manda yuva yapmış soğut dalına sozleri mada yuva yapmış soğut dalına manda notaları nota notası
"Manda Yuva Yapmış Soğut Dalına" turkusu incelenerek deşifre edildi. Turku ilk bakışta anlamsız gorunse de ozanın ince zekasıyla hiciv sanatının en guzel orneklerinden biri olduğu anlaşıldı. Peki manda soğut dalına nasıl yuva yaptı?
Turkuler eleştirilmek istendiğinde, sozleri anlamsız bulunduğunda genellikle ornek gosterilen "Manda Yuva Yapmış Soğut Dalına" adlı turkunun baştan sona doğruları anlatan, ilk bakışta anlamsız gibi gorunse de ozanın ince zekasıyla hiciv sanatının cok guzel orneğinin sunulduğu bir eser olduğu bildirildi.
İstanbul Teknik Universitesi Turk Musikisi Devlet Konservatuarı Sanatcı Oğretim Gorevlisi İrfan Kurt, "Halk kulturunde hiciv ve ’Manda Yuva Yapmış Soğut Dalına’ gerceği" adlı makalesinde bu turkunun anlamını irdeledi.
Turkunun Kastamonu’nun Tosya ilcesinden derlendiğinin hatırlatıldığı makalede, turkude anlatılmak istenenin ne olduğunun anlaşılabilmesi icin, hem turkunun cıkış nedeninin hem de yoresel ozelliklerin bilinmesi gerektiği vurgulanıyor.
"KURU EKMEĞE TEPKİ"Makalede, turkunun hikayesi şoyle anlatılıyor:
"Donemin beyi tarafından halk ozanlarının yonetim aleyhine soz soylemeleri yasaklanmıştır. Bu yasağın yanı sıra saz calıp turku soyleyen ozana bir eğlencede kendilerine turku calması emrivakisi yapılmış, bir kenara da kuru ekmeklerden oluşan yemek konmuştur. Bu ortamda bu turkunun cıktığı soylenmektedir. Ozan da kendisine yapılan bu haksızlığı onlarla dalga gecerek dile getirmiştir."
MANDA SOGUT DALINA NASIL YUVA YAPTI?Bazı kişiler tarafından sacma bulunan ’manda yuva yapmış soğut dalına’ sozlerinde anlatılmak istenen ise şoyle ifade ediliyor:
"Tosya bilindiği gibi pirinci ile unludur. Celtik tarlalarının surulmesinde kullanılan manda yazın sıcağında goletlere yatarak az kıllı olan derisini hem serinletmek hem sineklerden korumak amacıyla camura bular. Bunun icin de goletlerin ve celtik tarlalarının kenarlarında bulunan ve dalları da suyun icine kadar uzanan salkım soğutlerin dalları uzerine, golgesine yatar. İşte mandanın soğut dalına yuva yapması budur." ’Yavrusunu sinek kapması’ ifadesinin de yavrunun sinek tarafından ısırılması anlamı taşıdığının belirtildiği makalede, cunku yorede ’kapmak’ sozunun ısırmak anlamında kullanıldığı, bir tur sineğin hayvanların kuyruk altlarına girip ısırmasının hayvanı delirten ve oradan oraya sıcratan bir olay olduğu belirtiliyor.
TURKUDEKİ SOZLER VE ANLATILMAK İSTENENLER
Ardından "gordun mu?" sozcuğu ile turkuye devam edip akıl almaz olayların olduğunu vurgulayıp alay etmek amacı taşıdığının kaydedildiği makalede, turkunun anlamı hakkında şu bilgiler veriliyor:
-İkinci kıtadaki ’Okuzun torbadan duşmesi’ ise okuzlerin hem yemlenmesi, ekine zarar vermemesi, hem de zaman kazanmak icin boyunlarına takılan yem torbasının okuzun boynundan cıkması ve okuzun yemeden icmeden kesilmesi anlamını taşır.
-Ucuncu kıtadaki muezzinin minareden ucması da erenlere karışması, ermesi anlamındadır.
-Bağlantı bolumunde de tirit yemeğini emeği karşılığı hak ettiğini anlatıyor.
TURKU BAŞTAN SONA DOĞRULARI ANLATIYOR
Turkunun baştan sona icinde doğruları anlatan fakat ilk bakışta anlamsız gibi gorunen bir ifade taşıdığının belirtildiği makalede, turkude ozanın ince zekası ile hiciv sanatının cok guzel bir orneğini sunduğu belirtiliyor.
Turkude, ozellikle farklı anlam taşıyan kelimeler secildiğinin, kendine yapılan haksızlığa onlarla alay ederek, dalga gecerek cevap verildiğinin anlatıldığı makalede, ayrıca turkunun melodik acıdan da cok zengin ve hoş ritmik bir yapısının bulunduğuna dikkat cekilerek, bu nedenle uc kuşaktır halk muziği sanatcıları tarafından okunduğu vurgulanıyor.
TURKUNUN SOZLERİ
Manda yuva yapmış soğut dalına turkusunun sozleri ise şoyle:
"Manda yuva yapmış soğut dalına, aman aman/ yavrusunu sinek kapmış gordun mu?/ Amanin yandım/Amanin amanin amanin yandım/Tiridine tiridine tiridine bandım/Bedava mı sandın para verdim aldım/Of-of/ Sabahleyin erken cifte giderken aman aman/ Okuzum torbadan duştu gordun mu?/Amanin yandım/Of-of/Sabah ezanını okurken-aman aman/Muezzin minareden uctu gordun mu?/Amanin yandım"