Dunya'daki tatlı suyun %70 ’ini oluşturan buzullarla kaplı bu kıta, aslında tum insanlık icin oldukca buyuk bir oneme sahip. Cunku bu buz tabakalarının erimesi halinde başımıza gelecekleri hayal etmek oldukca guc.
Peki boyle bir tehlike var mı ve henuz tamamıyla keşfedilememiş bu bolgede neler saklı?
Son birkac yılda yapılan bilimsel araştırmalara gore, Antarktika ’nın Wenddell Denizi ’ndeki buzulların altında tamı tamına 460 kilometre uzunluğa sahip bir nehirle karşılaşıldı. Peki bu nehir nasıl oluştu?
Buzul katmanlarının altında biriken sular, zeminin kayganlaşmasına sebep olarak aslında bu buzulların, daha hızlı bir bicimde okyanuslara karışmasına katkı sağlar. Bu noktada Antarktika ’daki buzulların akıbetini belirleyen en onemli ayrıntılardan biri, buzulların altında neler olup bittiğini keşfetmek.
Buzulların altında birikme eğilimi gosteren su birikintileri, iki farklı yolla oluşabilir.
İlki; yuzeydeki erime sebebiyle ortaya cıkan suların, buzullardaki yarıklardan aşağıya doğru akmasıyla gercekleşir. Orneğin Gronland ’daki buzullarda yaz aylarında eriyen sular, "muoulin" ismi verilen yarıklar oluşturarak derinlere doğru akar.
Bir diğer yol ise karanın uzerinde hareket eden ve yerkurede yayılan buzun arasında meydana gelen surtunmenin acığa cıkardığı ısıdır. Ancak mevzubahis Antarktika olduğunda, buzulların uzerindeki erime oranı pek bir onem teşkil etmez.
Cunku Antarktika ’da gercekleşen yazlar, orneğin Gronland ’da olduğu gibi, buzullarda moulin oluşumlarına yol acacak derecede sıcaklıklarla gecmez. Boylelikle yalnızca yerkureden yayılan surtunme ve ısı sebebiyle buzulların altına su birikebileceğini soylemek mumkundur.
Aslında Antarktika buzullarının altında bir gol oluşturacak kadar suyun olduğu ongoruluyordu ancak birkac sene oncesine kadar, bu suların birbiriyle bağlantılı olup olmadığı kafaları karıştırmaktaydı.
Fakat bir grup araştırmacı yakın zamanda yaptıkları calışmanın sonucu olarak aktardıkları bir makalede, Antarktika ’daki buzulların altında karmaşık akarsu ağları olduğunu ifade etti.
Araştırmacıların radar verilerinden yararlanarak gercekleştirdiği bu calışmaya gore, Weddell Denizi bolgesindeki buzulun altında kolları ağac dallarını anımsatan, ortalama 460 kilometre uzunluğunda bir nehir bulunmakta. Ancak bu durum, Antarktika buzulları icin pek hayra alamet değil.
Karadan denizlere uzanan bir yuzer buzulun altından, okyanusa doğru akma eğilimi gosteren bu su, buzulların alt kısımlarını aşamalı bir şekilde eritmekte ve aslında bu durum, buzulların yavaş yavaş kaybolduğuna işaret ediyor.
Ozetle iklim değişikliğinin buzullar uzerindeki etkisi uzerine yapılan calışmalarda, bu buz altı nehirlerini dikkate almak bir hayli onemli. Bir diğer yandan buzullar icin oldukca onemli olan bu nehir keşfi, bizlere Antarktika hakkında daha oğrenilecek ve keşfedilecek cok fazla şeyin olduğunu gosteriyor.
Kaynaklar: Live Science, TUBİTAK Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma