve onemli gelişmeler hakkında Kurumun bilgilendirilmemesi suretiyle başvuru hakkında doğru bir kanaat oluşturulmasının engellenmesi, medeni ve meşru eleştiri sınırları saklı kalmak kaydıyla başvuru amacıyla bağdaşmayacak surette hakaret, tehdit veya tahrik edici bir uslup kullanılması niteliğindeki başvuruları,
l) İlgili taraf: Kuruma başvurmadan once Kanuna aykırı olduğu iddia edilen uygulama aleyhine başvuru yapılan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, gercek kişiler ve ozel hukuk tuzel kişilerini,
m) İşyerinde yıldırma: Kanunda sayılan ayrımcılık temellerine dayanılarak kişiyi işinden soğutmak, dışlamak, bıktırmak amacıyla kasıtlı olarak yapılan eylemleri,
n) Kamu kurum ve kuruluşları: Merkezi idare kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal guvenlik kurumlarını, mahalli idareleri, sermayesinde doğrudan veya dolaylı olarak kamu payı olan ozel kanunlar ile kurulmuş anonim ortaklıkları, diğer kamu idarelerini, bu idarelere bağlı veya bu idarelerin kurdukları veya doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak ortak oldukları her ceşit idare, kuruluş, muessese, birlik, işletme ve şirketleri,
o) Kamu gorevlisi: Kamu hizmetlerinin yurutulmesine atama veya secilme yoluyla ya da herhangi bir surette surekli, sureli veya gecici olarak katılan kişiyi,
o) Kanun: 6/4/2016 tarihli ve 6701 sayılı Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanununu,
p) Kurul: Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurulunu,
r) Kurum: Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunu,
s) Kurum personeli: Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunda gorevli Kurul uyesi olmayan diğer personeli,
ş) Kurul uyeleri: Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurulu uyelerini,
t) Makul duzenleme: Engellilerin hak ve ozgurluklerini tam ve diğer bireylerle eşit şekilde kullanmasını veya bunlardan yararlanmasını sağlamak uzere belirli bir durumda ihtiyac duyulan, mali imkanlar nispetinde, olculu, gerekli ve uygun değişiklik ve tedbirleri,
u) Merkez: Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Merkezini,
u) Muzekkere: Uzlaşma yoluyla sonuclandırılamayan başvurular ve incelemeler hakkında Başkan tarafından Kurula sunulan rapora ilişkin ust yazıyı,
v) Onleme Alt Komitesi: Birleşmiş Milletler İşkencenin ve Diğer Zalimane, İnsanlıkdışı ya da Kucuk Duşurucu Muamele ya da Cezanın Onlenmesi Alt Komitesini,
y) Ozgurluğunden mahrum bırakma: Bir kişinin, herhangi bir bicimde alıkonulması ya da hapsedilmesi yahut herhangi bir yargısal, idari ya da başkaca bir makamın emri uzerine bu kişinin tutulduğu yeri dilediği zaman terk etmesine izin verilmediği bir kamusal/kamuya ait ya da ozel alıkonulma yerine konulmasını,
z) Sivil toplum kuruluşları: Kamu kurum ve kuruluşlarının dışında kalan ve bunlardan bağımsız olarak calışan, politik, sosyal, kulturel, hukuki ve cevresel amacları doğrultusunda lobi calışmaları, ikna ve eylemlerle calışan, oda, sendika, vakıf ve dernek gibi kar amacı gutmeyen kuruluşları,
aa) Taciz: Psikolojik ve cinsel turleri de dahil olmak uzere Kanunda sayılan temellerden birisine dayanılarak, insan onurunun ciğnenmesi amacını taşıyan veya boyle bir sonucu doğuran yıldırıcı, onur kırıcı, aşağılayıcı veya utandırıcı her turlu davranışı,
bb) Ulusal onleme mekanizması: İşkenceye ve Diğer Zalimane, Gayriinsani veya Kucultucu Muamele veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sozleşmesine Ek İhtiyari Protokol hukumleri cercevesinde kişilerin ozgurluklerinden yoksun bırakıldığı yerlere duzenli ziyaretler yapmak uzere oluşturulan sistemi,
cc) Uygulamalı iş deneyimi: Bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarının eğitimle eş zamanlı ya da eğitim sonrası donemde iş icerisinde geliştirilmesini,
cc) Uzman yardımcısı: İnsan Hakları ve Eşitlik Uzman Yardımcısını,
dd) Uzman: İnsan Hakları ve Eşitlik Uzmanını,
ee) Varsayılan temele dayalı ayrımcılık: Bir gercek veya tuzel kişinin, Kanunda sayılan ayrımcılık temellerinden birisiyle gercekte ilgisi olmamasına rağmen, bu temellerden birisini taşıdığı sanılarak hukuken tanınmış hak ve hurriyetlerden yararlanma bakımından ayrımcı muameleye maruz kalmasını,
ff) Yuksekoğretim kurumları: 2547 sayılı Kanun hukumleri uyarınca Devlet veya Vakıflar tarafından kurulmuş bulunan universite ile yuksek teknoloji enstitusu ve bunların bunyesinde yer alan fakulteler, enstituler, yuksekokullar, konservatuarlar, meslek yuksekokulları ve araştırma uygulama merkezlerini,
gg) Ziyaret: İnsan hakları ve eşitlik uzmanları, insan hakları ve eşitlik uzman yardımcıları ve Başkan tarafından gorevlendirilen diğer Kurum personeli ve bağımsız gercek kişiler tarafından ozgurluğunden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin bulundukları yerlere haberli veya habersiz gercekleştirilecek duzenli onleyici ziyareti,
ifade eder.
İKİNCİ BOLUM
Başkan, Kurul Uyeleri ile Kurum Personelinin Uyacakları
Mesleki ve Etik İlkeler
Bağımsızlık ve tarafsızlık
MADDE 5(1) Başkan ve uyeler ile kurum personeli tam bir tarafsızlık, durustluk, yasallık, hakkaniyet ve adalet anlayışı icinde gorevlerini yerine getirirler. İnsan Hakları ve Eşitlik Kurulu Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunuyla ve diğer mevzuatla verilen gorev ve yetkilerini kendi sorumluluğu altında, bağımsız olarak yerine getirir ve kullanır. Gorev alanına giren konularla ilgili olarak hicbir organ, makam, merci veya kişi, Kurula emir ve talimat veremez, tavsiye ve telkinde bulunamaz.
