Borsa nedir etraflıca anlamaya, gunumuzun en avantajlı ve gorece en cok kazandıran yatırım aracları arasında yer alan borsayı 10 adımda oğrenmeye hazır mısınız? Daha anlaşılabilir olması acısından maddeler halinde borsa sistemini, borsanın nasıl calıştığını oğrenebilir ve aklınızdaki soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
Kısaca borsanın ceşitli finansal yatırım urunlerini kapsayan, bircok urunu ortak olan piyasalar olarak tanımlayabiliriz. Borsalarda bono, tahvil, hisse senedi, doviz, emtia, yatırım fonları gibi ceşitli menkul kıymetlerin ticareti gercekleşmekte ve bu urunler alınıp satılmaktadır.

Borsa denince coğu zaman akla ilk hisse senedi alım satımı gelmektedir. Zaten bu yayında da borsada hisse senedi alım ve satımıyla ilgili bilgiler yer alacaktır.
Oyleyse 10 adımda borsayı oğrenmek icin ilk maddeye goz atmaya başlayabilirsiniz.
1. Borsa nedir
Borsa, halka arz edilmiş şirketlerin hisselerinin ticaretinin yapıldığı, şirket hisselerinin alınıp satıldığı platformlar olarak ifade edilir. Borsalarda hisse senetleri alınıp satılarak, alım satım arasındaki fiyat farkından kazanc edilir.
Yatırımcılar icin borsanın işlevi alım satım yaparak kazanc elde etmek iken, hisselerini dağıtan şirket icin de borsa, nakit olarak sermaye kaynağı oluşturma işlevi gormektedir. Orneğin, bir şirket yeni bir proje icin sermayeye ihtiyac duyuyorsa hisselerini borsalarda satabilmektedir.
Borsayı en yalın haliyle bu şekilde anlatmak mumkun. Alt paragraftaki kısa bilgiler de borsa hakkında daha fazla fikir edinmenize yardımcı olacağından, sonraki maddeye gecmeden once goz gezdirebilirsiniz:
Borsa en genel tanımı ile ticari mal ve belgelerin, belirli standartlar ve kurallar cercevesinde alınıp satıldığı organize bir sistemdir. Uluslararası platformda Hong Kong, Tokyo, Londra gibi coğrafi ve ticari merkezlerde bulunan global piyasaların yanı sıra, her ulkenin kendi icinde oluşturduğu kurumsal borsalar bulunmaktadır. Mesela, ulkemizde Borsa İstanbul (BIST) bulunmaktadır. (Eski adı İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ‘IMKB ’dir. 2013 yılında adı Borsa İstanbul olarak değiştirilmiştir) Borsa da yapılan operasyonlarda yatırımcılar ile piyasa arasında bağlantı kuran ve bilgi alış verişini sağlayan aracı kurumlar bulunmaktadır. Piyasa ile yatırımcılar arasında bulunan bu kurumlar; piyasada ticareti yapılan her turlu yatırım aracının alış verişinde aracılık, taraflar arasında sozleşmelerin duzenlenmesi, yatırım danışmanlığı veya portfoy yoneticiliği gibi hizmetler sağlarlar. Yapılan bu hizmetler karşılığında da sermayecilerden/yatırım yapanlardan belirli bir oranda komisyon alırlar. Borsada ticareti yapılan tum malların fiyatları, serbest piyasa koşullarında arz ve talep dengesine gore belirlenir. Arz ve talep durumu ceşitli etkenlere bağlı olarak sıkca değiştiğinden fiyatlar da surekli hareket halindedir. Bu etkenler ekonomi, siyaset gibi genel durumların yanı sıra bir metanın veya değerli belgenin fiyatını doğrudan etkileyebilecek ozel koşullar olabilir. Fiyatların dalgalı olması sayesinde yatırımcılar, fiyatı duşeceği ongorulen mallarda satış işlemi veya yukseleceği ongorulen mallarda alış işlemi yaparak gelir elde edebilirler. Borsada cok miktarda mal varlığına sahip spekulatorlerin, bu soz konusu maddi gucu herhangi bir yatırım aracına yonlendirerek borsayı bir anda duşurebilir veya yukseltebilirler. Dolayısıyla Borsa tum denetleme ve yasaklara rağmen manipule edilebilir olması nedeniyle riskli bir piyasa olabilmektedir. 2. Borsadan nasıl para kazanılır
Borsada para kazanmaya başlamak icin yatırımcıların borsa piyasalarında işlem goren urunlerden herhangi birini veya birkacını alıp satması yeterlidir. Orneğin, herhangi bir şirketten belirli bir miktarda hisse almak ve satmak borsada para kazanmak icin atılacak ilk adımlardan biri olacaktır.