(2) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, gorevlerini yerine getirirken ve hizmetlerden yararlandırmada cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanc, mezhep, felsefi ve siyasi goruş, etnik koken, servet, doğum, medeni hal, sağlık durumu, engellilik ve yaş temellerine dayalı doğrudan veya dolaylı ayrımcılık yapamazlar. İnsan hak ve ozgurluklerine aykırı veya kısıtlayıcı muamelede ve fırsat eşitliğini engelleyici davranış ve uygulamalarda bulunamazlar.
(3) Başkan ve uyeler; kendileri, aralarındaki evlilik bağı kalkmış olsa bile eşleri, evlatlıkları ve ucuncu derece dahil ucuncu dereceye kadar kan ve ikinci derece dahil ikinci dereceye kadar kayın hısımlarıyla ilgili veya kişisel menfaat ilişkisi icinde oldukları konularda toplantı ve oylamaya katılamazlar. Bu durum karar metninde ayrıca belirtilir.
Saygınlık ve guven
MADDE 6 - (1) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, Kuruma ve Kurula guveni sağlayacak şekilde davranırlar ve gorevin gerektirdiği itibar ve guvene layık olduklarını davranışlarıyla gosterirler. Halkın Kurum ve Kurul hizmetlerine guven duygusunu zedeleyen, şuphe yaratan ve adalet ilkesine zarar veren davranışlarda bulunmaktan kacınırlar.
(2) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, halka hizmetin kişisel veya ozel her turlu menfaatin uzerinde bir gorev olduğu bilinciyle hizmet gereklerine uygun hareket eder, hizmetten yararlananlara kotu davranamaz, işi savsaklayamaz, cifte standart uygulayamaz ve taraf tutamazlar.
(3) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, keyfi davranışlarda, baskı, hakaret ve tehdit edici uygulamalarda bulunamaz, acık ve kesin kanıtlara dayanmayan rapor duzenleyemez, mevzuata aykırı olarak kendileri icin hizmet, imkan veya benzeri cıkarlar talep edemez ve talep olmasa dahi sunulanı kabul edemezler.
Kamu hizmeti ve halka hizmet bilinci
MADDE 7 - (1) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanununun verdiği gorevlerin yerine getirilmesinde; surekli gelişimi, katılımcılığı, saydamlığı, tarafsızlığı, durustluğu, kamu yararını gozetmeyi, hesap verebilirliği, ongorulebilirliği ve beyana guveni esas alırlar.
(2) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanununun verdiği gorevlerin yerine getirilmesinde; halkın gunluk yaşamını kolaylaştırmayı, ihtiyaclarını en etkin, hızlı ve verimli bicimde karşılamayı, hizmet kalitesini yukseltmeyi, halkın memnuniyetini artırmayı, hizmetten yararlananların ihtiyacına ve hizmetlerin sonucuna odaklı olmayı hedeflerler.
Hediye alma yasağı, gorev ve yetkilerin menfaat sağlama amacıyla kullanılmaması
MADDE 8 - (1) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, gorev, unvan ve yetkilerini kullanarak kendileri, yakınları veya ucuncu kişiler lehine menfaat sağlayamaz ve aracılıkta bulunamazlar. Yakın eş, dost ve hemşehri kayırmacılığı, siyasal kayırmacılık veya herhangi bir nedenle ayrımcılık veya kayırmacılık yapamazlar.
(2) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, gorevlerini yerine getirmeleri sırasında edindikleri, kamuya, başvurucu ve ilgili tarafa ve ucuncu kişilere ait gizlilik taşıyan bilgileri, kişisel verileri, Kurumla ilgili gizlilik taşıyan bilgileri, ticari sırları ve bunlara ait belgeleri, bu konuda kanunen yetkili kılınan mercilerden başkasına acıklayamazlar, kendilerinin veya ucuncu kişilerin yararına kullanamazlar. Bu yukumluluk gorevden ayrılmalarından sonra da devam eder.
(3) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, yuruttukleri gorevle ilgili bir iş, hizmet veya menfaat ilişkisi olan gercek veya tuzel kişilerden kendileri, yakınları veya ucuncu kişi veya kuruluşlar icin doğrudan doğruya veya aracı eliyle herhangi bir hediye alamazlar ve menfaat sağlayamazlar.
Mal bildiriminde bulunma
MADDE 9 - (1) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, kendileriyle eşlerine ve velayeti altındaki cocuklarına ait taşınır ve taşınmazları, alacak ve borcları hakkında, 19/4/1990 tarihli ve 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Ruşvet ve Yolsuzluklarla Mucadele Kanunu hukumleri uyarınca, yetkili makama mal bildiriminde bulunurlar.
Diğer etik ilkeler
MADDE 10(1) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, Kurum bina ve taşıtları ile diğer kamu malları ve kaynaklarını kamusal amaclar ve hizmet gerekleri dışında kullanamaz ve kullandıramazlar, bunları korur ve her an hizmete hazır halde bulundurmak icin gerekli tedbirleri alırlar.
(2) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, Kurum bina ve taşıtları ile diğer kamu malları ve kaynaklarının kullanımında israf ve savurganlıktan kacınır; mesai suresini, kamu mallarını, kaynaklarını, işgucunu ve imkanlarını kullanırken etkin, verimli ve tutumlu davranırlar.
(3) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, gorevlerini yerine getirirken yetkilerini aşarak calıştıkları kurumlarını bağlayıcı acıklama, taahhut, vaat veya girişimlerde bulunamazlar, aldatıcı ve gercek dışı beyanat veremezler.
(4) Başkan ve uyeler ile kurum personeli, halkın bilgi edinme hakkını kullanmasına yardımcı olurlar. Gercek ve tuzel kişilerin talep etmesi halinde istenen bilgi veya belgeleri, 9/10/2003 tarihli ve 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununda belirlenen istisnalar dışında, usulune uygun olarak verirler.
UCUNCU BOLUM
Kurulun Calışma Usul ve Esasları ile Diğer Hususlar
Kurulun ilk toplantısı
MADDE 11 - (1) Kurul, uyelerinin Kanunun 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasına gore secimlerinin Resmi Gazete'de yayımlanmasını muteakip yapılacak ilk toplantıda, kendi uyeleri arasından Başkanını ve İkinci Başkanını secer.
Kurul toplantıları
MADDE 12(1) Kurul, Başkanın, Başkanın bulunmadığı hallerde İkinci Başkanın cağrısı uzerine olağan toplanır. Toplantıya cağrı, toplantı yer ve saati Başkanlık tarafından yazılı olarak yapılır.
(2) Başkanın dışında en az beş uyenin birlikte talep etmesi halinde, Kurul, Başkan tarafından beş gun icinde toplanmak uzere derhal toplantıya cağrılır.
(3) Kurul toplantılarının gundemi Başkan tarafından belirlenir. Kurum merkezi dışında da toplantı yapılabilir.