İlk adımlardan biri olacaktır cunku borsadan kazanc elde etmek icin yalnızca hisse alıp satmak yeterli değildir. Yatırımcının duşuk fiyata aldığı hisse senedini yuksek fiyata satması gerekir ki para kazanabilsin. Bu sebeple satın alınacak hisse senedinin gelecekte ya da yatırımcının satmak istediği sure sonunda yukseleceğinin ongorulmesi gerekmektedir. Bu sebeple herhangi bir hisse senedi satın almadan once iyice analiz edilmesi onemlidir. Yatırımcılar hisse senetleri alım ve satım kararlarını temel analiz ve teknik analiz gibi yontemleri kullanarak vermektedirler.
Hisse senedi satın alındığında fiyatı arz ve talebe gore değişilebileceği gibi aynı zamanda bazı faktorlerin etkisiyle değişebileceğinden kazanc elde edebilmek icin alım ve satım suresi de yatırımcılar icin oldukca onemlidir.
3. Borsanın temel mantığı nedir
Temelde borsada para kazanma mantığı; fiyatı duşukken almak, fiyatı yukselirken satmak ve aradaki fiyat farkından para kazanmaktır. Hisse senedi secimi, analiz yontemleri, elde tutma ve elden cıkarma suresi ise her yatırımcıların zamanla oluşan kendi stratejileri cercevesinde oluşmaktadır. Sıklıkla kullanılan hisse senedi yatırım stratejileri; vadeler, gelir beklentisi ve temettu tercihlerine gore değişebilmektedir.
Yatırımcılar icin durum bu şekildeyken şirketler icin de borsa nakit sermaye kaynağı sağlayabilme amacıyla kullanılmaktadır.
4. Hisse senedi alıp satmaya nasıl başlanır
Borsada hisse senedi alıp satmaya başlamak icin bir yatırım hesabı edinmeniz gerekir. Yatırım hesabınızı bankalardan acabileceğiniz gibi ceşitli aracı kurumlardan da acabilirsiniz.
Yatırım hesabı acmak uzere olduğunuz banka veya aracı kurumun borsa piyasalarında aracılık yapma yetkisi olduğundan emin olmanız gerekir. Bugun hemen her banka veya yasal faaliyet gosteren aracı kuruluş, borsa piyasasında hisse senedi alım satımı yapmaya olanak sağlamaktadır.
Bankalardan yatırım hesabı acıp, hisse senedi alım satımı yapmayı duşunuyorsanız, buradaki sayfadan nasıl yatırım hesabı acabileceğinizi oğrenebilirsiniz.
5. İnsanlar neden borsada hisse senedi alıp satarlar
Bu sorunun cevabı acıktır, para kazanmak icin. İnsanlar tasarruflarını değerlendirebilmek icin diğer yatırım araclarından elde edebileceklerinden daha fazla kazanc elde etmek icin borsa piyasalarında paralarını değerlendirmeyi tercih edebilirler.
Gunumuzde bilgisayarlar, cep telefonları ve banka ATM ’lerinden bile hisse senedi ticareti yapılabildiğinden dolayı bugun borsada yatırım yapmak herkes icin ulaşabilir, coğu zamanda kazanclı bir arac ve tercihtir.