(4) İzinli olan kurul uyeleri haric mazereti olanlar mazeretlerini yazılı olarak Başkanlığa bildirirler. Kurul uyeleri yıllık izinlerini Kurulun toplantı yeter sayısı bakımından sakınca yaratmamak koşuluyla kullanır.
(5) Yurtdışı gorevlendirmeleri Kurul Kararı alındıktan sonra uygulanır.
Toplantı yeri
MADDE 13 - (1) Kurulun Kurum Merkezinde toplanması esastır. Kurul kararıyla Kurum merkezi dışında da toplantı yapılabilir.
Toplantı gundemi ve duyurulması
MADDE 14(1) Toplantı gundemi Başkan tarafından hazırlanarak, toplantıdan en az uc gun once Kurul uyelerine bildirilir.
(2) Gundeme yeni madde eklenebilmesi icin toplantıda uyelerden birinin oneride bulunması ve onerilen maddenin Kurul tarafından kabul edilmesi gerekir.
Kurul toplantılarına başkanlık
MADDE 15 - (1) Kurul toplantılarına Başkan, Başkanın bulunamadığı hallerde İkinci Başkan Başkanlık eder.
Kurul uyeliğinin sona ermesi
MADDE 16 - (1) Başkan, İkinci Başkan ve uyelerin sureleri dolmadan herhangi bir nedenle gorevlerine son verilemez. Ancak uyenin;
a) Secilmesi icin gerekli şartları taşımaması ya da sonradan kaybetmesi,
b) Kurul kararlarını suresi icinde imzalamaması,
c) Kurul tarafından kabul edilebilir mazereti olmaksızın bir takvim yılı icinde toplam beş Kurul toplantısına katılmaması,
c) Ağır hastalık veya engellilik nedeniyle iş goremeyeceğinin sağlık kurulu raporuyla belgelenmesi,
d) Gorevi ile ilgili olarak işlediği suclardan dolayı hakkında verilen mahkumiyet kararının kesinleşmesi,
e) Gecici iş goremezlik halinin uc aydan fazla surmesi,
f) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (5) numaralı alt bendinde belirtilen suclardan mahkum edilip de cezasının infazına fiilen başlanması,
hallerinin Kurul tarafından tespit edilmesi uzerine Başbakan veya gorevlendireceği bakanın onayıyla uyeliğine son verilir.
Kurulun toplantı ve karar yeter sayısı
MADDE 17 - (1) Kurul, en az yedi uye ile toplanır ve en az altı uyenin aynı yondeki oyuyla karar alır. Kararlarda cekimser oy kullanılamaz.
Goruşmeler ve yonetim
MADDE 18 - (1) Toplantıları Başkan yonetir ve Kurulun duzenini sağlar. Başkanın bulunmaması halinde Kurul toplantıları ikinci Başkan tarafından yonetilir.
(2) Kurul toplantılarında, başvuru dosyası, gundem sırasına gore ilgili hizmet birim koordinatoru, uzman ve/veya uzman yardımcıları tarafından ayrıntılı bicimde anlatılır. Kurulun gerek duyması halinde ilgili başkan yardımcısının toplantıya katılımı sağlanır.
(3) Başkan konuyla ilgili soz isteyen uyelere istem sırasına gore goruşlerini acıklamak uzere soz verir. Muzakerelerin tamamlanmasından sonra oylama yapılır.
(4) Oylama sonucuna gore, hazırlanan karar taslağının incelenmesine gecilir. Başkan, uyelerden varsa sayfa ve paragraf numarası belirterek yapılmasını istedikleri değişiklik onerilerini bildirmelerini ister. Bu oneriler Kurul tarafından oylanır. Kurulca alınan karar doğrultusunda kabul edilen metin gerekli tashih işlemleri yapılmak uzere ilgili uzmana veya uzman yardımcısına gonderilir. Duzeltmelerin yapılmasının ardından alınan karar, Kurul uyelerinin imzasına sunulur.
Muzakerelerin gizliliği
MADDE 19(1) Aksi kararlaştırılmadıkca Kurul toplantılarındaki muzakereler gizlidir.
(2) İhtiyac duyulması halinde goruşlerinden yararlanılmak uzere başvurucu ve ilgili taraf Kurul toplantısına davet edilebilir. Ancak, Kurul kararları toplantıya dışarıdan katılanların yanında alınamaz.
Tutanak duzenlenmesi ve kurul kararlarının yazılması
MADDE 20(1) Kurul kararları tutanakla tespit edilir ve karar tutanağı toplantı esnasında veya en gec toplantıyı izleyen beş iş gunu icinde toplantıya katılan tum uyeler tarafından imzalanarak tekemmul ettirilir. Toplantı tarihinden itibaren en gec on beş iş gunu icinde gerekceler ve varsa karşı oy gerekceleri yazılır. Gerektiğinde, Kurul tarafından bu sure uzatılabilir.
Kararlarda bulunması gereken hususlar
MADDE 21 - (1) Kurul kararlarında aşağıdaki hususlar bulunur:
a) Kararın alındığı toplantının tarihi ve sayısı.
b) Karar sıra numarası.
c) Toplantıya katılan ve katılmayan Kurul uyelerinin adları ve soyadları ile katılmama nedenleri.
c) Varsa karşı oy veren uyelerin adları ve soyadları ile karşı oy gerekceleri.
Kurul kararlarının başvurucu ve ilgili tarafa tebliği
MADDE 22(1) Kurul kararları, tekemmul etmesinden itibaren en gec beş iş gunu icinde başvurucu ve ilgili tarafa gonderilir.
(2) Kurul kararlarının tebliği Başkan tarafından sağlanır.
(3) Kurul kararlarında, ilgili kişilerin bu kararlara karşı hangi hukuki yollara başvurabilecekleri, sureleri ile birlikte belirtilir.
Kurul kararlarının kamuoyuna duyurulması
MADDE 23(1) Gerekli gorulen durumlarda Kurul kararları, kişisel verilerin gizliliği ilkesine bağlı kalmak kaydıyla Başkan tarafından uygun vasıtalarla kamuoyuna duyurulabilir.
DORDUNCU BOLUM
Kurumun Calışma Alanları, Komisyonların ve Dairelerin Oluşumu,
Calışma Usul ve Esasları
Kurumun calışma alanları
MADDE 24(1) Kurumun calışma alanları aşağıdakilerden oluşur:
a) İnsan haklarının korunmasına, geliştirilmesine, ayrımcılığın onlenmesine ve ihlallerin giderilmesine yonelik calışmalar yapmak.
b) İnsan hakları ve ayrımcılıkla mucadele konularında kitle iletişim araclarını da kullanarak bilgilendirme ve eğitim yoluyla kamuoyunda duyarlılığı geliştirmek.
c) Milli eğitim mufredatında bulunan insan hakları ve ayrımcılık yasağıyla ilgili bolumlerin hazırlanmasına katkıda bulunmak.
c) İnsan haklarının korunması, ayrımcılığın ortadan kaldırılması ve toplumdaki eşitlik anlayışının geliştirilmesine yonelik olarak universiteler ile ortaklaşa faaliyetlerde bulunmak, Yuksekoğretim Kurulunun eşgudumunde universitelerin insan hakları ve eşitlik ile ilgili bolumlerinin oluşturulmasına ve insan hakları ve eşitlik oğretimine dair mufredatın belirlenmesine katkıda bulunmak.
d) Kamu kurum ve kuruluşlarının meslek oncesi ve meslek ici insan hakları ve eşitlik eğitimi programlarının esaslarının belirlenmesine ve bu programların yurutulmesine katkıda bulunmak.
e) Gorev alanıyla ilgili mevzuat calışmalarını izlemek, değerlendirmek, bunlara ilişkin goruş ve onerilerini ilgili mercilere bildirmek.
f) İnsan hakları ihlallerini resen incelemek, araştırmak, karara bağlamak ve sonuclarını takip etmek.
g) Ayrımcılık yasağı ihlallerini resen veya başvuru uzerine incelemek, araştırmak, karara bağlamak ve sonuclarını takip etmek.
ğ) Ayrımcılık yasağı ihlalleri nedeniyle mağdur olduğu iddiasıyla Kuruma başvuranlara mağduriyetlerinin giderilmesi icin kullanabilecekleri idari ve hukuki surecler konusunda yol gostermek ve başvurularını takip etmelerini sağlamak amacıyla yardımcı olmak.
h) İşkence ve kotu muamele ile mucadele etmek ve bu konuda calışmalar yapmak.
ı) İşkenceye ve Diğer Zalimane, Gayriinsani veya Kucultucu Muamele veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sozleşmesine Ek İhtiyari Protokol hukumleri cercevesinde ulusal onleme mekanizması olarak gorev yapmak.
i) Ozgurluğunden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin ulusal onleme mekanizması kapsamındaki başvurularını incelemek, araştırmak, karara bağlamak ve sonuclarını takip etmek.
j) Ozgurluğunden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin bulundukları yerlere haberli veya habersiz duzenli ziyaretler gercekleştirmek, bu ziyaretlere ilişkin raporları ilgili kurum ve kuruluşlara iletmek, Kurulca gerekli gorulmesi durumunda kamuoyuna acıklamak, ceza infaz kurumları ve tutukevleri izleme kurulları, il ve ilce insan hakları kurulları ile diğer kişi, kurum ve kuruluşların bu gibi yerlere gercekleştirdikleri ziyaretlere ilişkin raporları incelemek ve değerlendirmek.
k) Cumhurbaşkanlığına, Turkiye Buyuk Millet Meclisi Başkanlığına ve Başbakanlığa sunulmak uzere, insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, işkence ve kotu muameleyle mucadele ve ayrımcılıkla mucadele alanlarında yıllık raporlar hazırlamak. Kurum, gorev ve yetkilerine ilişkin olarak Turkiye Buyuk Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonunu ve Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonunu yılda en az bir defa bilgilendirir.
l) Kamuoyunu bilgilendirmek, duzenli yıllık raporlar dışında, gerek gorulduğunde gorev alanına ilişkin ozel raporlar yayımlamak.
m) İnsan hakları ve ayrımcılıkla mucadele alanındaki uluslararası gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek, alanındaki uluslararası kuruluşlarla ilgili mevzuat dahilinde işbirliği yapmak.
n) İnsan haklarının korunması ve ayrımcılıkla mucadele kapsamında faaliyet yuruten kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, meslek kuruluşları ve universitelerle iş birliği yapmak.
o) Diğer kurumların ayrımcılığın onlenmesine yonelik faaliyetlerine destek vermek.
o) Turkiye'nin taraf olduğu uluslararası insan hakları sozleşmelerinin uygulanmasını izlemek, bu sozleşmeler uyarınca kurulan inceleme, izleme ve denetleme mekanizmalarına Devletin sunmakla yukumlu olduğu raporların hazırlanması surecinde, ilgili sivil toplum kuruluşlarından da yararlanmak suretiyle goruş bildirmek, bu raporların sunulacağı uluslararası toplantılara temsilci gondererek katılmak.
p) Kanunlarla verilen diğer gorevleri yapmak.
Komisyonların oluşumu ve calışma usulu
MADDE 25 - (1) Kurumun gorev alanları nedeniyle oluşabilecek iş yoğunluğu karşısında Kurul tarafından gerekli gorulmesi halinde her bir calışma alanı icin ucer uyeli komisyonlar oluşturulabilir.
(2) Hangi calışma alanlarında komisyon kurulacağı ve hangi kurul uyelerinin bu komisyonlarda gorev yapacağı Kurul tarafından belirlenir.
(3) Komisyon uyeliklerinde herhangi bir nedenle boşalma olması halinde Kurulca secilecek yeni uye diğer uyenin yerine gecer.
(4) Komisyon, uyeleri arasından bir başkan secer.
(5) Komisyonlar calışmalarında uzmanlardan ve ilgili kişilerden de yararlanabilir.
(6) Komisyonlar toplantılarını, Kurulun toplantı tarihinden once yapar. Komisyonlar tarafından yapılan calışmalar rapor haline getirilir. Rapor haline getirilen kararlar Kurula sunulur. Komisyon tarafından duzenlenen raporun kurula sunulması ile komisyonun gorevi kurul tarafından aksine bir karar alınmaz ise sona erer.
Dairelerin oluşumu
MADDE 26 - (1) Kurumun gorev alanları nedeniyle oluşabilecek iş yoğunluğu karşısında Kurulun esnek yapılanabilmesine imkan vermek amacıyla, Kurul tarafından gerekli gorulmesi halinde başvuruları goruşmek ve sonuclandırmak icin beşer uyeli daireler kurulabilir.
(2) Dairelerde gorev alacak uyeler, uzmanlık alanları ve Daireler arasında dengeli dağılım esasları gozetilerek Kurul tarafından belirlenir
(3) İlgili uyenin talebi ya da diğer uyelerden birinin onerisi uzerine, Kurul tarafından uyelerin Daire değişikliklerine karar verilebilir.
(4) Başkan dairelerin doğal uyesidir.