6. Hisse senedi fiyatları nasıl değişir
Hisse senedi fiyatları bazı faktorlere gore değişir. Orneğin, arz ve talep hisse fiyatlarını etkileyen en temel faktordur. Bir hisse senedini herkes satmak isterse fiyat duşerken, bir hisse senedini daha fazla kişi satmak yerine almak isterse fiyat yukselir ve boylece fiyat değişir.
Arz ve talep dışında; ulkedeki ekonomik veriler, kuresel capta yaşanan olaylar, hisse senedi alınan şirkete ait gelişmeler ve siyasi olaylar fiyatların değişmesine sebep olan faktorler arasındadır.
7. Borsada hisse fiyatları ne zaman değişir
Piyasanın temel mantığı fiyatı duşukken almak, yuksekken satıp fiyat farkından kazanc elde etmek iken elbette fiyatı etkileyecek faktorler kadar zaman da onemlidir. Cunku işlem saatlerinde her saniye binlerce hisse senedi alınıp satılmaktadır. Bu da fiyatları yukarı ya da aşağıya hareket ettirebilmektedir.
Yatırımcının hisse senedini elde tutma suresi ve piyasanın gidişatına gore hızlıca hareket etmesi gerekebilir. Orneğin, dun 2 liraya satın alınan bir kağıt bugun 3 lira olabileceği gibi 1 liraya da duşebilir. Bu da zaman faktorunun onemini gormeye yeter. Yatırımcının bu sebeple fiyatları etkileyebilecek faktorleri bilmesi ve gelişmeleri gunluk olarak takip etmesi oldukca onem arz etmektedir.
Şu da var ki bir hisse senedi uzun vadede yukseleceği ongorulerek alınmış ve farazi olarak orneğin, 5 yıl elde tutma duşuncesiyle alınmışsa fiyatı etkileyebilecek kısa sureli dalgalanmalar cok da takip edilmesi zorunluluğunu gerektirmeyecektir.
8. Hisse fiyatları duşunce hemen almak veya satmak mı gerekir
Hisse fiyatları duşunce satın almak kar elde etmek icin en iyi yol olarak gozukebilir fakat bu duşen hisse senedinin tekrar ve mutlaka yukseleceği anlamına gelmez. Aynı şekilde fiyatı duşen bir hisse senedini de hızla elden cıkarmak iyi bir fikir olmayabilir cunku hisse fiyatı kısa bir dalgalanma sonrası tekrar yukselebilir.
Bu sebeple yatırımcı bir hisse senedini almaya karar vermeden once hem piyasayı hem de diğer verileri iyi analiz etmelidir. Elinde tuttuğu hisse senedini satmadan once de bu mantıkla hareket edilmesi gerekir.
9. Borsada yatırıma başlamadan once nelere dikkat edilmelidir
Borsada gerek yatırıma başlamadan once gerekse de aktif yatırım suresince piyasa iyi takip edilmeli ve borsayı, dolayısıyla da eldeki hisseleri etkileyebilecek faktorler onceden bilinmelidir.
Yatırımcının, yatırıma başlamadan evvel piyasa hakkında yeterli bilgiye sahip olduğundan emin olması gerekmektedir. Yeterli bilgiye sahip olmayan bir kişi, yine de borsada yatırım yapmak istiyorsa finansal danışmanlık şirketleriyle calışmayı duşunmelidir.
10. Borsa riskli bir yatırım aracı mıdır
Her yatırımcı kendi finansal durumunu iyi analiz etmeli ve tasarruflarının buyuk kısmını riske etmemelidir. Kabul gormuş bir kural olarak yatırımcıların tasarruflarının yuzde 70 ’ini risksiz yatırım araclarında yuzde 30 ’unu ise riskli olabilecek yatırım araclarında değerlendirmesi tavsiye edilir.
Borsada spekulatif doğası gereğince riskli ya da riskli sayılabilecek yatırım aracları arasında yer almaktadır. Elbette sizin finansal durumunuz ve risk algınıza gore borsanın riskli olup olmadığı değişiklik gosterebilir. Yine de tasarruflarınızın buyuk bolumunu riske atıyor olmanız kesinlikle borsanın size risk oluşturabileceğini unutmamanız gerekir.