Dairelerin gorev ve yetkileri
MADDE 27 - (1) Daireler;
a) Başkanlık tarafından havale edilen konuları goruşur ve sonuclandırırlar.
b) Başvuruların; (e) bendi haric olmak uzere 48 inci maddede yer alan şartlardan herhangi birini taşımadığının tespiti halinde incelenemezlik kararı verebilirler.
(2) Dairelerden birinin gorulmekte olan bir başvuruya ilişkin olarak vereceği karar, Dairelerin ya da Kurulun onceden vermiş olduğu bir kararla celişirse ya da konunun niteliği itibarıyla Kurul tarafından karara bağlanması oycokluğu ile gerekli gorulurse ilgili Daire dosyadan elini cekebilir. Bu takdirde Başkan başvuruyu Kurula iletir.
Dairelerin calışma esasları
MADDE 28 - (1) Daireler, uye tam sayısı ile toplanır. Salt coğunlukla karar verir.
(2) Dairenin toplantı takvimi ve gundemi Başkan tarafından hazırlanarak, toplantıdan en az uc gun once Daire uyelerine bildirilir. Gundeme yeni madde eklenebilmesi icin toplantıda uyelerden birinin oneride bulunması ve onerilen maddenin Dairenin tarafından kabul edilmesi gerekir.
(3) Daire kararları tutanakla tespit edilir ve karar tutanağı toplantı esnasında veya en gec toplantıyı izleyen beş iş gunu icinde toplantıya katılan tum uyeler tarafından imzalanarak tekemmul ettirilir. Toplantı tarihinden itibaren en gec on beş iş gunu icinde gerekceler ve varsa karşı oy gerekceleri yazılır. Gerektiğinde, Daire tarafından bu sure uzatılabilir.
(4) Başkan ve uyeler; kendileri, aralarındaki evlilik bağı kalkmış olsa bile eşleri, evlatlıkları ve ucuncu derece dahil ucuncu dereceye kadar kan ve ikinci derece dahil ikinci dereceye kadar kayın hısımlarıyla ilgili veya kişisel menfaat ilişkisi icinde oldukları konularda Daire toplantı ve oylamalarına katılamaz. Bu durum karar metninde ayrıca belirtilir.
(5) Aksi kararlaştırılmadıkca Daire toplantılarındaki muzakereler gizlidir.
(6) İhtiyac duyulması halinde goruşlerinden yararlanılmak uzere başvurucu ve ilgili taraf Daire toplantısına davet edilebilir. Ancak, Kurul kararları toplantıya dışarıdan katılanların yanında alınamaz.
(7) Daire kararları, tekemmul etmesinden itibaren en gec beş iş gunu icinde başvurucu ve ilgili tarafa gonderilir. Daire kararlarında, ilgili kişilerin bu kararlara karşı hangi hukuki yollara başvurabilecekleri sureleri ile birlikte belirtilir.
(8) Kurul, gerekli gorduğu durumlarda Daire kararlarını, kişisel verilerin gizliliği ilkesine bağlı kalmak kaydıyla uygun vasıtalarla kamuoyuna duyurabilir.
Dairelerin goruşme usulu
MADDE 29 - (1) Daire toplantılarında, başvuru dosyası, gundem sırasına gore ilgili hizmet birim koordinatoru ve ilgili uzman veya uzman yardımcısı tarafından ayrıntılı bicimde anlatılır.
(2) Başkan konuyla ilgili soz isteyen uyelere istem sırasına gore goruşlerini acıklamak uzere soz verir. Muzakerelerin tamamlanmasından sonra oturuş sırasına gore Başkanın sağındaki uyeden başlamak uzere oylama yapılarak karar verilir. Bu durum Başkan tarafından bir tutanakla tespit edilir.
(3) Oylama sonucuna gore, hazırlanan karar taslağının incelenmesine gecilir. Başkan, uyelerden varsa sayfa ve paragraf numarası belirterek yapılmasını istedikleri değişiklik onerilerini bildirmelerini ister. Bu oneriler Daire uyeleri tarafından oylanır. Daire uyelerince alınan karar doğrultusunda kabul edilen metin gerekli tashih işlemleri yapılmak uzere Başkanlığa gonderilir. Duzeltmelerin yapılmasının ardından karar, Daire uyelerinin imzasına sunulur.
BEŞİNCİ BOLUM
Başvurular
Başvuru hakkı
MADDE 30 - (1) Eğitim ve oğretim, yargı, kolluk, sağlık, ulaşım, iletişim, sosyal guvenlik, sosyal hizmetler, sosyal yardım, spor, konaklama, kultur, turizm ve benzeri hizmetleri sunan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, gercek kişiler ve ozel hukuk tuzel kişilerinin, yuruttukleri faaliyetler bakımından bu hizmetlerden yararlanmakta olan veya yararlanmak uzere başvurmuş olan ya da bu hizmetler hakkında bilgi almak isteyen her gercek veya tuzel kişi, ayrımcılık yasağı ihlalinden zarar gorduğu iddiası ile Kuruma başvurma hakkına sahiptir.
(2) Başvuru hakkının etkin bir şekilde kullanılmasına hicbir surette engel olunamaz.
Başvurunun konusu
MADDE 31(1) Turkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu kapsamında cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanc, mezhep, felsefi ve siyasi goruş, etnik koken, servet, doğum, medeni hal, sağlık durumu, engellilik ve yaş temellerine dayalı ayrımcılık yasağı ihlalleri, başvurunun konusunu oluşturur.
Başvurulardan ucret alınmaması
MADDE 32(1) Ayrımcılık yasağı ihlalinden zarar gorduğu iddiasıyla Kuruma başvuran gercek ve tuzel kişilerden herhangi bir ucret alınmaz.
Başvuru dili
MADDE 33 - (1) Başvuru Turkce dilekce ile yapılır. Ancak, başvurucunun kendisini daha iyi ifade edebildiği başka bir dildeki başvurusu, Kurumca haklı ve makul olduğunun tespiti halinde kabul edilebilir.
Başvurunun yapılacağı yerler
MADDE 34 - (1) Başvuru dilekceleri Kuruma veya Kurumun gerekli gorduğu yerlerde actığı burolara elden verilebileceği gibi posta, elektronik posta veya faks yoluyla da gonderilebilir.
(2) Kurum tarafından oluşturulan elektronik sistem aracılığıyla da başvuru yapılabilir.
(3) Ayrıca, illerde valilikler veya ilcelerde kaymakamlıklar aracılığıyla da başvuru yapılabilir. Valilik veya kaymakamlıklar, başvuruyu tarih ve sayı vermek suretiyle kayıt altına aldıktan sonra varsa ekleriyle birlikte en gec uc iş gunu icinde doğrudan Kuruma gonderir.
(4) Faks veya elektronik posta yoluyla yapılan başvurulara ait dilekce asılları, on beş gun icinde Kuruma gonderilmedikce başvuru gecerli sayılmaz. Kayıtlı elektronik posta yoluyla yapılan başvurularda bu şart aranmaz.
Başvurunun yapılış usulu
MADDE 35 - (1) Başvuru, Yonetmeliğin ekinde yer alan ve Kurumun resmi internet sitesinde yayımlanan Gercek Kişiler İcin Başvuru Formu (EK-1) veya Tuzel Kişiler İcin Başvuru Formu (EK-2) doldurulmak suretiyle yapılır.
(2) Bu Yonetmelikte belirlenen zorunlu bilgi ve belgelerin bulunması koşuluyla form kullanılmadan da başvuru yapılabilir.
(3) Haklı bir nedenin bulunması halinde başvuru yapılan yerde formun doldurulmasına yardımcı olunmak suretiyle sozlu yapılan başvurular da kabul edilebilir.
(4) Başvurular okunaklı ve anlaşılır bir şekilde yazılır veya doldurulur.
(5) Varsa başvuru konusuna ilişkin bilgi ve belgeler de başvuruya eklenir.
(6) Kuruma yapılan başvurularda aşağıdaki hususlara yer verilir:
a) Başvurucu gercek kişi ise;
1) Adı, soyadı ve imzası,
2) Turkiye Cumhuriyeti vatandaşları icin vatandaşlık kimlik numarası, yabancılar icin pasaport numarası, uyruğu ve varsa kimlik numarası,
3) Tebligata esas yerleşim yeri veya iş adresi,
4) Aleyhine başvuru yapılan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, gercek kişiler ve ozel hukuk tuzel kişileri, başvuru konusu ve talep,
5) İlgili tarafa başvuru tarihi ve ilgili tarafın cevap tarihi,
6) Varsa bildirime esas elektronik posta adresi, telefon ve faks numarası
eklenir.
b) Başvurucu tuzel kişi ise;
1) Unvanı,
2) Tebligata esas adresi, telefon numarası ve varsa elektronik tebligat adresi,
3) Yetkili kişinin adı, soyadı, unvanı, imzası ve varsa bildirime esas elektronik posta adresi, telefon ve faks numarası,
4) Aleyhine başvuru yapılan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, gercek kişiler ve ozel hukuk tuzel kişileri, başvuru konusu ve talep,
5) İlgili taraf başvuru tarihi ve ilgili tarafın cevap tarihi,
6) Yetkili kişinin yetki belgesinin aslı veya onaylı orneği,
7) Varsa merkezi tuzel kişilik numarası
eklenir.
Elektronik ortamda başvuru
MADDE 36(1) Elektronik ortamda yapılan başvurularda 35 inci maddede belirtilen şartların bulunması gerekir. Bu başvurularda imza şartı aranmaz; ancak Kurum elektronik ortamda guvenli elektronik imza kullanılarak başvuru yapılmasına karar verebilir.
(2) Başvuruya ilişkin belgeler elektronik başvuruya ek yapılır.
Başvurunun kanuni temsilci veya vekil aracılığıyla yapılması
MADDE 37(1) Başvurular, kanuni temsilci veya vekil tarafından da yapılabilir. Kanuni temsilci veya vekil aracılığıyla yapılan başvurularda temsile veya vekalete dair gecerli bir yetki belgesinin sunulması zorunludur.
(2) Başvurunun, başvurucunun kanuni temsilci veya vekili tarafından yapılması durumunda kanuni temsilci veya vekilin;
a) Adı, soyadı ve imzası,
b) Turkiye Cumhuriyeti vatandaşları icin vatandaşlık kimlik numarası,
c) Yabancılar icin pasaport numarası, uyruğu ve varsa kimlik numarası,
c) Tebligata esas yerleşim yeri veya iş adresi,
d) Varsa bildirime esas elektronik posta adresi, telefon ve faks numarası,
başvurularda yer alır.
(3) Kanuni temsilci veya vekil aracılığıyla yapılan başvurularda tebligat bu kişilere yapılır.
Başvurunun kaydı ve tarihi
MADDE 38 - (1) Kuruma yapılan veya ulaşan başvurular, tarih ve sayı verilmek suretiyle kaydedilir ve elden teslim edilenler icin alındı belgesi verilir.
(2) Başvuru tarihi;
a) Başvurunun Kuruma, burolarına, valilik veya kaymakamlıklara verildiği,
b) Posta, elektronik posta veya faksın Kuruma ulaştığı,
c) Elektronik ortamda yapılan başvurunun Kurumun elektronik sistemine ulaştığı,
tarihtir.
Kanuna aykırı olduğu iddia edilen uygulamanın duzeltilmesinin ilgili taraftan talep edilmesi
MADDE 39 - (1) Başvurucu, Kuruma başvurmadan once Kanuna aykırı olduğunu iddia ettiği uygulamanın duzeltilmesini ilgili taraftan talep eder.
(2) Talebin reddedilmesi veya otuz gun icerisinde cevap verilmemesi halinde Kuruma başvuru yapılabilir.
(3) Ancak Kurum, telafisi guc veya imkansız zararların doğması ihtimali bulunan hallerde, birinci ve ikinci fıkradaki şartları aramadan başvuruları kabul edebilir.
Başvuru konusu teşkil etmeyecek işlem ve kararlar
MADDE 40 - (1) Yasama ve yargı yetkilerinin kullanılmasına ilişkin işlemler, Hakimler ve Savcılar Kurulu kararları ile Anayasanın yargı denetimi dışında bıraktığı işlemler başvurunun konusu olamaz.
4857 sayılı iş kanununun 5 inci maddesinin kapsamına giren ayrımcılık iddialarına ilişkin başvurular
MADDE 41(1) 4857 sayılı İş Kanununun 5 inci maddesi kapsamına giren ayrımcılık iddialarına ilişkin başvurular, 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuatında belirlenen şikayet usulleri izlendikten sonra herhangi bir yaptırım kararı alınmadığı hallerde yapılabilir.
Başvurularda gizli tutulması gereken bilgiler
MADDE 42(1) Kuruma yapılacak başvurularda, vesayet ya da koruma altında olanlar ve cocuklar ile talepleri uzerine mağdur ya da mağdurların kimlik bilgileri gizli tutulur.
Ozgurluğunden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin ulusal onleme mekanizması kapsamındaki başvuruları
MADDE 43 - (1) Ozgurluğunden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin ulusal onleme mekanizması kapsamındaki başvuruları hakkında da bu bolum hukumleri uygulanır.
Engellilerin başvuruları
MADDE 44 - (1) Kurum, engellilerin başvuru yapabilmesi icin gerekli tedbirleri alır.
İşleme konulmayacak başvurular
MADDE 45(1) Yasama ve yargı yetkilerinin kullanılmasına ilişkin işlemler, Hakimler ve Savcılar Kurulu kararları ile Anayasanın yargı denetimi dışında bıraktığı işlemlere ilişkin başvurular ile aşağıdaki başvurular işleme konulmaz:
a) Kurumun gorev alanı icerisine girmeyen başvurular,
b) Hakkın kotuye kullanılması niteliğindeki başvurular,
c) Dava konusu olmuş başvurular.
Dava acma suresinin durması
MADDE 46(1) Dava acma suresi icinde Kuruma yapılan başvurular işlemeye başlamış olan dava acma suresini durdurur.
ALTINCI BOLUM
On İnceleme
On inceleme hizmet birimi tarafından kayda alınma
MADDE 47(1) On inceleme hizmet birimi inceleme veya başvurucular tarafından Kuruma yapılan başvuruların kaydını yapar, numara verir ve dosyalar.
(2) İncelemeleri ve Kuruma yapılan başvuruları ilgili Kurum hizmet birimlerine ve ilgili uzman ve/veya uzman yardımcılarına gonderir.
On incelemenin yapılması
MADDE 48 - (1) Kuruma yapılan başvurular, inceleme ve araştırmaya gecilmeden once on incelemeye tabi tutulur ve sonucunda;
a) Kurumun gorev alanına girip girmediği,
b) Kurumda incelenmekte ve araştırılmakta olan bir başvuruyla sebepleri, konusu ve taraflarının aynı olup olmadığı,
c) Kurum tarafından daha once sonuclandırılan bir başvuruyla, sebepleri, konusu ve taraflarının aynı olup olmadığı,
c) Yargı organlarında gorulmekte olan veya yargı organlarınca karara bağlanmış uyuşmazlıklara ilişkin olup olmadığı,
d) Kuruma başvurmadan once Kanuna aykırı olduğu iddia edilen uygulamanın duzeltilmesinin ilgili taraftan talep edilip edilmediği,
e) Belli bir konuyu icerip icermediği,
f) Başvuruda bulunması gereken bilgilerin yer alıp almadığı
yonlerinden incelenir.
(2) Başvurucusu birden fazla olan başvurularda, incelenebilirlik koşulları her başvurucu yonunden ayrı ele alınır.
On inceleme uzerine verilecek kararlar
MADDE 49 - (1) Başvurunun, 48 inci maddede yer alan şartlardan herhangi birini taşımaması halinde incelenemezlik kararı verilir. Bu karar, başvurucuya tebliğ edilir ve tebliğ ile birlikte durmuş olan dava acma suresi kaldığı yerden tekrar işlemeye başlar. Başvuruların on incelemesinde dosyada başvuru konusu edilen hususlardan bir kısmı incelenemez nitelikte de olsa dahi diğer bazı başvuru konuları yonunden esas incelemeye gecilmesi gerektiği sonucuna vardığında Kurul kısmi incelenemezlik kararı verebilir.
(2) Kanuna aykırı olduğu iddia edilen uygulamanın duzeltilmesi ilgili taraftan talep edilmeden yapılan başvuru hakkında ilgili tarafa gonderme kararı verilir. Gonderme kararı başvurucuya da tebliğ edilir. Kuruma başvuru tarihi, ilgili tarafa başvurunun gonderilme tarihi olarak kabul edilir. İlgili Kurum 15 gun icerisinde cevap verir. Başvurunun Kurum tarafından ilgili tarafa gonderilmesi uzerine;
a) İlgili tarafca başvurucuya verilecek cevabın tebliği tarihinden,
b) İlgili tarafca otuz gun icinde cevap verilmediği takdirde bu surenin bittiği tarihten
itibaren Kuruma yeniden başvuru yapılabilir.
(3) İlgili tarafın yanlış gosterilmesi durumunda Kurum, resen doğru tarafı belirler ve inceleme aşamasına gecer.
(4) İncelenemezlik kararı doğrultusunda, eksikliklerin giderilmesi şartıyla yeniden Kuruma başvuru yapılabilir.
(5) Başvurunun 48 inci maddede yer alan şartları taşıması halinde inceleme ve araştırma aşamasına gecilir.
(6) On inceleme şartlarının bulunmadığının sonradan anlaşılması halinde de incelenemezlik, gerekceli kabul edilmezlik veya gonderme kararı verilir.
YEDİNCİ BOLUM
İhlal İncelemeleri
İncelemede uyulacak ilkeler
MADDE 50(1) Eğitim ve oğretim, yargı, kolluk, sağlık, ulaşım, iletişim, sosyal guvenlik, sosyal hizmetler, sosyal yardım, spor, konaklama, kultur, turizm ve benzeri hizmetleri sunan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, gercek kişiler ve ozel hukuk tuzel kişilerinin yuruttukleri faaliyetler, insan onurunu temel alarak insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, kişilerin eşit muamele gorme hakkının guvence altına alınması, hukuken tanınmış hak ve hurriyetlerden yararlanmada cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanc, mezhep, felsefi ve siyasi goruş, etnik koken, servet, doğum, medeni hal, sağlık durumu, engellilik ve yaş temellerine dayalı ayrımcılığın onlenmesi yonlerinden incelenir.
Başvuru uzerine veya resen inceleme usulu
MADDE 51(1) Kurum, ihlal iddiasına muhatap olan taraftan yazılı goruşunu sunmasını ister.
(2) Yazılı goruş, istemin tebliğinden itibaren on beş gun icinde Kuruma ulaştırılır.
(3) Yazılı goruş, başvurucuya tebliğ edilerek, başvurucunun goruşunu tebliğden itibaren en gec on beş gun icinde Kuruma sunması istenir.
(4) Talep halinde Başkan bu sureleri bir defaya mahsus olmak uzere on beş gun uzatabilir.
(5) Taraflara talepleri halinde Kurul onunde ayrı ayrı sozlu acıklama yapma hakkı tanınabilir.
Uzlaşma
MADDE 52 - (1) Başkan, incelemenin ozelliğine gore, 51 inci maddeye gore ihlal iddiasına muhatap olan tarafın ve başvurucunun goruşlerinin alınmasından sonra, resen veya talep uzerine tarafları uzlaşmaya davet edebilir.
(2) Uzlaşma; insan hakları veya ayrımcılık yasağı ihlali olduğu iddia olunan uygulamaya son verilmesi, mağdur acısından bu sonucu sağlayacak cozumleri icerebilir veya mağdura belli bir tazminatın odenmesi biciminde olabilir.
(3) Uzlaşma, ihlal iddiasına muhatap olan tarafın ve başvuranın goruşlerinin alınmasından sonra en gec bir ay icinde sonuclandırılır.
(4) Uzlaşma muzakereleri sırasında yapılan tespitler, alınan beyanlar veya acıklamalar, herhangi bir soruşturma ve kovuşturmada ya da davada delil olarak kullanılamaz.
Başvuru veya incelemelerin kurula sunulması
MADDE 53 - (1) Uzlaşma yoluyla sonuclandırılamayan başvurular ve incelemeler hakkında ilgili rapora ilişkin muzekkere yirmi gun icinde Kurula sunulur.
(2) Bunun uzerine Kurul, insan hakları veya ayrımcılık yasağı ihlali yapılıp yapılmadığına ilişkin karar verir.
Kurulun suc duyurusunda bulunacağı haller
MADDE 54 - (1) Kurul, konusu suc teşkil eden insan hakları veya ayrımcılık yasağı ihlallerini tespit ettiği takdirde, bunlarla ilgili suc duyurusunda bulunur.
(2) Konusu suc teşkil eden insan hakları veya ayrımcılık yasağı ihlalleriyle ilgili suc duyurusunda bulunulması veya bu fiillerin diğer kanunlar uyarınca idari yaptırıma bağlanmış olması, aynı fiile Kanun kapsamında idari yaptırım kararı verilmesine engel teşkil etmez.
İnceleme yetkisi
MADDE 55 - (1) Kanun ve diğer mevzuatla Kuruma verilen inceleme, araştırma, ziyaret ve rapor hazırlama gorevleri ile diğer gorevler, Kurul uyeleri, uzman, uzman yardımcıları ve Başkan tarafından gorevlendirilen diğer Kurum personeli tarafından yerine getirilir.
İlgili taraftan bilgi ve belge istenmesi
MADDE 56 - (1) 55 inci maddenin birinci fıkrasında sayılanlar, Başkanın yetkilendirmesi halinde;
a) İnceleme konusu hakkında tum kamu kurum ve kuruluşları ile diğer gercek ve tuzel kişilerden ilgili bilgi ve belgeleri istemeye, incelemeye ve bunların orneklerini almaya, ilgili taraflardan yazılı ve sozlu bilgi almaya,
b) Ozgurluğunden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin bulundukları yerleri ziyaret etmeye, buralarda inceleme yapmaya ve gerekli tutanakları duzenlemeye,
c) Kotu muameleye maruz kaldığı iddia edilen kişi ya da kişilerle goruşmeye
yetkilidir.
(2) Kamu kurum ve kuruluşları ile diğer gercek ve tuzel kişiler, Kurumun ziyaretlerini kolaylaştırmak ve taleplerini gecikmeksizin yerine getirmek zorundadırlar. İstenilen bilgi ve belgeler elektronik posta yoluyla Kurumun elektronik posta adresine gonderilebilir.
(3) Kurumun inceleme ve araştırma konusuyla ilgili olarak gerekcesini belirterek istediği bilgi ve belgelerin, bu talebin tebliğ edildiği tarihten itibaren otuz gun icinde verilmesi zorunludur.
(4) İkinci ve ucuncu fıkrada ongorulen yukumluluklere, uyarıya rağmen haklı bir neden olmaksızın belirtilen surede uymayan kişi ve kuruluşlar hakkında beş yuz Turk lirasından iki bin Turk lirasına kadar idari para cezası uygulanır.
(5) Dorduncu fıkrada belirtilen idari para cezasının kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları hakkında uygulanması halinde, odenen idari para cezası, cezaya esas ayrımcı uygulamaya kusuruyla sebebiyet veren kamu kurum ve kuruluşlarında gorev yapan memurlar ve diğer kamu gorevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında gorev yapanlara rucu edilir.
Heyet oluşturulması
MADDE 57 - (1) Kurumun gorev ve yetki alanına giren konularda yerinde inceleme ve araştırma yapmak uzere, Başkanın belirleyeceği Kurum personelinin başkanlığında, ilgili kurum ve kuruluşların temsilcilerinin ve diğer kişilerin katılımıyla heyet oluşturulabilir.
(2) Heyette gorev alacak kamu kurum ve kuruluşları temsilcileri kendi kurum ve kuruluşlarınca, diğer kişiler ise Başkan tarafından belirlenir.
(3) Heyet tarafından yapılan inceleme ve araştırmaların sonucları Kurum tarafından bir rapor haline getirilir.
(4) Heyetlerin giderleri Kurum butcesinden karşılanır.
Bilirkişi gorevlendirilmesi
MADDE 58(1) Kurumca inceleme ve araştırma yapılan ve ileri derecede teknik ve mali uzmanlık bilgisi gerektiren konularla ilgili olarak bilirkişi gorevlendirebilir. Bilirkişiler, adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonlarınca belirlenen listelerde yer alanlardan, universite oğretim elemanlarından veya meslek odası mensuplarından da secilebilir.
(2) Bilirkişi olarak gorev yapacakların Dokuzuncu Bolumdeki nitelikleri haiz ve calışma esaslarına tabi olmaları zorunludur.
Tanık dinlenmesi
MADDE 59 - (1) İnceleme ve araştırma konusuyla ilgili olarak gerek gorulmesi halinde, Kurul ve inceleme ve araştırma yapmaya yetkili Kurum personeli, tanık veya ilgili kişileri dinleyebilir.
(2) Tanık veya ilgili kişi, goruntulu ve sesli iletişim tekniğinin kullanılması suretiyle de dinlenebilir.
(3) Tanık veya ilgili kişilerin dinlenmesi, başvurunun niteliğine gore Başkan veya Başkanın belirlediği uzman tarafından, belirlenecek yer, zaman ve usulde yapılır.
(4) Tanık veya ilgili kişinin beyanı tutanağa gecirilir ve tutanak, beyan sahibi ile beyanı alan tarafından imzalanır.
(5) Tanık veya ilgili kişilere, 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu hukumlerine gore odeme yapılır.
Başvurudan vazgecme
MADDE 60(1) Sadece başvurucuyu ilgilendiren başvurularda, Başvurucu, Kurulca karar verilinceye kadar başvurusundan vazgecebilir. Bu durumda Kurum inceleme ve araştırmasını sonlandırır.
Başvurucu gercek kişinin olumu veya tuzel kişiliğin sona ermesi
MADDE 61 - (1) Başvurucu veya ilgili taraf gercek kişi ise olumu, tuzel kişi ise tuzel kişiliğinin sona ermesi durumunda inceleme ve araştırma sonlandırılır. Ancak, başvuru konusunun mirascıları ilgilendirmesi halinde inceleme v